Związek Polskich Artystów Plastyków


W historii polskiego świata artystycznego, Związek Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) odgrywa kluczową rolę jako stowarzyszenie, które zjednoczyło twórców różnych dziedzin plastycznych. Powstał on w marcu 1911 roku w Krakowie, co czyni go jednym z najstarszych tego typu organizacji w Polsce.

Na początku swojego istnienia, ZPAP funkcjonował pod instytucjonalną nazwą Związek Powszechny Artystów Plastyków. Jego założenie było rezultatem pracy i determinacji takich postaci jak Tytus Czyżewski oraz bracia Zbigniew i Andrzej Pronaszkowie, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój polskiej sztuki. Fundując ten związek, twórcy pragnęli stworzyć platformę, która umożliwiłaby artystom wspólne działanie oraz reprezentowanie ich interesów.

Historia

W 1911 roku Związek Powszechny Artystów Polskich zdobył zaufanie 112 członków, a jego pierwszym prezesem był Leon Kowalski. Zaledwie dekadę później, w 1921 roku, powstał Związek Polskich Artystów Plastyków, który zyskał swoją siedzibę w Krakowie, w tzw. „Domu Artystów” przy placu św. Ducha w Krakowie.

W 1961 roku, dla uczczenia 50-lecia Związku Polskich Artystów Plastyków, wydano medal, zaprojektowany przez Wandę Czełkowską, z informacją o 50-leciu tej znaczącej organizacji artystycznej. Niestety, 18 grudnia 1981 roku stowarzyszenie to, jak wiele innych kreatywnych organizacji w Polsce, musiało wstrzymać swoją działalność. W odpowiedzi na wsparcie dla postulatów „Solidarności” przez członków, ZPAP został rozwiązany 20 czerwca 1983 roku.

Po 1989 roku

Po zmianach ustrojowych, w grudniu 1989 roku, w Krakowie odbył się XVII Walny Zjazd Delegatów, który przyjął „Deklarację Programową” oraz wybrał nowe władze. Dzięki temu, 14 czerwca 1989 roku ZPAP został na nowo zarejestrowany. Po dziewięcioletniej przerwie, po zawieszeniu działalności, nowym prezesem został Zbigniew Makarewicz, wybrany na XVII Walnym Zjeździe.

Decyzją Ministra Kultury, 1 lutego 1995 roku, Związek uzyskał uprawnienia do zbiorowego zarządzania prawami autorskimi do dzieł plastycznych. Obejmowały one różnorodne aspekty, w tym zwielokrotnianie dzieł poprzez różne techniki czy organizowanie wystaw. Prawo to dawało możliwość pobierania wynagrodzenia wynoszącego 5% od ceny przy zawodowej odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy dzieł plastycznych.

W dniu 28 kwietnia 2004 roku Okręg Krakowski uzyskał osobowość prawną dzięki postanowieniu Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia, które zatwierdziło wpis ZPAP Okręg Krakowski do Krajowego Rejestru Sądowego. Dzisiaj ZPAP zrzesza przeszło 4500 twórców sztuk wizualnych, takich jak malarstwo, grafika, rzeźba, medalierstwo, ceramika i inne. Organizacja ta funkcjonuje w 21 okręgach oraz 2 oddziałach w największych miastach Polski, a jej główny zarząd mieści się w Warszawie.

ZPAP jest także reprezentowany w Światowym Komitecie Wykonawczym Międzynarodowego Stowarzyszenia Sztuk Plastycznych oraz Radzie Artystów Europy, co potwierdza znaczenie tej organizacji w szerszym kontekście sztuki wizualnej.

Współczesna struktura

Okręgi

Współczesna struktura Związku Polskich Artystów Plastyków obejmuje wiele miast w Polsce, w tym Bielsko-Białą, Bydgoszcz, Częstochowę, Gdańsk oraz Gliwice-Zabrze. Nie można pominąć również takich miejsc jak Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków (w tym Oddział Nowy Sącz), Lublin, Łódź i Olsztyn. Warto dodać, że organizacja posiada swoje oddziały także w Opolu, Poznaniu, Radomiu, Rzeszowie, Szczecinie, Tarnowie, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu, Zakopanem oraz Zielonej Górze.

