Stanisław Komorowski (konserwator)

---

Życiorys

Stanisław Komorowski był osobą o niezwykłym dorobku artystycznym, będąc synem Alberta Stanisława Korczak-Komorowskiego, herbu Korczak oraz Marii Korczak-Komorowskiej z Maluszyckich, herbu Assańczuk. W roku 1943 poślubił Zofię Korczak-Komorowską, z domu Miączyńską, herbu Suchekomnaty, z którą wychował cztery dzieci: Andrzeja, Stanisława, Krzysztofa oraz Annę, która kontynuowała działalność w jego pracowni konserwacji dzieł sztuki.

W latach 1941–1944 zdobywał wiedzę w dziedzinie malarstwa pod okiem takich mistrzów jak Józef Toma i Tadeusz Pruszkowski oraz w tajnej szkole malarskiej Adama Rychtarskiego i Lucjana Jagodzińskiego. Następnie, w latach 1945–1950, studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształcił się w pracowni Zbigniewa Pronaszki, a jego nauczycielami byli znakomici profesorowie, w tym Zygmunt Radnicki oraz Ludwik Gardecki. Po ukończeniu studiów zdecydował się na działalność konserwatorską, na chwilę rezygnując z malarstwa.

Pracował w Państwowej Pracowni Konserwacji Zabytków, co zaowocowało założeniem własnej pracowni, czynnej aż do momentu jego choroby w 1993 roku. Komorowski pozostawił po sobie obszerną dokumentację, udokumentowując odrestaurowane 3500 obiektów, z głównym naciskiem na malarstwo sztalugowe. Wśród dzieł, które poddano konserwacji, znajdowały się prace takich mistrzów jak Carracci, Rubens czy Veronese. Z jego rąk wyszło wiele obrazów Jacka Malczewskiego oraz liczne dzieła Wojciecha Kossaka i Józefa Brandta, a także dokonał renowacji dzieł Aleksandra Gierymskiego i Jana Matejki, w tym także prace Władysława Czachórskiego.

Swoje osiągnięcia w dziedzinie konserwacji sztuki Komorowski zrealizował w wielu warszawskich obiektach. Dla niego szczególnie ważne były dwie konserwacje krucyfiksu Baryczkowskiego z warszawskiej katedry oraz obrazu olejnego przedstawiającego św. Antoniego, malowanego w 1664 roku, który znajduje się w kościele Franciszkanów.

Był także rzeczoznawcą ministerialnym, angażującym się w liczne projekty społeczne oraz prace związane z odbudową Warszawy, m.in. jako członek Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów oraz Społecznej Rady Odbudowy Kościołów. Sprawował nadzór nad renowacjami w wielu kościołach w Polsce i współpracował z Muzeum Historii Miasta Stołecznego Warszawy, w ramach czego wykonywał kopie znanych portretów.

Osiągnięcia Komorowskiego można podziwiać w muzeach narodowych w Warszawie, Krakowie, czy Wrocławiu, a także w licznych kościołach w Polsce. Do jego spektakularnych prac należy konserwacja polichromii w pałacu w Jabłonnie. Stanisław Komorowski zyskał także członkostwo w Związku Polskich Artystów Fotografików oraz Związku Polskich Artystów Plastyków, gdzie aktywnie wspierał artystów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej poprzez organizację charytatywnych aukcji.

Dorobek

Realizacje konserwatorskie

W Warszawie znajduje się wiele istotnych realizacji konserwatorskich, które mają związek z tematyką sakralną. Oto niektóre z nich:

