Hilary Koprowski

---

Życiorys

Hilary Koprowski urodził się w rodzinie żydowskiej, która była zintegrowana z polskim społeczeństwem. Był synem Pawła Koprowskiego (1882–1957) oraz Soni Berland (1883–1967). Jego rodzice spotkali się w 1906 roku, a po sześciu latach zawarli związek małżeński. Ojciec zajmował się działalnością w branży tekstylnej, podczas gdy matka, pochodząca z Berdyczowa, pracowała jako dentystka. W młodości Hilary spędził czas w Warszawie, gdzie ukończył XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja. Następnie udał się na studia medyczne, które zakończył uzyskaniem dyplomu na Uniwersytecie Warszawskim. Hilary studiował także w warszawskim konserwatorium muzycznym oraz w Akademii Św. Cecylii w Rzymie.

W lipcu 1938 roku ożenił się z Ireną Grasberg, która była cytolożką oraz lekarką. Para doczekała się dwóch synów, Claude’a i Christophera. Po rozpoczęciu II wojny światowej, w 1939 roku, Koprowski opuścił Polskę, a w 1944 osiedlił się w Stanach Zjednoczonych, gdzie uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego na Thomas Jefferson University oraz przynależność do Polskiej Akademii Nauk.

W trakcie prowadzonych badań nad wirusem polio, Koprowski dokonał odkrycia dotyczącego gospodarza, w którym wirus mógł się namnażać bez wywoływania choroby. Bawełniak szczeciniasty (łac. Sigmodon hispidus) stał się kluczowym elementem w metodzie Koprowskiego, która polegała na atenuacji wirusa. Proces ten zaczynał się poprzez wstrzyknięcie żywego wirusa polio zdrowym bawełniakom, a następnie przeprowadzano wielokrotne cykle zakażeń, co prowadziło do uzyskania osłabionego wirusa, który był w stanie uodpornić ludzi przed naturalnym zakażeniem.

Pierwsza dawka szczepionki opracowanej przez Koprowskiego została podana 27 lutego 1950 roku, a masowe szczepienia rozpoczęły się w 1958 roku w Kongo. Dzięki tej metodzie, w przeciągu zaledwie sześciu tygodni zaszczepiono ponad 250 tysięcy dzieci i niemowląt. W Polsce w latach 50-tych miała miejsce epidemia polio, a liczba zakażeń wynosiła rocznie 2–3 tysiące. W 1958 roku zarejestrowano 6 tysięcy zachorowań. Z inicjatywy profesora Feliksa Przesmyckiego oraz przy wsparciu Koprowskiego, który pozyskał dziewięć milionów dawek szczepionki od firmy farmaceutycznej Wyeth, przeprowadzono masowe szczepienia w Polsce, co przyczyniło się do gwałtownego spadku liczby zachorowań.

Koprowski spędził wiele lat w USA, gdzie opublikował ponad 850 prac naukowych oraz kierował Instytutem Wistara w Filadelfii. Do końca życia pełnił funkcję dyrektora Instytutu Biotechnologii i Zaawansowanej Medycyny Molekularnej oraz Centrum Neurowirusologii na Uniwersytecie Thomasa Jeffersona w Filadelfii. Ponadto założył Fundację im. Koprowskich, która ma na celu wspieranie rozwoju nauki w Polsce oraz polsko-amerykańskiej współpracy naukowej. Hilary Koprowski był również autorem dzieł muzycznych.

W 1992 roku na łamach czasopisma muzycznego „Rolling Stone” dziennikarz Tom Curtis oskarżył Koprowskiego, iż jego szczepionka mogła przyczynić się do rozprzestrzenienia AIDS poprzez wykorzystanie materiałów uzyskanych od szympansów. Po tym oskarżeniu Koprowski odpowiedział w czasopiśmie Science, udowadniając, że nie stosował materiałów szympansów w produkcji szczepionki. Późniejsze badania potwierdziły jego argumenty, a tezy Curtisa zostały obalone.

Odznaczenia i nagrody

Hilary Koprowski zasłużył na szereg prestiżowych odznaczeń i nagród, które zostały mu przyznane w uznaniu za jego wkład w działalność naukową oraz charytatywną. W dniu 13 lipca 2007 roku, na mocy postanowienia prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Było to wyróżnienie, które podkreślało jego wybitne zasługi dla dobra społeczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej.

Nie był to jedyny jego sukces. Wcześniej, w 1998 roku, w ramach innego postanowienia, otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą tego samego Orderu, a w 1994 roku odznaczony został Krzyżem Oficerskim.

Od 1991 roku Koprowski był również członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk. Otrzymał liczne honorowe doktoraty, w tym od Akademii Medycznej w Poznaniu w 1998 roku oraz od Warszawskiej Akademii Medycznej w 2000 roku. W dniu 28 listopada 2008 roku otrzymał również doktorat honoris causa od Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

Jego osiągnięcia zostały docenione także na poziomie lokalnym. 24 maja 2007 roku Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela. Uroczystość wręczenia dyplomu odbyła się 31 lipca 2007 roku, w przeddzień Dnia Pamięci Warszawy. Dodatkowo, 25 maja 2007 roku Koprowski uzyskał tytuł Honorowego Obywatela Celestynowa. Znany był również jako kawaler Orderu Uśmiechu.

W 2010 roku, w pierwszej edycji konkursu Wybitny Polak, organizowanego przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego Teraz Polska, Koprowski zdobył tytuł laureata. Został on także odznaczony pośmiertnie przez prezydenta RP Andrzeja Dudę w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości w 2018 roku, otrzymując Order Orła Białego.

Upamiętnienie

Hilary Koprowski jest uhonorowany jako patron Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego, co stanowi ważny element jego dziedzictwa.

W dniu 12 czerwca 2014 roku, na terenie Publicznej Szkoły Podstawowej im. Batalionu „Zośka” w Celestynowie, wzniesiono tablicę pamiątkową, która upamiętnia dorobek profesora Hilarego Koprowskiego. Miejsce to nie jest przypadkowe, gdyż znajduje się na terenie dawnej posiadłości tego wybitnego naukowca.

Dodatkowo, w hołdzie jego osiągnięciom, ulice noszące imię Hilarego Koprowskiego zostały ustanowione w takich miejscowościach jak Celestynów, Warszawa oraz Gdańsk, co podkreśla jego znaczenie w historii tych miejsc.

Książki

Hilary Koprowski, znany ze swoich osiągnięć, jest również autorem autobiograficznej książki pt. Wygrać każdy dzień, którą napisał we współpracy z Agatą Tuszyńską. Publikacja ta została wydana przez Wydawnictwo Diana w Warszawie w 1996 roku i posiada numer ISBN 83-906011-0-9.

W 1999 roku na rynku amerykańskim zadebiutowała również biografia Koprowskiego, napisana przez Rogera Vaughana, nosząca tytuł Listen to the Music. The Life of Hilary Koprowski. Wersja polska tej książki, zatytułowana Takty i fakty, została przetłumaczona przez Jacka Serwę i opublikowana przez Wydawnictwo Poznańskie w tym samym roku. Książka ta posiada numer ISBN 83-7177-065-0.

---

Oceń: Hilary Koprowski

---