Łacha Siekierkowska

Jeziora i stawy

Łacha Siekierkowska, znana również jako Siekierkowska Łacha oraz odnoga siekierkowska i starorzecze wilanowskie, to w rzeczywistości zalądowana łacha wiślana. Mieści się w lewobrzeżnej części Warszawy, w dzielnicy Mokotów.

Obszar ten charakteryzuje się różnorodnymi zbiornikami wodnymi, które stanowią pozostałość tej wyjątkowej lokalizacji. Znajdują się one wzdłuż Trasy Siekierkowskiej, która przebiega na granicy Augustówki i Siekierek. Można je znaleźć w pobliżu ulicy Gościniec, co czyni to miejsce interesującym dla mieszkańców i turystów.

Położenie, wymiary

Łacha Siekierkowska, znajdująca się na lewym brzegu Wisły, stanowi ważny element krajobrazu warszawskiego Mokotowa. Jest to naturalne starorzecze, które powstało w wyniku formowania się dolinki smużnej przez rzekę Wisłę.

Ta imponująca formacja ma długość o około 1200 m, z czego zbiorniki zajmują około 820 m. Ich układ tworzy sinusoidalną linię, która przecina Trasę Siekierkowską w rejonie Augustówki oraz Siekierek, w pobliżu ulicy Gościniec. W przeszłości, na przełomie XIX i XX wieku, ta przestrzeń rozciągała się na około 4,5 km, sięgając od Wisły do ujścia Wilanówki, które znajduje się w pobliżu obecnych ulic Bartyckiej i Gościniec.

Aktualne wymiary Łachy to szerokość od 20 do 50 m i głębokość w granicach 2–4 m. Interesującym wydarzeniem w historii tej lokalizacji było uruchomienie 21 września 2002 roku pierwszego odcinka Trasy Siekierkowskiej, z Mostem Siekierkowskim i jego połączeniem z ulicą Czerniakowską, która przechodzi przez Łachę Siekierkowską.

Niektóre źródła dzielą obszar nowoczesnej Łachy Siekierkowskiej na różne sekcje:

  • część zachodnia,
  • część zachodnia A – na południe od Trasy,
  • część zachodnia B – na północ od Trasy,
  • część wschodnia.

Oś Trasy Siekierkowskiej wyznacza granicę między Augustówką a Siekierkami. Więc, część zachodnia A oraz wschodnia zlokalizowane są w Augustówce, natomiast część zachodnia B znajduje się na Siekierkach. Dodatkowo, odcinek Łachy położony na południe od opisanych zbiorników często określany jest jako Łacha Czerniakowska. Ciągnie się ona przez około 1,5 km od wału przeciwpowodziowego przy ujściu Wilanówki do ulicy Antoniewskiej, tuż na południe części zachodniej A. W pełni usytuowana w Augustówce, jej długość wynosi około 1,5 km, a szerokość oscyluje w granicach 80 m. Niestety, jest to obszar, który jest zasypywany ziemią, gruzem oraz różnymi odpadami. W planach jest przekształcenie tego miejsca w zbiornik wodny, od Wilanówki aż do Trasy Siekierkowskiej.

Wykorzystanie

Łacha Siekierkowska odgrywa istotną rolę jako zbiornik retencyjny. W jej obrębie gromadzone są wody deszczowe, które odprowadzane są z systemu odwodnienia Trasy Siekierkowskiej. W analogiczny sposób z tej funkcji korzystają także sąsiednie zbiorniki, takie jak Fosa Wolicka oraz Fosa Augustówka. Obszary te tworzą kompleksowy system hydrograficzny, który ma kluczowe znaczenie dla lokalnego ekosystemu.

Wzdłuż brzegów Łachy zbudowano ścieżki spacerowe oraz drogi rowerowe, co czyni ten teren idealnym miejscem do aktywnego wypoczynku. Dzięki tym udogodnieniom mieszkańcy miasta mają możliwość korzystania z bliskości natury oraz aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu.

Otoczenie i historia

W otoczeniu zbiorników znajdują się Fosa Wolicka oraz fosa Fortu X, znana również jako „Augustówka” czy „Siekierki”, która stanowiła część carskiej Twierdzy Warszawa, a zwaną Fosa Siekierkowską. Ponadto, Jeziorko Czerniakowskie, Fosa Wolicka oraz Łacha Siekierkowska były elementami dawnego systemu wodnego, który pełnił istotną rolę w ekosystemie regionu.

