Ulica Wiejska w Warszawie

Ulice i place

Ulica Wiejska to jedna z charakterystycznych ulic w Warszawie, usytuowana w tętniącej życiem dzielnicy Śródmieście.

Rozpoczyna się przy ul. Pięknej, a kończy swój bieg na placu Trzech Krzyży.

Ten odcinek jest świadkiem wielu ważnych wydarzeń kulturalnych i społecznych, stając się centralnym punktem dla mieszkańców oraz turystów.

Historia

Ulica Wiejska w Warszawie to fascynujący fragment historii miasta, będący częścią niegdyś istniejącego traktu, który łączył Stara Warszawę z pałacem w Jazdowie. Około połowy XVIII wieku, stary szlak przekształcał się w ulicę, która prowadziła z rozdroża Złotych Krzyży (dzisiaj znanego jako plac Trzech Krzyży) w kierunku południowym. W 1770 roku nadano ulicy oficjalną nazwę Wiejska, co nawiązywało do okolicy pełnej pól i ogrodów, przez które ta droga wówczas biegła.

W okolicy roku 1770, podkomorzy nadworny koronny, Kazimierz Poniatowski, założył ogród „Na Górze”, który później otrzymał miano Frascati. Z kolei na północnej stronie ul. Książęcej również dzięki Poniatowskiemu stworzono inny ogród, nazwany „Na Książęcem”, który obecnie jest park na Książęcem.

W 1792 roku, u zbiegu z ul. Górnośląską, rozpoczęła swoją działalność elegancka kawiarnia Wiejska Kawa. W 1819 roku, ogród Frascati stał się własnością carsko-rosyjskiego komisarza Nikołaja Nowosilcowa, który zlecił wystawienie przy ulicy dwóch bliźniaczych klasycystycznych kordegard zaprojektowanych przez Jakuba Kubickiego. Obok odcinka ogrodzenia oraz szereg filarów bramnych, budynki te są najstarszymi zachowanymi elementami zabudowy wiejskiej ulicy.

W okresie Królestwa Kongresowego, przy ul. Wiejskiej pod numerem 11, architekt Antonio Corazzi wzniósł budynek, a w latach 1851–1853 pod numerem 8 wzniesiono Instytut Szlachecki, szkołę drugiego stopnia dla zamożnych uczniów, przeniesioną z ulicy Nowolipki. Po zamknięciu Instytutu Szlacheckiego w 1862 roku, budynek zajął Aleksandryjsko-Maryjski Instytut Wychowania Panien, który funkcjonował tam do 1915 roku, gdy został ewakuowany w głąb Rosji.

W 1863 roku, do ul. Wiejskiej dobudowano nową ulicę od strony Alej Ujazdowskich. Ulica ta, nazwana Instytutową, prowadziła do Instytutu Szlacheckiego i obecnie znana jest jako ul. Matejki. W 1918 roku w gmachu dawnego Instytutu Maryjskiego, w którym w czasie I wojny światowej funkcjonował niemiecki Instytut Badania Krwi, umieszczono Sejm RP. Budynek ten został przebudowany w latach 1927–1928, gdzie za projekt odpowiadał Kazimierz Skórewicz, a w 1929 roku wzniesiono Hotel Sejmowy (obecnie Stary Dom Poselski).

Można odnaleźć szczegóły związane z tym tematem w osobnym artykule: Kompleks budynków Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Po 1933 roku ogrody Frascati zostały podzielone na działki budowlane, gdzie wznoszono domy mieszkalne oraz, w latach 1933–1939, gmach Izby Przemysłowo-Handlowej według projektu Zdzisława Mączeńskiego (numer 10; w okresie PRL siedziba Ministerstwa Handlu Zagranicznego, obecnie Kancelarii Prezydenta).

W latach 1939–1941 ogrody sejmowe były miejscem wielu egzekucji, a gmach Izby Przemysłowo-Handlowej zajmowała komenda żandarmerii, natomiast w budynku Starego Domu Poselskiego stacjonowała niemiecka policja. Niestety, w czasie powstania warszawskiego, Niemcy zniszczyli budynki nr 3, 5 i 20, a następnie spalili nr 1, 7, 9 i 15. Od 27 listopada 1946 do 26 marca 1949 ulica miała nazwę ulica Ignacego Daszyńskiego, jednak szybko powrócono do oryginalnej nazwy.

