Kanał Czerniakowski


Kanał Czerniakowski, znany również jako Kanał Główny „A”, to interesujący rów wodny zlokalizowany w stolicy Polski. Przebiega on przez obszary Mokotowa oraz Śródmieścia, stanowiąc ważny element warszawskiej infrastruktury wodnej.

Ten kanał, obok swojego znaczenia ekologicznego, pełni także rolę rekreacyjną, a jego malownicze otoczenie przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów, którzy pragną odkrywać uroki Warszawy.

Położenie i charakterystyka

Rów, który znany jest z wyjątkowego położenia, rozpoczyna swój bieg jako kanał otwarty w okolicy Jeziorka Czerniakowskiego. Zaczyna się przy osiedlu Bernardyńska, w dzielnicy Mokotów, a następnie kieruje się w stronę zachodnią. Po chwili, skręca w kierunku północno-zachodnim, przechodzi pod aleją Józefa Becka, a jego wody łączą się z Kanałem Sieleckim. Kolejny odcinek tego cieku prowadzi na północ, gdzie odpowiada za przepływ pomiędzy osiedlem Czerniakowska Wschodnia a Rodzinnymi Ogródkami Działkowymi „Czerniaków”, do którego wpływa również Kanał Siekierkowski.

W rejonie ulicy Melomanów, koryto otwarte przekształca się w kanał zamknięty, a jego wody uchodzą do akwenu Portu Czerniakowskiego. Ciek ten ma znaczenie w Miejskim Systemie Informacji Czerniaków (Mokotów) oraz Ujazdów (dzielnica Śródmieście). Zlewnia tego kanału o powierzchni wynoszącej 15,4 km² obejmuje również tereny przynależące do Wilanowa, a także różnorodne cieki wodne, takie jak Kanał Siekierkowski, Rów Piaseczyński, Kanał Piaseczyński, Kanał „W” oraz Kanał Sielecki. Nie brak też zbiorników wodnych, które są ważnym elementem tego ekosystemu, takich jak Jeziorko Czerniakowskie, Morskie Oko, Promenada, Bernardyńska Woda, Fosa Obserwatorów, Staw Belwederski, Stawy w Łazienkach, Staw Ujazdowski, Fosa Wolicka, Jezioro Sieleckie, Arkadia, Staw pod Królikarnią, Staw pod Warszawianką, Sielanka i Łacha Siekierkowska.

Rów ten służy do odwadniania terenów takich jak: Czerniaków, Sadyba, Augustówka, Siekierki oraz niektóre obszary Sielc. Oczyszczanie i monitorowanie jakości wód w tym rejonie jest prowadzone na Kanale Piaseczyńskim. Kanał ten należy do systemu melioracji fundamentalnych dla Warszawy.

Zgodnie z Mapą Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP), kanał nazywany Kanałem Głównym „A” ma identyfikator 25954 i charakteryzuje się długością około 7 km, rozpoczynając od jeziora Sielanka aż po ujście do Wisły, w tym również prowadząc do Portu Czerniakowskiego. Całkowita powierzchnia zlewni ujęta w MPHP wynosi 26,2498 km², w której znajdują się Kanał Główny „A”, Kanał „W”, Kanał Siekierkowski i Kanał Portowy.

Historia

„Kanał Czerniakowski, który pełni kluczową rolę w gospodarce wodnej regionu, został zaprojektowany wraz z dopływem, Kanałem Siekierkowskim, w 1934 roku. Powstał on w Oddziale Wodno-Melioracyjnym na podstawie elaboratu opracowanego przez Komisję Rewizyjną Wodną, odnoszącego się do „O stosunkach wodnych Warszawy na nieskanalizowanych terenach po lewej stronie Wisły” z 1933 roku. Głównym zamierzeniem było odwodnienie oraz osuszenie terenów, które wówczas zajmowały wieś Czerniaków i Siekierki, planowanych do zabudowy willowej.

Realizacja budowy, która została przeprowadzona przez Wydział Techniczny Zarządu Miejskiego, zakończyła się przed rokiem 1937. W przeszłości Kanał Czerniakowski był bezpośrednio połączony z Jeziorkiem Czerniakowskim, z którego odprowadzał wody. Z czasem jednak stało się to niemożliwe na skutek obniżenia wysokości lustra wody w tym zbiorniku. Ta sytuacja miała miejsce między innymi dlatego, iż wody deszczowe zaczęto kierować bezpośrednio do kanału, pomijając jezioro.

Kanał często zmaga się z problemem przepełnienia, co doprowadziło do konieczności budowy zbiornika retencyjnego w jego okolicy, na terenie osiedla „Mokotów Park”.

Nazwa

W przypadku nazewnictwa kanału i jego odcinków występują istotne różnice w różnych źródłach. Niektóre z nich stosują terminy: Kanał Czerniakowski oraz Kanał Główny „A” wymiennie, co może prowadzić do nieporozumień.