1. Zespół obiektów w bazylice archikatedralnej:
   • cudowny Chrystus, znany jako Baryczkowski – rzeźba z XV wieku,
   • poliptyk wrocławski z XV wieku,
   • obraz polowy Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego oraz Jana III-go, „Najświętsza Maria Panna” z XVII wieku,
   • obraz pt. „Koronacja Najświętszej Marii Panny”, późnogotycki, dar rodziny Czetwertyńskich z XVI wieku,
   • obraz olejny pt. „Święty Paweł Pustelnik” z XII wieku,
   • obraz olejny na desce pt. „Ukrzyżowanie” z XVII wieku,
   • obraz olejny na blasze pt. „Portret Baryczki” z XVII wieku,
   • obraz olejny Michała Willmana „Wizja Św. Jana” z XVII wieku,
   • obraz olejny Michała Willmana „Chrzest w Jordanie” z XVII wieku,
   • polichromia figur w stallach oraz herbów na balkonach.
2. Kościół oo. Jezuitów pw. Najświętszej Matki Boskiej Łaskawej:
   • obraz Najświętszej Matki Boskiej Łaskawej z XVII wieku,
   • krucyfiks z Lubeki z XVI/XVII wieku.
3. Kościół św. Marcina (poaugustiański):
   • figura polichromowana z XVI wieku.
4. Kościół akademicki pod wezwaniem św. Anny:
   • obraz olejny w ołtarzu głównym, „Św. Anna Samotrzeć” z XVII wieku,
   • obraz olejny pt. „Zmartwychwstanie” z końca XVIII wieku.
5. Kościół oo. Paulinów, św. Ducha:
   • figura Chrystusa z przełomu XIX/XX wieku.
6. Kościół św. Jacka:
   • trzy figury gotyckie w łuku tęczowym, „Grupa Ukrzyżowania” z XV/XVI wieku,
   • obraz olejny „św. Jacka” z XVIII wieku.
7. Kościół św. Kazimierza sióstr Karmelitanek:
   • figura św. Józefa z XVII wieku.
8. Kościół św. Franciszka Serafickiego, oo. Franciszkanów:
   • obraz olejny św. Antoniego Padewskiego z połowy XVII wieku,
   • obraz olejny Matki Boskiej w ołtarzu głównym z XVII wieku,
   • obraz św. Józefa z XVIII wieku,
   • obraz św. Józefa autorstwa Franciszka Smuglewicza z XVIII wieku,
   • obrazy w ołtarzach bocznych.
9. Kościół Przemienienia Pańskiego, oo. Kapucynów:
   • obraz Najświętszej Marii Panny z połowy XIX wieku.
10. Kaplica Res Sacra Miser:
    • obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z XVIII wieku.
11. Kościół Wszystkich Świętych:
    • trzy obrazy olejne Michała Willmanna z XVII wieku,
    • obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z połowy XIX wieku.
12. Kościół św. Piotra i Pawła (św. Barbara):
    • feretron z XIX wieku.
13. Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Powązki) (św. Andrzej):
    • obraz Michała Willmanna z XVII wieku.
14. Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny:
    • krucyfiks z XVIII wieku.
15. Kościół św. Trójcy Przenajświętszej:
    • figura Jezusa Nazareńskiego, szkoła hiszpańska, z XVII wieku,
    • krucyfiks z XVIII wieku.
16. Kościół św. Kazimierza, sióstr Szarytek:
    • obraz ludowy z XVIII wieku.
17. Kościół św. Benona:
    • figura św. Benona z XVIII wieku.
18. Kościół Matki Bożej Loretańskiej:
    • panneau na ambonie z XVII wieku,
    • obraz Najświętszej Marii Panny z XVIII wieku.
19. Kościół św. Katarzyny na Służewie:
    • krucyfiks ludowy z XVI wieku.
20. Kaplica św. Jacka na Służewie:
    • obraz Matki Boskiej z Żółkwi z XVI wieku.
21. Pałac jego Eminencji Księdza Kardynała:
    • obraz na desce pt. „Św. Rodzina” z XVI wieku,
    • portret arcybiskupa Popiela autorstwa Stanisława Lenza z XIX/XX wieku,
    • portret arcybiskupa Fijałkowskiego.

Lista tych dzieł mogłaby być uzupełniona o inne realizacje konserwatorskie w licznych podwarszawskich kościołach w miejscowościach takich jak Babsko, Błonie, Głuchów, Kobyłka, Maków Skierniewicki, Mszczonów, Piaseczno, Podkowa Leśna, Rembertów Grójecki, Rokitno, Tarczyn i wielu innych. Ponadto Stanisław Komorowski stworzył kopie obrazów oraz własne prace w obszarze malarstwa religijnego do wielu warszawskich świątyń.

Wystawy

W dorobku artystycznym Stanisława Komorowskiego znajdziemy wybrane zbiorowe oraz indywidualne wystawy autorskie związane zarówno z malarstwem, jak i fotografią. Oto przykłady:

• „Oświecenie” w Muzeum Narodowym w Warszawie,
• fotografika Polskie Towarzystwo Fotograficzne w Częstochowie z 1949 roku,
• fotografika PTF w Krakowie w 1950 roku,
• III Ogólnopolska Wystawa Fotografiki w Krakowie z 1951 roku,
• VII Festiwal Sztuk Pięknych w Warszawie w 1978 roku,
• Warszawski Dom Artysty Plastyka w 1980 roku.

W zakresie indywidualnych wystaw malarstwa możemy wymienić:

• wystawę w Częstochowie w 1945 roku,
• „Studencki Festiwal Akademicki Malarstwa” w 1949 roku,
• Klub Artysty Plastyka WSM na Żoliborzu w 1980 roku,
• Ośrodek Kultury w Puławach w 1985 roku.

Dodatkowo pełnił rolę kuratora monograficznej wystawy prac prof. Adama Rychtarskiego, która miała miejsce w warszawskiej Zachęcie w 1981 roku.

---

Oceń: Stanisław Komorowski (konserwator)

---