Ulica Powsińska to kluczowa arteria w stolicy, zlokalizowana w renomowanej dzielnicy Mokotów. Odgrywa ona istotną rolę jako część Wisłostrady, łącząc różne obszary Warszawy.
Jest to także główne połączenie dla mieszkańców Sadyby, co czyni ją centralnym punktem w tej części miasta. Ulica Powsińska łączy się od północy z ulicą Czerniakowską, prowadząc w kierunku Wilanowa, gdzie następuje jej przekształcenie w ulicę Wiertniczą.
Warto również zaznaczyć, że ulica ta jest dwujezdniowa, co umożliwia sprawny ruch dzięki trzem pasom w każdym kierunku, co jest istotne dla płynności komunikacyjnej w tym rozwijającym się rejonie.
Historia
W XIX wieku aktualna ulica Powsińska miała charakter dróg polnych, które prowadziły z Czerniakowa przez tereny wieś do Wilanowa oraz Powsina. W 1883 roku budowa rosyjskiego Fortu IX Twierdzy Warszawa na tej osi spowodowała przerwanie ciągłości drogi. W ślad za tym, nowy przebieg drogi został wyznaczony po wschodniej stronie esplanady fortu, uzyskując później miano ulicy Okrężnej.
W 1891 roku, Henryk Huss i Wiktor Magnus, uznawany za fachowca w dziedzinie parcelacji, utworzyli spółkę mającą na celu budowę kolejki do Wilanowa. W dniu 5 maja 1892 roku oddano do użytku odcinek konnej kolei wąskotorowej, której trasa przebiegała wzdłuż obecnej ulicy Powsińskiej, jednocześnie omijając fort czerniakowski, a kierując się wzdłuż późniejszej ulicy Okrężnej.
W 1894 roku, kolej konna na trasie zostały zastąpiona lokomotywami parowymi. 8 kwietnia 1916 roku, generał-gubernator Hans Hartwig von Beseler podjął decyzję o przyłączeniu wioski Czerniaków do Warszawy, co spowodowało, że droga, znana później jako ulica Powsińska, zyskała status miejski w pełnym zakresie.
Z kolei 18 grudnia 1927 roku uruchomiono linię tramwajową wzdłuż tej drogi, na odcinku od ulicy Czerniakowskiej do części Miasto-Ogród Czerniaków. Masowe zmiany miały miejsce w 1935 roku, gdy ulica została wytyczona przez teren fortu czerniakowskiego, przecinając jego fosę na dwóch mostach. W kolejnych latach, na wschodnim odcinku fortu, dokonano wyburzenia jego zabudowy i powstał park publiczny.
11 kwietnia 1937 roku, przedłużono trasę tramwajową o 700 metrów, kończąc przy nowej pętli Sadyba, znajdującej się przy fosie fortu czerniakowskiego. W wyniku dalszych prowadzonych działań, aż do wybuchu Powstania Warszawskiego, linie tramwajowe oraz kolejowe obsługiwały tę ulicę. Po zakończeniu działań wojennych, 26 kwietnia 1945 roku wznowiono kursy kolei wilanowskiej na odcinku od stacji Wilanów aż do ulicy Okrężnej, a od maja pociągi ruszyły z kolei na północ od tej ulicy do Bernardyńskiej Wody oraz stacji Belweder.
Pomimo wytyczenia nowej trasy przez fort czerniakowski, kolej wilanowska przez długi czas omijała fort, podążając wzdłuż ulicy Okrężnej. W 1948 roku, choć pierwotnie postanowiono zrezygnować z odbudowy linii tramwajowej, to jednak w listopadzie 1952 roku decyzję tą zmieniono. Prace nad trasą rozpoczęto na początku 1957 roku, a 19 lipca tego samego roku zawieszono kursy pociągów wilanowskich.
20 lipca 1957 roku wprowadzono na nowo trasę tramwajową przebiegającą wzdłuż całej ulicy Powsińskiej, z odcinkiem przechodzącym przez fort Czerniakowski oraz nową pętlą Sadyba. W latach 1967–1971 zrealizowano osiedle mieszkaniowe Powsińska, składające się z pięciokondygnacyjnych budynków projektu Jadwigi Grębeckiej. Wczesne lata 70. XX wieku przyniosły obiekt z brukowanym odcinkiem kocimi łbami.
