XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja w Warszawie

---

Historia

Historia XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja w Warszawie sięga czasów strajków uczniów, które miały miejsce w Królestwie Polskim w 1905 roku. W odpowiedzi na te wydarzenia, dnia 14 października 1905 roku, car Mikołaj II wydał „Ukaz o prywatnych zakładach naukowych w guberniach Królestwa Polskiego”. Umożliwił on nauczanie w językach polskim oraz litewskim w prywatnych szkołach, z wyjątkiem przedmiotów takich jak historia, geografia oraz język rosyjski.

Dnia 31 maja 1905 roku Kolegium Kościelne Zboru Ewangelicko-Augsburskiego w Warszawie przyjęło wniosek ks. Juliana Machlejda o uzyskanie zgody na utworzenie prywatnego zakładu naukowego męskiego, w którym językiem wykładowym miała być polski. Kurator Okręgu Naukowego Warszawskiego wydał koncesję na prowadzenie tego zakładu dnia 4 czerwca 1906 roku.

Otwarcie „Gimnazjum 8-io klasowego im. Mikołaja Reja” miało miejsce 1 września 1906 roku. Szkoła ta była utrzymywana przez parafię ewangelicko-ausgsburską w Warszawie, a jej pierwszym dyrektorem został Julian Machlejd, który pełnił tę funkcję przez 11 lat. Na początku do placówki uczęszczało około 200 uczniów.

W szkole szczególną uwagę poświęcano moralnemu i społecznemu wychowaniu młodzieży, kładąc duży nacisk na wartości patriotyczne oraz tolerancję religijną. W okresie międzywojennym szkoła podlegała wpływom Narodowej Organizacji Gimnazjalnej oraz Grup Szkolnych ONR.

W 1951 roku nastąpiło upaństwowienie placówki, a według obecnych rankingów Perspektyw, szkoła znajduje się w gronie najlepszych warszawskich liceów. Niezwykle ważnym elementem tożsamości tej instytucji edukacyjnej jest dewiza umieszczona na fasadzie budynku – łaciński zwrot „MACTE ANIMO”, który pochodzi od rzymskiego poety Publiusza Papiniusza Stacjusza i oznacza dosłownie „chwała duchowi (odwadze)”.

Siedziba

Historia siedziby XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja w Warszawie jest bogata i pełna wydarzeń.

W dniu 1 września 1906 roku gimnazjum im. Mikołaja Reja rozpoczęło działalność w budynku prywatnej szkoły komercyjnej Edwarda Rontalera, zlokalizowanej przy ul. Śniadeckich.

Już w 1908 roku, szkoła po raz pierwszy zmieniła lokalizację, przeprowadzając się do wynajmowanego budynku przy ul. Składowej 3, obecnie znanej jako ul. Pankiewicza.

W 1913 roku przyszedł czas na kolejny krok – placówka została przeniesiona do własnego budynku usytuowanego przy pl. Małachowskiego 1, gdzie z czasem przeprowadzone zostały rozbudowy.

W marcu 1922 roku odsłonięto tablicę pamiątkową, która znalazła swoje miejsce w westybulu szkolnym. Była ona poświęcona nauczycielom oraz byłym uczniom, którzy złożyli najwyższą ofiarę za Ojczyznę w latach 1918–1921, wśród nich znaleźli się Roland Bauer, Apolinary Krupiński oraz znany Tadeusz Wrześniewski.

We wrześniu 1939 roku, w początkowych dniach II wojny światowej, budynek szkolny został przekazany władzom wojskowym, aby służył jako szpital.

Podczas powstania warszawskiego w 1944 roku, szkoła stała się areną intensywnych walk. Obiekt zyskał nazwę „Reduty Reja”, a toczone tam walki określono mianem „walk korytarzowych”. Niestety, po zakończeniu powstania, część budynku przy ulicy Kredytowej uległa całkowitemu zniszczeniu.

W 1945 roku dzięki staraniom ks. kapelana Feliksa Gloeha, szkoła wznowiła działalność w baraku zlokalizowanym przy ewangelickim kościele garnizonowym przy ul. Puławskiej, by wkrótce przenieść się do częściowo odbudowanego gmachu.

W 1965 roku zakończono rozbudowę budynku szkolnego w kierunku ulicy Królewskiej, co z pewnością wpłynęło na poprawę warunków nauczania.