W tym czasie, według projektu Bohdana Pniewskiego, prowadzono odbudowę i rozbudowę kompleksu budynków Sejmu. Lata 1950–1961 były okresem intensywnej budowy wysokich domów mieszkalnych, w tym budynku spółdzielni nauczycielskiej, który powstał u zbiegu z ul. Jana Matejki, w miejscu, gdzie dawniej działała szkoła dla dziewcząt prowadzona przez Jadwigę Kowalczykównę i Jadwigę Jawurkównę (tzw. Szkoła na Wiejskiej).

Pod numerem 12a wzniesiono budynek o tym samym stylu, gdzie znalazła siedzibę Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”. W 1999 roku, naprzeciwko gmachu Sejmu, na rogu ul. Wiejskiej i ul. J. Matejki, odsłonięto pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego, autorstwa Jerzego Staniszkisa.

W I połowie XXI wieku, na ul. Wiejskiej dosadzono nową roślinność robinii akacjowej, co przyczyniło się do zachowania malowniczej zieleni w okolicy. W październiku 2015 roku, otwarto ruch rowerów pod prąd, co było innowacyjnym rozwiązaniem w Warszawie, z wyjątkiem krótkich odcinków przy wjeździe i wyjeździe z jednokierunkowego odcinka pomiędzy ulicami Frascati i Bolesława Prusa. Z kolei w 2018 roku, przy ul. Wiejskiej nr 1, oddano do użytku Budynek Komisji Sejmowych.

Ważniejsze obiekty

Ulica Wiejska w Warszawie jest miejscem, które łączy w sobie znaczenie polityczne oraz historyczne. W ciągu jej przebiegu można znaleźć wiele istotnych obiektów.

Te istotne gmachy i pomniki świadczą o historii oraz politycznym życiu stolicy.

Inne informacje

W stolicy Polski, Warszawie, znajduje się również inna ulica nosząca tę samą nazwę. Mieści się ona w dzielnicy Wesoła, co jest efektem historycznych decyzji administracyjnych. Po przyłączeniu Wesołej do Warszawy w 2002 roku, ponad 260 dublujących się nazw ulic i placów pozostało bez zmian.

Przypisy

  1. Budynek Komisji Sejmowych – betonowa powaga. sztuka-architektury.pl, 04.12.2019 r. [dostęp 21.03.2020 r.]
  2. a b c d Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r.. „Stolica”, s. 20, listopad–grudzień 2019 r.
  3. a b c d Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r.. „Stolica”, s. 19, listopad–grudzień 2019 r.
  4. a b c d Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r.. „Stolica”, s. 17, listopad–grudzień 2019 r.
  5. a b c d e Jarosław Zieliński. Wiejska od 1770 r.. „Stolica”, s. 16, listopad–grudzień 2019 r.
  6. Kwiryna Handke: Zespół Nazewnictwa Miejskiego Warszawy – historia i dokonania, [w:] Śladami nazw miejskich Warszawy. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2012, s. 259. ISBN 978-83-62189-21-2.
  7. Załącznik Nr 1 do zarządzenia nr 3800/2013 z dnia 25.01.2013 r. w sprawie wprowadzenia „Katalogu ulic i placów m.st. Warszawy” oraz zasad zapisu nazw obiektów miejskich. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl. [dostęp 30.01.2021 r.]
  8. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 380. ISBN 83-86619-97X.
  9. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 276. ISBN 83-01-08836-2.
  10. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 947. ISBN 83-01-08836-2.
  11. 27. Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego. W: P. Zuchniewicz: Papieska Warszawa. Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II, 2006. Brak numerów stron w książce.
  12. Józef Ziemian: Papierosiarze z placu Trzech Krzyży. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1995, s. 15. ISBN 83-86058-33-1.
  13. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 64. ISBN 83-06-00717-4.
  14. Krzysztof Śmietana. Rowerem pod prąd na Wiejskiej. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 10-11.10.2015 r.
  15. Marek Czapelski: Gmachy Sejmu i Senatu. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2009, s. 17. ISBN 978-83-7059-915-7.
  16. Waldemar Baraniewski: Kazimierz Skórewicz. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2000, s. 113. ISBN 83-7059-514-6.
  17. Barbara Wierzbicka: Sejm i Senat. Architektura i wnętrza. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997, s. 7. ISBN 83-7059-298-8.
  18. Barbara Wierzbicka: Sejm i Senat. Architektura i wnętrza. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997, s. 11. ISBN 83-7059-298-8.
  19. Uchwała nr 113 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 27.11.1946 r. w sprawie zmiany nazwy niektórych ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”. nr 9, rok IV, s. 1, 1948-04-03.
  20. Uchwała nr 468 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 26.03.1949 r. w sprawie zmiany nazw ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”. nr 16, poz. 67, s. 1, 1949-09-26.

Oceń: Ulica Wiejska w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.89 Liczba ocen:14