W 1972 roku zapadła decyzja o włączeniu ulicy w nową trasę komunikacyjną, zwaną Wisłostradą, co pociągało za sobą konieczność jej przebudowy. W 1973 roku zlikwidowano linię tramwajową do Wilanowa, chociaż projekt nowej trasy przewidywał miejsce pod torowisko tramwajowe. 16 września zamknięto tramwaje na odcinku od pętli Sadyba do pętli Wilanów, a 11 listopada odcinek między ulicą Czerniakowską a pętlą Sadyba.
Na zakończenie, 19 lipca 1974 roku oddano do użytku przebudowaną ulicę Powsińską, która została poszerzona do dwóch jezdni z trzema pasami w każdym kierunku, z pełnym zaangażowaniem w nową trasę Wisłostrady.
Ważniejsze obiekty
Ulica Powsińska w Warszawie to miejsce, które kryje w sobie wiele interesujących obiektów, które zasługują na uwagę.
- ul. Powsińska 4 – w tym miejscu znajduje się budynek ITI Neovision Sp. z o.o.,
- ul. Powsińska 13 – fort IX Twierdzy Warszawa, na terenie którego usytuowane są Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej, będące oddziałem Muzeum Wojska Polskiego,
- ul. Powsińska róg ul. Okrężnej – w bliskim sąsiedztwie można znaleźć skwer Ormiański,
- ul. Powsińska 31 – tam mieści się centrum handlowo-rozrywkowe Sadyba Best Mall,
- ul. Powsińska 44/46 – zlokalizowany jest tam cmentarz Czerniakowski,
- ul. Powsińska 104 – tutaj znajdziemy willę Podgórskich,
- na końcu, warto wspomnieć o sztucznym zbiorniku Bernardyńska Woda.
Przypisy
- Linia tramwajowa zwykła 2A. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.04.2024 r.] (pol.).
- Linia tramwajowa zwykła 2. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.04.2024 r.] (pol.).
- Linia tramwajowa zwykła W. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.04.2024 r.] (pol.).
- Linia tramwajowa zwykła W. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 06.11.2023 r.] (pol.).
- Linia tramwajowa zwykła 16B. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 06.11.2023 r.] (pol.).
- Linia tramwajowa zwykła 16. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 06.11.2023 r.] (pol.).
- a b Kolej grójecka. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 11.04.2024 r.] (pol.).
- Bogdan Pokropiński: Kolej wilanowska. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2017, s. 13-16. ISBN 978-83-206-1405-3.
- Bogdan Pokropiński: Kolej wilanowska. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2017, s. 25. ISBN 978-83-206-1405-3.
- Dariusz Walczak: Tramwajem przez Stadt Warschau. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2016, s. 45. ISBN 978-83-63652-19-7.
- Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 50. ISBN 978-83-63652-30-2.
- Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 64. ISBN 978-83-63652-30-2.
- a b Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 71. ISBN 978-83-63652-30-2.
- Rozporządzenie dotyczące rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy z dnia 8 kwietnia 1916 r., „Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego”, Warszawa, 17.04.1916 r., s. 1–4.
- Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 18. ISBN 83-907574-00.
- Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 23. ISBN 83-907574-00.
- Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 51. ISBN 83-907574-00.
- BarbaraB. Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 760, ISBN 83-01-08836-2.
- BarbaraB. Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 676, ISBN 83-01-08836-2.
- Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 146. ISBN 83-03-01684-9.
- Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 40. ISBN 83-03-01684-9.
- Danuta Zawierucha. Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII-30 IX 1973. „Kronika Warszawy”, s. 151.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Poznańska w Warszawie | Ulica Pratulińska w Warszawie | Ulica Próżna w Warszawie | Ulica Prudnicka w Warszawie | Ulica Wronia w Warszawie | Ulica Przy Bażantarni w Warszawie | Ulica Przyokopowa w Warszawie | Ulica Przyrynek w Warszawie | Ulica Puławska w Warszawie | Ulica Rakowiecka w Warszawie | Ulica Połczyńska w Warszawie | Ulica Pokorna w Warszawie | Ulica Płochocińska w Warszawie | Ulica Płatnicza w Warszawie | Ulica Polna w Warszawie | Ulica Pawła Suzina w Warszawie | Ulica Pawia w Warszawie | Ulica Panieńska w Warszawie | Ulica Oszmiańska w Warszawie | Ulica Ostrobramska w WarszawieOceń: Ulica Powsińska w Warszawie