Ostatecznie w 2011 roku, szkoła powróciła do swojego historycznego adresu, zajmując ponownie plac Stanisława Małachowskiego 1.

Absolwenci (m.in.)

Absolwenci XI Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Reja w Warszawie to wybitne osobistości, które przyczyniły się do różnych dziedzin życia publicznego i kultury w Polsce. Wśród nich znajdują się:

• Stanisław Bayer – chirurg oraz wojskowy,
• Witold Bayer – prawnik i narodowiec,
• Ewa Błaszczyk – znana aktorka,
• Robert Brylewski – muzyk rockowy, kompozytor, autor tekstów, współzałożyciel zespołów „Kryzys”, „Brygada Kryzys”, „Izrael” oraz „Armia”,
• Barbara Czajkowska – dziennikarka,
• Edward Dietz – duchowny luterański oraz proboszcz parafii w Sopocie, a także biskup diecezji pomorsko-wielkopolskiej,
• Jerzy Dargiel – aktor i kompozytor,
• Stanisław Ryszard Dobrowolski – literat, autor znanej piosenki konspiracyjnej „Warszawskie Dzieci”,
• Mikołaj Dowgielewicz – sekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej,
• Jerzy Edigey – pisarz, adwokat oraz oenerowiec, polski Tatar,
• Alfred Figaszewski – długoletni proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Gliwicach,
• Alfred Hugon Figaszewski – duchowny luterański, kapelan, proboszcz parafii w Brześciu Litewskim,
• Aleksander Freyd – kapitan lekarz Wojska Polskiego,
• Bolesław Gleichgewicht – matematyk i polityk,
• Henryk Hiż – filozof analityczny,
• Jan Jacoby – reżyser,
• Bruno Jasieński – poeta, współtwórca polskiego futuryzmu,
• Jerzy Jelen (1900-1942) – pastor ewangelicko-reformowany,
• Stanisław Jeute – prawnik, narodowiec oraz żołnierz Związku Jaszczurczego,
• Jerzy Kahané – duchowny luterański, proboszcz parafii w Gdyni,
• Hilary Koprowski – lekarz, odkrywca szczepionki przeciwko polio,
• Marek Kościkiewicz – lider i wokalista zespołu „De Mono”,
• Krzysztof Kotowski – pisarz, poeta oraz dziennikarz telewizyjny i radiowy,
• Andrzej Krawczyk – historyk, ambasador oraz minister w Kancelarii Prezydenta RP,
• Witold Kula – historyk, profesor UW,
• Józef Kwasiborski – dziennikarz, samorządowiec oraz polityk,
• Kazimierz Lewy – filozof analityczny,
• Eugeniusz Lokajski – żołnierz Armii Krajowej, a także fotograf powstania warszawskiego,
• Krzysztof Markuszewski – działacz opozycji w PRL w latach 1977-1989,
• Marcin Meller – redaktor naczelny miesięcznika „Playboy”, będący także wieloletnim dziennikarzem „Polityki”,
• Agata Młynarska – dziennikarka telewizyjna,
• Edward Czesław Muszalski – prawnik, narodowiec oraz działacz harcerski,
• Alfred Ostroróg – oficer Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari,
• Krzysztof Pazdro – chemik, autor podręczników i zbiorów zadań z chemii na poziomie gimnazjum i liceum,
• Jeremi Przybora – znany poeta,
• Robert Schmidt – aktor dziecięcy oraz muzyk,
• Franciszek Skibiński – generał brygady Wojska Polskiego,
• Kazik Staszewski – muzyk rockowy, wokalista oraz lider zespołu „Kult”,
• Andrzej Strzelecki – satyryk oraz rektor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie,
• Konrad Szołajski – reżyser filmowy,
• Tadeusz Todtleben – narodowiec oraz oenerowiec,
• Rafał Trzaskowski – prezydent m. st. Warszawy,
• Kazimierz Wasiłowski – powstaniec warszawski,
• Paweł Wieczorkiewicz – profesor UW i historyk,
• Magdalena Wołłejko – aktorka,
• Tadeusz Zawodziński – lekarz ginekolog położnik,
• Wiktor Zborowski – aktor,
• Lidia Zonn – montażystka,
• Michał Żebrowski – aktor.

Wśród absolwentów znalazł się również Emil Barchański, aktywny działacz opozycji antykomunistycznej w czasach PRL, który niestety został zamordowany przez Służbę Bezpieczeństwa.

---

Oceń: XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja w Warszawie

---