W przeszłości Łacha Siekierkowska stanowiła końcowy odcinek rzeki Wilanówki. Według niektórych badań, wczesne XX wieku Wilanówka uchodziła do Wisły w okolicach Siekierek, mimo że na mapach z końca XIX oraz początku XX wieku widać, jak Wilanówka niemal u swojego ujścia do Wisły (w szerokim nurcie) się rozdziela, przy czym jedna część wpada do rzeki w miejscu dzisiejszym, a druga przechodzi w Łachę Siekierkowską.

Pod koniec XIX wieku na wyspie znajdującej się pomiędzy Łachą a Wisłą wzniesiono wspomniany Fort X Twierdzy Warszawa. Tafla terenu stała się wyspą w wyniku regulacji przeprowadzonych po katastrofalnej powodzi z 1884 roku, która miała znaczący wpływ na ukształtowanie terenów nadwiślańskich.

Warto zauważyć, że część autorów wskazuje, iż Łacha Siekierkowska, przed rozpoczęciem regulacji Wisły, która miała jeszcze charakter roztokowy, nie była końcowym odcinkiem Wilanówki, ale lewą, słabiej aktywną odnogą Wisły, do której w miejscu rozgałęzienia uchodziła Wilanówka. W czasie powodzi z 1884 roku, odnoga ta znacznie się uaktywniła; jednak podczas powodzi zimowej w 1888 roku, wejście do łachy (na km 504,5) zostało zamulone z powodu zatoru lodowego, co wpłynęło na dalszy bieg rzeki. Obszar pomiędzy odnogami był określany mianem Wyspy Wilanowskiej.

Przebieg na planach Warszawy oraz zdjęciach lotniczych i satelitarnych

Na mapach historycznych datowanych na przełom XIX i XX wieku, Łacha Siekierkowska ma swoje początki w ujściu Wilanówki do Wisły. Widać to wyraźnie na planach z lat 1919 i 1924, gdzie Łacha rozciąga się od Wisły, uchodząc z powrotem do rzeki w rejonie zbiegu współczesnych ulic Bartyckiej oraz Gościniec. Długość tego cieku wynosi w przybliżeniu 4,5 km. Dodatkowo, na planie z 1919 roku, zbiornik jest podpisany jako „Siekierkowska Łacha”.

Na zdjęciach lotniczych z 1935 i 1945 roku można dostrzec, że koniec Łachy znajduje się w miejscach, gdzie obecnie usytuowany jest Wał Zawadowski, a dalszy odcinek tego cieku jest niemal całkowicie zalądowany. Pierwsze zdjęcie nie uwzględnia początku Łachy, lecz na drugim zdjęciu widać, że brak jej połączenia z Wisłą także w górnym biegu, mimo że znajduje się ona bardzo blisko rzeki.

Na planie z 1947 roku sytuacja wygląda podobnie jak na wcześniej wspomnianych zdjęciach. Ponadto, Łacha w tym czasie została podzielona na dwa długie odcinki. Natomiast na planach z lat 1950-1973, choć jest nieco krótsza w górnym biegu, tworzy już jedną spójną całość. W latach 1974-1978 długość Łachy pozostaje bez zmian, jednak dzieli się ona na pięć niepołączonych ze sobą fragmentów.

Na kolejnych planach z lat 1980-1993 oraz z przełomu 1997 i 1998 zaznaczony jest jedynie ostatni odcinek, który znajduje się przy działkach pomiędzy ulicą Gwintową a Wałem Zawadowskim. Na zdjęciu satelitarnym z 2000 roku, dostępnym w Google Earth, układ zbiorników jest podobny do obecnego, chociaż zachowały one nieco większą długość linii, wzdłuż której się znajdują. Dodatkowo, uwidacznia się zasypany fragment przy ulicy Gościniec.

Mimo że obecnie są one niemal całkowicie porośnięte, wciąż widoczne są wyraźne ślady Łachy na południu, w okolicy ulicy Grzegorza Piramowicza. Znajduje się tam odcinek, który wygląda jak całkowicie zarośnięty zbiornik.

Oceń: Łacha Siekierkowska

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:9