Tunel średnicowy w Warszawie

---

Trasa

Tunel średnicowy w Warszawie rozpoczyna swoją trasę na Powiślu, w pobliżu przystanku kolejowego Warszawa Powiśle, który znajduje się po zachodniej stronie mostu średnicowego. Zakończenie tunelu umiejscowione jest na Ochocie, gdzie usytuowany jest przystanek WKD oraz stacja Warszawa Ochota. Na całej długości trasy tunelu znajdują się dwa podziemne dworce: Centralny oraz Śródmieście, a także punkty, w których tunel przecina linię warszawskiego metra, dokładnie na wysokości ulicy Marszałkowskiej.

W obrębie tunelu, między stacją Warszawa Śródmieście a Powiślem, zaprojektowano cztery wyjścia osobowe: dwa ewakuacyjne oraz dwa awaryjne. Ewakuacyjne wyjścia zostały umiejscowione w przejściu podziemnym przy rondzie Dmowskiego (z drzwiami) oraz w pobliżu Muzeum Narodowego, w sąsiedztwie ronda gen. Ch. de Gaulle’a, gdzie znaleziono zadaszone wejście na chodniku przy Centrum Bankowo-Finansowym, niegdyś siedzibie Komitetu Centralnego PZPR.

Jeśli chodzi o wyjścia awaryjne, te zlokalizowane są na wysepce w rejonie południowej jezdni Alei Jerozolimskich w sąsiedztwie ronda Dmowskiego oraz przy ulicy Brackiej, gdzie wejście dostępne jest na powierzchni chodnika.

Historia

W 1884 roku inżynierowie Rohan i Zieliński zaprezentowali koncepcję budowy płytkiego tunelu, który miał połączyć dworce Wiedeński i Terespolski. Projekt ten przewidywał stworzenie nowego mostu oraz nowej linii kolejowej, która biegłaby pod Alejami Jerozolimskimi aż do stacji Czyste, a także zakładał budowę południowej obwodnicy kolejowej. Pomimo czteroletnich analiz, które miały miejsce w ministerstwie odpowiedzialnym za kolej, projekt został ostatecznie porzucony. W 1898 roku ministerstwo podjęło decyzję o powołaniu komisji, której zadaniem było opracowanie nowej koncepcji dla dworca głównego oraz połączenia wszystkich linii kolejowych w Warszawie w jeden spójny węzeł. Efektem pracy tej komisji była koncepcja tunelu pod Al. Jerozolimskimi.

Projekt został ukończony w 1901 roku i przedstawiony do zatwierdzenia, które nastąpiło dwa lata później. Ze względu na brak odpowiednich funduszy zdołano rozpocząć jedynie przebudowę stacji położonej na prawym brzegu Wisły, przebudowę mostu obok cytadeli oraz wytyczenie i usypanie wałów na nowy tor linii obwodowej. Dalsze prace utknęły w martwym punkcie przez nagłe sprzeciwy miasta dotyczące przebiegu linii.

Nowa koncepcja powróciła w 1912 roku, kiedy to rząd rosyjski przejął Kolej Warszawsko-Wiedeńską i zdecydował się kontynuować projekt z dodatkowym zamiarem budowy południowej obwodnicy oraz stacji towarowo-osobowej Mokotów. Władze zatwierdziły projekt w 1913 roku, ale jego realizację wstrzymał wybuch I wojny światowej. W okresie niemieckiej okupacji, w latach 1915-1919, działała komisja, która opracowała nowy projekt przebudowy, uwzględniający tunel oraz czterotorowy most przez Wisłę. W lipcu 1919 roku Sejm przyjął uchwałę o budowie linii średnicowej, która miała obejmować Most Średnicowy na Wiśle oraz planowane cztery tory i tunel. Projekt uzyskał akceptację w 1921 roku, a trzy lata później ruszyły prace budowlane.

Uroczystość otwarcia tunelu średnicowego miała miejsce 2 września 1933 roku. W dniu 15 grudnia 1936 roku, po zakończeniu pierwszego etapu elektryfikacji Warszawskiego Węzła Kolejowego, tunelem przejechał pierwszy pociąg elektryczny. Niestety, w 1944 roku tunel został poważnie uszkodzony, ale po szybkiej odbudowie, w 1948 roku wprowadzono do użytku komorę dalekobieżną z dodatkowymi dwoma torami. Uroczyste otwarcie całkowicie odbudowanego, czterotorowego tunelu miało miejsce w czerwcu 1949 roku, wraz z oddaniem do użytku wyremontowanego mostu średnicowego.

Finalny układ komunikacyjny dla tunelu średnicowego, w tym przystanki Śródmieście, Powiśle oraz Ochota, został oddany do użytku w 1963 roku. Późniejszy, jedyny remont tunelu miał miejsce w połowie lat 80. XX wieku i ograniczył się w zasadzie do naprawy izolacji stropu oraz ścian.

W 2003 roku, z powodu alarmującego stanu technicznego tunelu południowego (gdzie prędkość szlakowa została zredukowana do 20 km/h), zdecydowano o generalnym remoncie, który rozpoczął się 1 lipca 2006 roku. Planowany termin zakończenia robót był kilkukrotnie przekładany. Ostatecznie tunel został oddany do użytku 15 stycznia 2007 roku. Remont obejmował między innymi wymianę podtorza na żelbetową płytę, modernizację systemu odwodnienia oraz stworzenie nowego układu elektronicznego dla systemów sterowania ruchem pociągów, jak również nowoczesne zabezpieczenie przeciwpożarowe i budowę instalacji hydrantowej oraz systemów oddymiających.

Po zakończeniu prac, maksymalna prędkość pociągów wynosiła teraz 60 km/h, a kursy mogły odbywać się w odstępach czasowych wynoszących trzy minuty. Niemniej jednak, niektórzy eksperci zauważyli, że podczas realizacji remontu popełniono pewne błędy, takie jak niewłaściwe działanie systemu odwodnienia czy zmniejszenie wysokości tunelu, co uniemożliwiło przejazd nowoczesnym pociągom piętrowym, które nabyły Koleje Mazowieckie, gdyż odstęp między siecią trakcyjną a dachem wagonu jest mniejszy od wymaganego prawem minimum.

W połowie 2012 roku rozpoczęto prace mające na celu umożliwienie przejazdu wagonów piętrowych w podmiejskiej komorze tunelu. Oficjalne udostępnienie tej części tunelu miało miejsce w styczniu 2013 roku. W maju 2014 roku sukcesywnie zamykano tory w komorze dalekobieżnej w związku z remontem Mostu Średnicowego.

Dzięki przeprowadzonym pracom wymiana szyn oraz podkładów w komorze dalekobieżnej przyczyniła się do wzrostu prędkości z dotychczasowych 30 km/h do 60 km/h.

---

Oceń: Tunel średnicowy w Warszawie

---