Kazimierz Szemioth

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Kazimierz Szemioth był potomkiem prawnika i sędziego, Władysława Szemiotha, który zmarł w 1942 roku. Jego rodzina miała korzenie w szlacheckim rodzie żmudzkim, herbu Łabędź, a matką była Anna z Doroszewskich. W jego rodzeństwie znalazł się młodszy brat, Władysław, który przyszedł na świat w 1935 roku. Młodzieńcze lata Kazimierza upłynęły w Grodzisku Mazowieckim, gdzie ukończył szkołę średnią. Po zakończeniu nauki w 1952 roku, z zamiarem studiowania malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, jego plany pokrzyżowała służba wojskowa. Po chwili w armii, Kazimierz został zwolniony ze względu na problemy ze zdrowiem, co umożliwiło mu kontynuowanie swojej pasji artystycznej, poprzez naukę rysunku i malarstwa w prywatnej szkole Emilii Wysockiej, gdzie uczęszczał w latach 1953-1959.

Działalność literacka i poetycka

W 1954 roku Szemioth zadebiutował jako poeta i autor tekstów piosenek. Jego twórczość obejmowała różnorodne formy literackie, takie jak fraszki, limeryki oraz sonety, które odzwierciedlały jego zauroczenie góralską kulturą, równie mocno obecnym w jego malarstwie. Pod pseudonimem Lucjan Kaszem tłumaczył popularne teksty piosenek z języków angielskiego, francuskiego i rosyjskiego. Wśród jego osiągnięć literackich można wymienić tom wierszy pt. Ona żąda berła (1974) oraz libretta do musicalu, Karmazynowa dama, którego muzykę skomponował Janusz Kępski. Widowisko to zadebiutowało w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni na początku lat 70. XX wieku. Jego twórczość obejmowała również suity takie jak Sine ira et studio (muz. Artur Żalski), a także widowiska jak Pani Latter, oparte na dziele Bolesława Prusa, w reżyserii Adama Hanuszkiewicza, prezentowane w Teatrze Powszechnym w Warszawie. Kazimierz był także autorem licznych kolęd i pieśni paschalnych, takich jak Narodziła nam się dobroć oraz Lamenty wielkopiątkowe. W 1981 roku opublikował wzruszający poemat Słowo o życiu i śmierci matki naszej Anny, który dedykował papieżowi Janowi Pawłowi II.

Teksty piosenek, Polskie Radio, Czasopisma

W latach 50. XX wieku Kazimierz Szemioth współpracował z żoną, Hanną Skalską, która komponowała muzykę do jego tekstów piosenek. Ich utwory wykonywały głównie Natasza Zylska, która nagrała takie przeboje jak Uciekam przed nocą oraz Klipsy, a także Ludmiła Jakubczak, znana z wykonywania piosenek takich jak Plamy na suficie czy Wakacje z deszczem. Oprócz pisania tekstów, artysta angażował się również w działalność radiową, prowadząc program „5 minut o wierszowaniu” w Polskim Radiu. Zagrał również w audycjach takich jak „Parnasik” oraz „Muzyka i aktualności”. Jego prace zasiliły repertuar wielu artystów, w tym Bohdana Kendelewica, któremu zawdzięczał wykonań utworów takich jak Gdyby nie ty, Warszawo, popularnych wśród gości takich jak Wojciech Gąssowski oraz tajfuny, czy Stan Borys, który zdobył nagrody za utwory takie jak Jaskółka uwięziona. Kazimierz współpracował w swoich tekstach z wieloma znanymi osobistościami muzycznymi, jak Nina Urbano, Andrzej Rybiński, Marek Sart, Zbigniew Wodecki, czy również Jan Kobuszewski, a także wielu innych znakomitości, realizujących repertuar o jego teksty.