Według Państwowego rejestru nazw geograficznych, jedynie otwarty odcinek rowu określany jest mianem Kanału Czerniakowskiego. Interesujący jest również fakt, że inne źródła sugerują przeciwstawne stanowisko, twierdząc, że niezarurowana część cieku to Kanał Główny „A” (znany także jako Rów A), podczas gdy kryta część z kolei to Kanał Czerniakowski.

Z kolei MPHP definiuje Kanał Główny „A” jako obejmujący ciek, który zaczyna się w jeziorze Sielanka, prowadzi przez Jeziorko Czerniakowskie i kończy się w ujściu Kanału Portowego do Wisły.

Parametry

Całkowita długość rowu wynosi3368 m, z czego 1540 m znajduje się w kanale krytym. Szerokość dna kanału otwartego osiąga 0,8 m, natomiast jego średnia głębokość wynosi 2,0 m.

Nachylenie skarp ustalono na 1:1,5, z delikatnym spadkiem równym 0,5‰. Przepustowość tego zbiornika to 4,0 m³/s, a przepływ oznaczony jako Q1 wynosi 0,004 m³/s. W przypadku swobodnego przepływu, grubość warstwy wody kształtuje się w przedziale od 30 do 40 cm.

Kanał kryty charakteryzuje się gruszkowym przekrojem zamkniętym o wymiarach 1,38 × 0,8 m. Wydajność przepompowni w rurociągu, która aktywuje się w sytuacjach wysokiego poziomu wody, wynosi 1,6 m³/s, a przepływ Q1 w tym przypadku wynosi 0,01 m³/s.

Przyroda

Fragment biegu kanału Czerniakowskiego przebiega przez otulinę rezerwatu przyrody Jeziorko Czerniakowskie, co czyni go wyjątkowym miejscem naturalnym. Położenie to jest także częścią Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który powstał w celu ochrony piękna i różnorodności lokalnej przyrody.

Nad brzegami kanału można zauważyć obecność bobrów, które są znaczącym elementem lokalnego ekosystemu. Te wyjątkowe zwierzęta nie tylko wpływają na kształtowanie środowiska, ale także przyczyniają się do zachowania bioróżnorodności w tym regionie.

Przypisy

  1. a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 01.01.2024 r.
  2. Generalna Dyrekcja OchronyG.D.O. Środowiska, Warszawski obszar chronionego krajobrazu [online] [dostęp 06.01.2022 r.]
  3. Krajowy Instytut Polityki Przestrzennej iK.I.P.P., Atlas ekofizjograficzny miasta stołecznego Warszawy, Warszawa 2018, s. 44 [zarchiwizowane 28.11.2019 r.]
  4. a b c d e f g h i j k l m Łukasz Ł. Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni, 2015, s. 18–36 [dostęp 14.05.2021 r.]
  5. Generalna Dyrekcja OchronyG.D.O. Środowiska, Rezerwat przyrody Jeziorko Czerniakowskie [online] [dostęp 14.05.2021 r.]
  6. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, Obszary MSI. Dzielnica Mokotów [online] [dostęp 14.05.2021 r.]
  7. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, Obszary MSI. Dzielnica Śródmieście [online] [dostęp 14.05.2021 r.]
  8. Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 14.05.2021 r.]
  9. Ocena stanu jednolitych części wód rzek i zbiorników zaporowych w roku 2017-2018 - tabela [xlsx], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2019.
  10. Dariusz D. Górski (red.), Ekspertyza - bilans wodny Jeziorka Czerniakowskiego w Warszawie, Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 30.11.2009 r. [dostęp 15.05.2021 r.]
  11. a b c d e f g h Zdzisław Biernacki, IV. Geomorfologia i wody powierzchniowe, W: Wisła w Warszawie, Warszawa: Biuro Zarządu m.st. Warszawy, 2000, s. 56–57. ISBN 83-907333-7-4. [dostęp 14.05.2021 r.]
  12. Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 123, ISBN 83-01-08836-2.
  13. a b c Biuro Naczelnego Architekta Miasta, Opracowanie ekofizjograficzne do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006, s. 33 [dostęp 15.05.2021 r.] [zarchiwizowane 04.03.2016 r.]
  14. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły M.P. z 2011 r. nr 49, poz. 549.
  15. łK.Ł. Szkudlarek, Analizy ogólne, 2015, s. 5 [dostęp 19.06.2021 r.] [zarchiwizowane 24.06.2021 r.]
  16. a b c d Zbigniew Sujkowski, Wodociągi i kanalizacja m. st. Warszawy: 1886–1936, Włodzimierz Rabczewski (red.), Wydawnictwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy, 1937, s. 22–23, 25, 144.
  17. Łukasz Ł. Szkudlarek, Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego m.st. Warszawy [online], 2015, s. 18 [dostęp 14.05.2021 r.]
  18. Towarzystwo “WIR” - Biuro Studiów Ekologicznych, Raport oddziaływania na środowisko budowy ul. Czerniakowskiej, Radosław J. R. Kucharski (red.), 2008, s. 59.

Oceń: Kanał Czerniakowski

Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:8