Ulica Wilanowska w Warszawie

Ulice i place

Ulica Wilanowska jest jedną z kluczowych arterii w śródmieściu Warszawy. Rozciąga się odulicy Solecaż poCzerniakowską, tworząc istotne połączenie między różnymi częściami stolicy.

Ulica ta ma znaczenie zarówno komunikacyjne, jak i kulturowe, stając się miejscem przechadzek oraz centrum lokalnego życia społecznego.

Historia

„Ulica Wilanowska pojawiła się na planie m.st. Warszawy po raz pierwszy w 1900 roku. W 1928 roku, na narożniku ulic: Okrąg, Czerniakowskiej oraz Wilanowskiej, został wzniesiony budynek mieszkalny dla pracowników Banku Polskiego, zaprojektowany przez Stanisława Filasiewicza. Niestety, część frontowa budynku uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej, chociaż boczne skrzydła, zlokalizowane od strony ulic Okrąg i Wilanowska, przetrwały ten tragiczny okres.

W trakcie powstania warszawskiego, we wrześniu 1944 roku, w rejonie ulicy Wilanowskiej miały miejsce intensywne walki. W dniach 19 oraz 20 września, pod naporem niemieckich wojsk, powstańcy i żołnierze 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta, którzy rozpoczęli desant w dniu 16 września na tzw. przyczółku czerniakowskim, kontrolowali jedynie ograniczony obszar między brzegiem Wisły a ulicami: Wilanowską, Idźkowskiego oraz Zagórną. Kamienica nr 1, która była broniona do 23 września, stała się ostatnim bastionem oporu Polaków w Górnym Czerniakowie.

W rejonie tej ulicy miały miejsce okrutne zbrodnie, gdzie oddziały niemieckie dopuściły się mordów na powstańcach oraz ludności cywilnej. Na obszarze pomiędzy ulicami: Wilanowską, Solec, Zagórną oraz Czerniakowską, zginęło kilka setek osób, w tym kapelan zgrupowania „Kryska”, ks. Józef Stanek.

W 1950 roku ulica otrzymała nową nazwę – Gwardzistów. Powrócono do pierwotnej nazwy w drugiej połowie lat 90. XX wieku. Kolejnym ważnym wydarzeniem miało miejsce w 1951 roku, kiedy to na gruzach poprzedniej zabudowy, w tym zniszczonych magazynów „Społem” oraz innych obiektów z nieparzystej strony ulicy, utworzono Centralny Park Kultury, obecnie znany jako park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. W 1997 roku, w miejscu niegdyś zniszczonego budynku nr 1, odsłonięto pomnik ku pamięci ks. Józefa Stanka, oddziałów powstańczych oraz ludności cywilnej, które straciły życie w tych tragicznych czasach.

W stolicy znajdują się jeszcze dwie ulice o tej samej nazwie: aleja Wilanowska, zlokalizowana na Mokotowie, oraz ulica Wilanowska w Wesołej.

Upamiętnienia

Wzdłuż ulicy Wilanowskiej znajdują się różnorodne upamiętnienia, które stanowią ważny element historii. Oto najważniejsze z nich:

  • Głaz upamiętniający ks. Józefa Stanka umiejscowiony przy skrzyżowaniu z ul. Solec,
  • Tablica pamiątkowa Tchorka, znajdująca się pod numerem 6,
  • Tablica upamiętniająca żołnierzy zgrupowań Armii Krajowej, w tym „Kryska” i „Radosław”, a także żołnierzy 9 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta, którzy bronili kamienicy przy ul. Wilanowskiej 1 (od strony ul. Solec 57),
  • Upamiętnienie 535 plutonu Słowaków, zlokalizowane na skwerze Mirosława Iringha, w miejscu, gdzie ulice Czerniakowska i Okrąg się zbiegają.

Te upamiętnienia są nie tylko częścią lokalnej historii, ale również przypomnieniem o ważnych wydarzeniach i ludziach, którzy mieli znaczący wpływ na dzieje Warszawy.

Przypisy

  1. Wyszukiwarka ulic. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. [dostęp 30.04.2024 r.]
  2. Jerzy Majewski, Tomasz Urzykowski: Przewodnik po powstańczej Warszawie. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2012, s. 192. ISBN 978-83-273-0091-1.
  3. Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja "Warszawa Walczy 1939-1945", 2005, s. 115. ISBN 83-11-10124-8.
  4. Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 30. ISBN 83-7031-445-7.
  5. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 275. ISBN 83-912463-4-5.
  6. Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 54. ISBN 83-7031-445-7.
  7. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 335. ISBN 83-912463-4-5.
  8. Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 458–485.
  9. Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 338. ISBN 83-06-00089-7.
  10. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 298. ISBN 83-86619-97X.
  11. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 163. ISBN 83-9066291-4.
  12. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 164. ISBN 83-9066291-4.
  13. Dom mieszkalny pracowników Banku Polskiego. warszawa1939.pl. [dostęp 06.03.2017 r.]

Oceń: Ulica Wilanowska w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:11