Fosa Wolicka jest interesującym zbiornikiem wodnym, który znajduje się wzdłuż ulicy Wolickiej, mieści się pomiędzy Jeziorkiem Czerniakowskim a Łachą Siekierkowską. Ten obszar leży w lewobrzeżnej części warszawskiej dzielnicy Mokotów, który jest znany z bogatej historii oraz pięknych przestrzeni rekreacyjnych.
Wraz z Wałem Międzyfortowym, który rozciąga się między Jeziorkiem Czerniakowskim a fortem Bateria X (znanym również jako fort Augustówka), oraz fragmentem ulicy Wolickiej, będącej częścią drogi międzyfortecznej, fosa odgrywała ważną rolę w systemie fortifikacyjnym carskiej Twierdzy Warszawa, który istniał w czasie zaboru rosyjskiego.
Rozważanie znaczenia Fosy Wolickiej w kontekście historii Warszawy ukazuje jej wartości nie tylko architektoniczne i wojskowe, ale również ekologiczne, stanowiąc miejsce dla różnorodnych gatunków roślin i zwierząt. Jej otoczenie zachęca do spacerów i odkrywania walorów przyrodniczych tego wyjątkowego miejsca.
Położenie, wymiary
Fosa Wolicka to interesujący obiekt, usytuowany wzdłuż ulicy Wolickiej, która przebiega pomiędzy Jeziorkiem Czerniakowskim a Łachą Siekierkowską, w obrębie warszawskiej dzielnicy lewobrzeżnej, znanej jako Mokotów. Fosa ta mieści się na terenie obszaru MSI Augustówka.
Warto zaznaczyć, że Jeziorko Czerniakowskie, Fosa Wolicka oraz Łacha Siekierkowska stanowią pozostałości dawnego systemu wodnego w regionie. Fosa osiąga długość 600 metrów, przy szerokości wynoszącej około 20 metrów (a szerokość dna waha się od 5 do 8 metrów) oraz głębokości w przedziale 3–4 metrów. Niektóre opracowania wskazują, że może to być starorzecze, które zostało przekształcone w fosę obronną.
Nie tak dawno temu fosa była całkowicie wyschnięta i zarośnięta trawą, lecz została odnowiona jako część realizacji budowy Trasy Siekierkowskiej. Warto dodać, że, podobnie jak Fosa Fortu Augustówka, przeszła ona proces rekultywacji oraz sztucznego uszczelnienia. Dno obydwu fos znajduje się powyżej poziomu wód gruntowych, co oznacza, że nie mają one z nimi kontaktu.
Fosa Wolicka, wraz z Wałem Międzyfortowym, który rozciąga się pomiędzy Jeziorkiem Czerniakowskim a fortem Bateria X (znanym również jako fort Augustówka) oraz ulicą Wolicką, miała zostać przecięta przez planowaną ulicę Czerniakowską–bis. Jednakże, z powodu zmiany priorytetów, realizacja tego odcinka została chwilowo wstrzymana.
Wykorzystanie
Fosa Wolicka pełni ważną rolę jako zbiornik retencyjny, w który odprowadzane są wody deszczowe. Woda z odwodnienia Trasy Siekierkowskiej trafia właśnie do niej, co wspomaga zarządzanie wodami opadowymi w tym obszarze.
Podobne zadanie wykonują również Łacha Siekierkowska oraz Fosa Augustówka, które razem z Fosa Wolicką tworzą spójny układ hydrograficzny, wspierający skuteczne odprowadzanie nadmiaru wody oraz utrzymanie równowagi w ekosystemie.
Przyroda
W obrębie Fosy Wolickiej obserwuje się różnorodność roślinności, w tym trzciny, wierzby oraz topole, które tworzą zróżnicowane ekosystemy brzegowe. To niezwykle istotne miejsce dla wielu gatunków fauny i flory, które korzystają z tego naturalnego środowiska. Warto również zwrócić uwagę na Jeziorko Czerniakowskie, które, obok Fosy Wolickiej, stanowi kluczowy korytarz ekologiczny. Te obszary są niezwykle ważne dla zachowania bioróżnorodności oraz funkcjonowania obszarów Natura 2000, gdzie podejmuje się działania mające na celu ochronę cennych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.
Ochrona zabytków
Fosa, znana również jako kanał forteczny, stanowi ważny element historyczny, wraz z Wałem Międzyfortowym, który rozciąga się między Jeziorkiem Czerniakowskim a fortem Bateria X, znanym również jako fort Augustówka. Ten obszar, włączający fragmenty ulicy Wolickiej, pełnił rolę drogi łączącej fort i był ukryty z widoku za wałem, co świadczy o strategicznej myśli obronnej z okresu carskiej dominacji w Warszawie.
Obiekty te, w tym fort Augustówka, znajdują się w obrębie projektowanego Parku kulturowego Zespołu Fortyfikacji XIX-wiecznej Twierdzy Warszawa. Wał międzyfortowy jest opisany jako element W-11, a fort Augustówka oznaczony jest jako Z-10, co podkreśla ich niezwykłe znaczenie w historii architektury wojskowej. Tworzą one razem unikalny Zespół XII, na który warto zwrócić uwagę.
Na terenie planowanego parku wprowadzono konkretne strefy ochrony, które zostały określone w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy” opracowanym w 2006 roku, co potwierdza zaangażowanie w zachowanie dziedzictwa historycznego tego regionu.
Ulica Wolicka także odgrywa kluczową rolę w tym kontekście, gdyż zachowana oryginalna nawierzchnia brukowa przyciąga uwagę miłośników historii i kultury. Oprócz tego, Wał międzyfortowy, który znajduje się pomiędzy Jeziorem Czerniakowskim a fortem X „Augustówka”, figuruje w wykazie gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (ID 00024798). Ta architektura obronna powstała w 1891 roku, co nadaje jej dodatkowe walory historyczne.
Pozostałe obiekty w kategorii "Jeziora i stawy":
Glinianki pod Lasem | Glinianki Sznajdra | Glinianki Fajansowe | Jezioro Wingerta | Kądziołeczka | Moczydło 1 | Moczydło 2 | Czyste (staw) | Glinianki Jelonek | Glinianki Włościańskie | Arkadia (staw) | Łużek (staw) | Jezioro Lisowskie (Warszawa) | Stawy Młocińskie | Torfowiska (jezioro) | Stawy Kellera | Wenecja (staw w Warszawie) | Zgorzała (jezioro) | Staw Służewiecki | Staw przy KsiążęcejOceń: Fosa Wolicka