Galerie

W ramach działania Związku istnieje również bogata sieć galerii w różnych miastach. Oto kilka z nich:

  • „Galeria Marszand” – Rynek Kościuszki 17, Białystok,
  • „Galeria PPP” – Rynek 27, Bielsko-Biała,
  • „Galeria 85” – ul. Gdańska 17, Bydgoszcz,
  • Artefakt” – ul. Mariacka 46–47, Gdańsk,
  • „Koło” – ul. Piwna 66–67, Gdańsk,
  • „Galeria” – ul. Dworcowa 13, Katowice,
  • „Galeria” – ul. Sienkiewicza 29, Kielce,
  • „Galeria Pryzmat” – ul. Łobzowska 3, Kraków,
  • „Galeria ART” i „Galeria Pod Podłogą” – ul. Krakowskie Przedmieście 62, Lublin,
  • „Galeria” – ul. Piotrkowska 86 (I p.), Łódź,
  • „Galeria” – ul. Zamkowa 2A, Olsztyn,
  • „Galeria” – ul. Krakowska 1, Opole,
  • „Galeria u Jezuitów” – ul. Dominikańska 8, Poznań,
  • „Galeria” – ul. Mickiewicza 5, Rzeszów,
  • „Galeria Kierat 1” – ul. Koński Kierat 14, „Galeria Kierat 2” – ul. Małopolska 5, Szczecin,
  • Galeria „Na Piętrze” – ul. św. Ducha 8/10/12, Toruń,
  • Galerie OW ZPAP: „Galeria DAP1”, „Galeria DAP2”, „Galeria DAP3”, „Galeria Lufcik” oraz Galeria ART w Domu Artysty Plastyka – ul. Mazowiecka 11A (Warszawa),
  • „Galeria ART” – ul. Krakowskie Przedmieście 83, Warszawa,
  • Galeria BB – Jatki 3-6, Domus Galeria Marta Hubka – Jatki 7-8, Art and Prints Gallery – Jatki 10, Szkło×100 – Jatki 11, Galeria Sztuki Współczesnej Krystyny Kowalskiej – Jatki 14–15, Galeria Tkacka Na Jatkach – Jatki 19–24, Galeria Na Odwachu – Świdnicka 38A, Galeria Na Solnym – pl. Solny 11,
  • Galerie Okręgu ZPAP Wrocław.

Prezesi ZPAP

Historia Polskiego Związku Artystów Plastyków obejmuje wielu znakomitych prezesów, którzy pełnili tę zaszczytną funkcję na przestrzeni lat. Oto lista niektórych z nich:

  • od 15 marca 1911 – Leon Kowalski,
  • ……….?…………..
  • 1989-1992 – Zbigniew Makarewicz,
  • ……….?…………..
  • od 28 września 2002 – Jerzy Józef Biernat,
  • od 28 marca 2010 – Jacek Kucaba,
  • od 21 października 2014 do 10 listopada 2021 – Janusz Janowski,
  • od 2022 – Urszula Święcicka.

Każdy z nich wniósł coś wyjątkowego do rozwoju polskiej sztuki i kultury.

Członkowie

Temat ten jest ściśle związany z grupą ludzi, którzy tworzą tę organizację. W skład Związku Polskich Artystów Plastyków wchodzą utalentowani artyści, którzy na co dzień zajmują się różnorodnymi formami sztuki wizualnej.

Ważne jest, aby zrozumieć, jak różnorodność ich talentów przyczynia się do bogactwa tego związku oraz wpływa na polską kulturę artystyczną.

Przypisy

  1. Janusz Janowski, nowy szef Zachęty. Zapowiada się potężna demolka - Polityka.pl [online], polityka.pl [dostęp 26.04.2024 r.]
  2. Władze ZPAP. zpap.pl [dostęp 18.01.2023 r.]
  3. Związek Polskich Artystów Plastyków Oddział krakowski: O nas. [dostęp 15.01.2018 r.]
  4. Zbigniew Makarewicz „Keep level/ Trzymaj poziom” Trzecia Wystawa Sztuki. Galeria Sztuki Współczesnej w Opolu, 30.03.2010 r. [dostęp 15.01.2018 r.]
  5. Tarnowianin, Jacek Kucaba prezesem Związku Polskich Artystów Plastyków. Oficjalny portal miasta Tarnowa, tarnow.pl, 30.03.2010 r. [dostęp 25.09.2013 r.]
  6. Obwieszczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26.03.2009 r. w sprawie ogłoszenia decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o udzieleniu i o cofnięciu zezwolenia na podjęcie działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (M.P. z 2009 r. nr 21, poz. 270).
  7. Pozycja 8992. [w:] Monitor Sądowy i Gospodarczy nr. 18/2003 (1601) [on-line]. www.imsig.pl, 27.01.2003 r. [dostęp 26.06.2015 r.]
  8. Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005 r., s. 59. ISBN 83-919305-8-0.
  9. Związek polskich artystów plastyków w Krakowie. „Nowości Illustrowane”. Nr 8, s. 2, 24.02.1923 r.

Oceń: Związek Polskich Artystów Plastyków

Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:14