Ulica Emilii Plater jest istotnym elementem tkanki urbanistycznej Śródmieścia Warszawy. Rozpoczyna swoją trasę od skrzyżowania z ulicąKoszykową, a następnie, kierując się na północ, przekształca się w kluczowy ciąg komunikacyjny, przecinając wiele znaczących ulic.
W trakcie swojego przebiegu, ulica Emilii Plater łączy się z następującymi ulicami:
Ulica ta kończy swój bieg przy ul. Twardej. Ten fragment miasta jest nie tylko istotnym elementem infrastruktury, ale także stanowi świadectwo dynamicznego rozwoju Warszawy, łącząc różne dzielnice i ułatwiając komunikację mieszkańców oraz odwiedzających stolicę.
Opis
Ulica Emilii Plater, utworzona około 1872 roku, jest wynikiem planowania przestrzeni w obszarze ograniczonym przez takie ulice jak Marszałkowska, Koszykowa oraz Al. Jerozolimskie. Jej powstanie zostało zatwierdzone przez Komitet Regulacyjny miasta Warszawy. W 1881 roku nastąpiło podniesienie poziomu ulicy. W dużej części ulica była zabudowana kamienicami czynszowymi, zaprojektowanymi przez architekta A. Wayde’a. Na odcinku od ul. Wspólnej do Nowogrodzkiej ulica biegła pomiędzy cmentarzem Świętokrzyskim a Ogrodem Pomologicznym, który został założony w 1870 roku.
Do 1914 roku znaczna część ulicy była już zabudowana. Od momentu swojego powstania aż do 1916 roku nosiła ona nazwę Leopoldyny. Uważa się, że nawiązywała ona do imienia żony prezydenta Warszawy Kaliksta Witkowskiego, chociaż przytacza się, że nie miał on żony o tym imieniu. Zmiana nazwy na obecną, upamiętniającą Emilię Plater, miała miejsce w październiku 1916 roku.
W trakcie II wojny światowej zabudowa ulicy uległa znacznemu zniszczeniu. W czasie powstania warszawskiego na ulicy przebiegała linia frontu, co doprowadziło do spalenia większości budynków pomiędzy ulicami Hożą i Wspólną, a także zniszczenia dwóch narożników ulicy Wilczej. Po zakończeniu powstania Niemcy zniszczyli kościół św. Apostołów Piotra i Pawła.
W początkach XX wieku obecna ulica Emilii Plater była względnie wąską uliczką łączącą ul. Koszykową z Al. Jerozolimskimi. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki została rozszerzona i przekształcona w szeroką aleję, rozciągającą się w kierunku północnym. W wyniku tej zmiany nowa część ulicy, znajdująca się pomiędzy Al. Jerozolimskimi a ul. Krajowej Rady Narodowej, otrzymała nazwę ulica Emilii Plater na podstawie uchwały Rady Narodowej m.st. Warszawy wydanej 25 marca 1959 roku.
W wyniku uchwały z dnia 8 listopada 2012 roku, Rada m.st. Warszawy dokonała korekty pierwotnej nazwy ulicy, zmieniając ją z Plater Emilii na Emilii Plater.
W północnej części ulicy znajdują się dwa przejścia dla pieszych, które mają formę klawiatury fortepianu. Te nietypowe rozwiązania stanowią część obchodów Roku Chopinowskiego, w 2010 roku, mającym na celu upamiętnienie miejsc, w których przez dwadzieścia lat mieszkał i tworzył Fryderyk Chopin.
Ważniejsze obiekty
Ulica Emilii Plater w Warszawie to miejsce, gdzie znajduje się wiele istotnych obiektów, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oto niektóre z nich:
- Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła,
- Kamienica Adolfa Witta,
- ul. Emilii Plater 14 – w podwórzu kamienicy obecna jest figura Matki Boskiej powstała w czasach okupacji (około 1944 roku). Takie kapliczki spotykane są w Śródmieściu. Powstały, gdy mieszkańców Warszawy obowiązywała surowa godzina policyjna, łamanie której niosło ze sobą tragiczne konsekwencje,
- ul. Emilii Plater 15 – tablica pamiątkowa poświęcona Tchorkowi, upamiętniająca rozstrzelanie przez Niemców grupy Polaków 1 sierpnia 1944 roku,
- ul. Emilii Plater 17 – neobarokowy pałacyk Z. Okoniewskiego z 1900 roku, zaprojektowany przez Juliusza Dzierżanowskiego. Po wojnie pełnił funkcję rezydencji ambasadora, początkowo Stanów Zjednoczonych (1948), a obecnie Maroka,
- ul. Emilii Plater 18 – kamienica, w której w przeszłości mieściła się klinika rządowa. 18 czerwca 1969 roku doszło tam do dramatycznego wypadku, kiedy to z czwartego piętra wypadł Jerzy Zawieyski, znany polityk i pisarz,
- ul. Emilii Plater 25 – kamienica z piękną fasadą, na której znaleźć można przedwojenną figurę lwa, szykującego się do skoku,
- Hotel Marriott,
- Dworzec Centralny,
- Złote Tarasy,
- Złota 44,
- hotel InterContinental,
- Sala Kongresowa,
- Park Świętokrzyski,
- osiedle Emilia,
- Biurowiec Warsaw Financial Center, który gości przedstawicielstwa licznych instytucji, w tym Banku Światowego oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju,
- ul. Emilii Plater 55 – dwunastopiętrowy budynek osiedla „Mariańska”, wzniesiony na planie trójkąta, znany jako „Igrek” lub „Wiatrak”. Jest to jeden z najwyższych budynków mieszkalnych, które powstały w Warszawie w latach 60-tych.
Przypisy
- Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 14, maj 2022.
- Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 13, maj 2022.
- Piotr Wierzbicki. Leopoldyna i dwie Emilie. „Skarpa Warszawska”, s. 20, maj 2022.
- Uchwała nr XLVI/1259/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic, placów, ronda i skwerów w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego, 21.11.2012 r.
- Robert Trzaska: Klawiatura pod stopami – niespodzianka w centrum miasta. um.warszawa.pl, 31.08.2010 r.
- Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 87.
- Stanisław Ciepłowski (red.): Słownik patronów ulic Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 195.
- Kościoły Warszawy. Warszawa: Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, 1982, s. 145.
- Uchwała nr 24 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 14 maja 1970 r. w sprawie nadania nazw ulicom. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, 05.08.1970 r.
- Uchwała nr 5 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 25 marca 1959 r. w sprawie nadania nazw ulicom nowowybudowanym. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, 01.06.1959 r.
- Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewickiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 65.
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 161−162.
- Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 16.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Miedziana w Warszawie | Ulica Prosta w Warszawie | Ulica Krochmalna w Warszawie | Ulica Chodakowska w Warszawie | Ulica Cicha w Warszawie | Ulica Czerwonego Krzyża w Warszawie | Ulica Dawna w Warszawie | Ulica Dereniowa w Warszawie | Ulica Dolna w Warszawie | Ulica Domaniewska w Warszawie | Ulica Marszałkowska w Warszawie | Ulica Siedmiogrodzka w Warszawie | Ulica Rycerska w Warszawie | Ulica Żurawia w Warszawie | Ulica Żołnierska w Warszawie | Ulica Romana Sanguszki w Warszawie | Ulica Redutowa w Warszawie | Ulica Radzymińska w Warszawie | Ulica Racławicka w Warszawie | Ulica Nowy Zjazd w WarszawieOceń: Ulica Emilii Plater w Warszawie