Leonia Janecka

---

Życiorys

Leonia Janecka, z domu Nadelman, przyszła na świat w Warszawie w rodzinie o żydowskich korzeniach. Warto zaznaczyć, że miała młodszą siostrę Hanię oraz brata, którego imię nie jest znane. Była bratanicą znanego rzeźbiarza Eliego Nadelmana, co zapewne wpłynęło na jej artystyczne zainteresowania.

W 1935 roku ukończyła naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie pod okiem Tadeusza Pruszkowskiego doskonaliła swoje umiejętności plastyczne.

W obliczu II wojny światowej, w 1939 roku, artystka wraz z rodzicami i siostrą musiała opuścić Warszawę, przenosząc się do Lwowa. Po nasileniu działań wojennych i niemieckiej okupacji, rodzina zdecydowała się wrócić do stolicy. Początkowo osiedli w warszawskim getcie, ale z czasem ukrywali się u przyjaciół. W tym trudnym okresie, wykorzystując metrykę zmarłej osoby, Leonia wyrobiła kenkartę na nazwisko „Leonia Janecka”, które przyjęła i używała także po zakończeniu wojny.

Po wojnie, gdy Warszawa została wyzwolona, Leonia wróciła do swojego rodzinnego miasta i zamieszkała na Saskiej Kępie. W 1945 roku związała się z malarzem Arturem Nacht-Samborskim, co na pewno wpłynęło na jej dalszą twórczość.

Leonia Janecka zmarła w Warszawie, a jej życie zakończyło się w miejscu, które było jej bliskie. Została pochowana na cmentarzu Bródnowskim, w sektorze 56I-6-11, gdzie spoczywa pamięć o jej artystycznym dorobku i tragicznych losach.

Działalność artystyczna

Leonia Janecka była utalentowaną artystką, której twórczość rozciągała się na różnorodne dziedziny, w tym malarstwo, rysunek, grafikę oraz grafikę użytkową. Po wojnie najintensywniej zajmowała się ilustracją książkową, stając się znaczącą postacią w tej dziedzinie.

Karierę artystyczną rozpoczęła przed II wojną światową, kiedy występowała pod nazwiskiem Nadelmanówna. W tym czasie była członkinią Loży Wolnomalarskiej, grupy artystycznej, która powstała w 1932 roku z inicjatywy uczniów Tadeusza Pruszkowskiego. Już wtedy jej zainteresowania obejmowały grafikę – na przykład w 1933 roku zdobyła III nagrodę w konkursie na plakat reklamowy kosmetyków Elida, zorganizowanym przez Instytut Propagandy Sztuki.

Tuż po wojnie, artystka natychmiast powróciła na scenę artystyczną. W wrześniu 1945 roku wzięła udział w ekspozycji czasowej zatytułowanej „Ruiny Warszawy, rysunki – akwarele – gwasze”, która odbyła się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Uczestnictwo w tej wystawie zaowocowało nagrodą przyznaną przez Biuro Odbudowy Stolicy.

W dniu 19 stycznia 1955 roku, na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, otrzymała Medal 10-lecia Polski Ludowej. W latach 50. zdobyła liczne nagrody, w tym wyróżnienie na I Ogólnopolskiej Wystawie Książki i Ilustracji w 1951 oraz I nagrodę na II Ogólnopolskiej Wystawie Ilustracji w 1955 roku. W 1956 roku uhonorowano ją nagrodą Prezesa Rady Ministrów za jej twórczość skierowaną do dzieci i młodzieży.

We wczesnych latach 70. artystka zdobyła również honorowe wyróżnienie na I Biennale Sztuki dla Dziecka, co potwierdziło jej renomę w dziedzinie ilustracji.

Jako ilustratorka współpracowała z wieloma wydawnictwami, w tym z „Czytelnik”, „Nasza Księgarnia” oraz „Książka i Wiedza”. Jej najbardziej rozpoznawalnym dziełem jest oprawa ilustracyjna książki „Chłopcy z Placu Broni” autorstwa Ferenca Molnára.

Wybrane ilustracje książkowe

Wśród najbardziej znaczących dzieł, które ilustrowała Leonia Janecka, znajdują się książki, które pozostawiły trwały ślad w polskiej literaturze dziecięcej oraz młodzieżowej. Oto kilka wybranych tytułów:

• Edmondo De Amicis, Serce, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1956,
• Maria Dąbrowska, Czyste serca, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1957,
• Janusz Korczak, Sława, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1958,
• Ferenc Molnár, Chłopcy z Placu Broni, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1964,
• Anna Kamieńska, Świat ciągle się zmienia, „Czytelnik”, Warszawa 1974.

---

Oceń: Leonia Janecka

---