Malarstwo i grafika

Szemioth był artystą wszechstronnym, posługującym się różnorodnymi technikami malarskimi. Jego preferencje kierowały się głównie ku akwareli, ale artysta sięgał także do olejów, gwaszu, tempery oraz akryli. Jego dzieła powstawały również przy użyciu piórka, co było stosowane nawet do dekorowania porcelany. W 1965 roku Kazimierz stał się członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, a w 1973 roku dołączył do sekcji „J” Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. Na jego dorobek artystyczny składały się wystawy i prezentacje w prestiżowych miejscach, w tym w Zachęcie oraz w Wiedniu, gdzie organizowano ekspozycje poświęcone tematowi judaistycznemu. Jego indywidualna wystawa pod nazwą Akwarele Szemiotha zyskała uznanie zarówno w Polsce, jak i w Kopenhadze. Cykle jego prac reprezentowały różne wystawy zbiorowe, a także nagradzane projekty, jak Miniatura akwarelowa w Nowym Jorku czy Polska Sztuka Współczesna. Kazimierz brał również udział w wystawach tematycznych oraz indywidualnych, z różnorodnymi tematami, takimi jak Akwarela o tematyce polskiej w Bernie czy Kwiaty Polskie w Brukseli. Zajmował się również grafiką, ilustrując książki i tworząc grafiki litograficzne, które wzbogacały polski rynek wydawniczy.

Życie prywatne

Kazimierz Szemioth był miłośnikiem górskich krajobrazów, mimo że swoje życie spędzał jako prażanin. Jego wyjątkowe dwupoziomowe mieszkanie nad Trasą Łazienkowską stało się miejscem, gdzie tworzył najciekawsze swoje dzieła. Artysta był dwukrotnie żonaty. Na początku lat pięćdziesiątych XX wieku związał się z Hanną Skalską (1921–1964), utalentowaną kompozytorką, autorką popularnych piosenek oraz redaktorką działu muzycznego w Polskim Radiu, która była aktywna w środowisku muzycznym Łodzi i Warszawy. W 1980 roku ożenił się z Wandą Wojciechowicz, będącą poetką oraz tłumaczką. Obie jego relacje małżeńskie były bezdzietne.

Śmierć i pochówek

Tragicznie zmarł w wyniku komplikacji po operacji wyrostka robaczkowego, mając 52 lata. Kazimierz Szemioth został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze C-B-47.

Działania mające na celu upamiętnienie artysty

Wkrótce po jego śmierci, w 1985 roku, ukazała się płyta Wiesława Ochmana zatytułowana „Narodziła nam się dobroć – Nowe kolędy i pastorałki polskie”, która zawierała wykonania jego kolęd oraz pastorałek skomponowanych przez Stanisława Hadynę. W roku 1986 wydano reprodukcje jego akwarel w formie karnetów, a także zorganizowano wystawy jego prac we Wrocławiu oraz w Warszawie w 1987 roku. Dodatkowo, w 1986 roku powstał film dokumentalny poświęcony jego twórczości w reżyserii Franciszka Kuduka. W 2010 roku ukazała się książka „Kazimierz Szemioth malarz i poeta 1933-1985”, zawierająca płytę „Kiedy gaśnie twoje światło”, dedykowaną przyjaciołom artysty z okazji 25. rocznicy jego śmierci. Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” zrealizował również nagranie pt. „Pieśni wybrane na głos z fortepianem” do tekstów Kazimierza Szemiotha oraz muzyki Stanisława Hadyny. Isbiza Tradycji Zespołu „Śląsk” przechowuje jego list do Stanisława Hadyny z lat 80. XX wieku. Dnia 8 kwietnia 2019 roku, o godzinie 14:00, została odsłonięta pamiątkowa tablica upamiętniająca Kazimierza Szemiotha, zainicjowana przez kompozytora Andrzeja Rejmana, filozof Małgorzatę Zielińską, a także aktorkę Annę Bojarską-Urbańską oraz jej męża, Marka Urbańskiego.

---

Oceń: Kazimierz Szemioth

---