Roman Starzyński


Roman Leon Starzyński, urodzony 11 kwietnia 1890 roku w Warszawie, był postacią o niezwykłej biografii. Zmarł 5 lipca 1938 roku, w tym samym mieście, co czyni go bliskim świadkiem wielu dziejowych wydarzeń swojego czasu.

W służbie Wojska Polskiego piastował zaszczytną rangę majora dyplomowanego piechoty, co potwierdza jego profesjonalizm oraz zaangażowanie w obronę ojczyzny. Starzyński był również aktywnym działaczem niepodległościowym, co wpisuje się w szerszy kontekst dążeń do odzyskania wolności przez Polskę.

Jego zasługi zostały uhonorowane Orderem Virtuti Militari, jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce, które przyznawane jest za wybitne osiągnięcia na polu walki.

Życiorys

Roman Starzyński był synem Alfonsa Karola oraz Jadwigi z Lipskich, a również starszym bratem Mieczysława i Stefana. W 1896 roku wraz z całą rodziną przeniósł się do Łowicza, gdzie zamieszkał w kamienicy przy ulicy Zduńskiej 34. Uczęszczał do lokalnej szkoły realnej, a w 1905 roku brał udział w strajku szkolnym, co skutkowało jego relegowaniem. Ostatecznie, w 1908 roku, ukończył gimnazjum polskie w Warszawie. Podjął studia z zakresu polonistyki, romanistyki oraz historii na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie uzyskał dyplom Wydziału Filozoficznego w 1913 roku. Jego praca doktorska nosiła tytuł: „Stosunek Niemcewicza do historii narodowej”. Warto również zaznaczyć, że był jednym z założycieli oraz działaczy Związku Młodzieży Niepodległościowej (Filarecja).

W związku małżeńskim z Haliną ze Starzyńskich, będącą jego stryjeczną siostrą, doczekał się syna Krzysztofa. Zdecydował się na służbę wojskową w 1914 roku, zgłaszając się na ochotnika do I Brygady Legionów Polskich. Tam objął stanowisko oficera 5 pułku piechoty, biorąc udział zarówno w I Brygadzie, jak i III Brygadzie. Niestety, w 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Forcie Beniaminów.

2 stycznia 1920 roku, razem z Mieczysławem, rozpoczął studia w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego. W połowie kwietnia tegoż roku dostał przydział na front, aby odbyć praktykę sztabową. W okresie od stycznia do września 1921 roku kontynuował naukę w Wyższej Szkole Wojennej, kończąc ją z tytułem oficera Sztabu Generalnego oraz przydziałem do Oddziału I Sztabu Generalnego. Przeszedł do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie, gdzie objął funkcję dowódcy batalionu.

W 1929 roku, po przeniesieniu w stan nieczynny, a następnie w stan spoczynku w 1930 roku, zaczął pełnić szereg ważnych ról. W 1929 roku objął stanowisko dyrektora Polskiej Agencji Telegraficznej, a w lipcu 1933 roku został dyrektorem Gabinetu Ministra Poczty i Telegrafów, a także naczelnym dyrektorem Spółki Akcyjnej Polskie Radio. Równocześnie, w latach 1936–1938, przewodniczył Komisji Budżetowej Międzynarodowej Unii Radiofonicznej.

W 1937 roku opublikował swoje wspomnienia z okresu legionowego, zatytułowane „Cztery lata wojny w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914–1918”. Niestety, jego życie zakończyło się 5 lipca 1938, a bezpośrednią przyczyną był atak serca. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 139-6-18,19. W jego pogrzebie uczestniczył między innymi gen Kazimierz Jędrzej Sawicki-Sawa, który niósł trumnę.

Awanse

W ciągu swojej kariery Roman Starzyński osiągnął kilka ważnych awansów, które świadczą o jego zaangażowaniu i umiejętnościach w służbie wojskowej. Poniżej przedstawiamy chronologię jego awansów:

  • chorąży – 5 maja 1915,
  • podporucznik – 1 listopada 1916,
  • porucznik,
  • kapitan,
  • major – 31 marca 1924 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 i 105. lokatą w korpusie oficerów zawodowych piechoty (jego brat Mieczysław awansował z lokatą 115).

Ordery i odznaczenia

W uznaniu za niezwykłe zasługi oraz bohaterstwo Roman Starzyński został odznaczony szeregiem prestiżowych wyróżnień, które świadczą o jego wkładzie w obronę ojczyzny i służbę społeczną. Jego osiągnięcia są następujące:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6648 – 17 maja 1922,
  • Krzyż Niepodległości (12 marca 1931),
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937),
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928),
  • Krzyż Walecznych (dwukrotnie),
  • Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931),
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia,
  • Odznaka „Za wierną służbę”,
  • Wielki Oficer Orderu św. Sawy (Jugosławia),
  • Komandor Orderu Nilu (Egipt).

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: ROMAN STARZYŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 28.04.2020 r.]
  2. Zbiory NAC on-line [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 07.04.2018 r.]
  3. Zbiory NAC on-line [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 07.04.2018 r.]
  4. Roman Starzyński. Nekrolog. „Gazeta Lwowska”. 151, s. 2, 08.07.1938 r.
  5. Pogrzeb ś. p. Starzyńskiego. „Gazeta Lwowska”. 152, s. 2, 09.07.1938 r.
  6. "Kształciła go twarda szkoła Komendanta". „Gazeta Lwowska”. 153, s. 2, 10.07.1938 r.; foto z pogrzebu [w:] "Łódź w Ilustracji", z 17.07.1938 r., nr 29, s. 3.
  7. Roman Starzyński: Cztery lata wojny w służbie Komendanta. Przeżycia wojenne 1914–1918. Warszawa: Instytut Józefa Piłsudskiego, 1937. [dostęp 20.02.2015 r.]
  8. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 693.
  9. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 121, 173.
  10. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 326, 845.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23.12.1929 r., s. 408.
  12. Lista oficerów SG 1925 ↓, s. 11.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28.06.1930 r., s. 252.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 06.01.1923 r., s. 21.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 08.10.1921 r., s. 1434-1435.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14.01.1925 r., s. 18.
  17. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  18. Odznaczenia Krzyżem Niepodległości. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 66 z 21.03.1931 r.
  19. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.
  20. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu organizacji wojska”.
  21. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi około zorganizowania i usprawnienia działalności Polskiej Agencji Telegraficznej”.

Oceń: Roman Starzyński

Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:5