Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie (Śródmieście)

---

Historia

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła, który został zbudowany z funduszy Tekli Rapackiej, stanowi ważny element architektoniczny Warszawy. Znajduje się na obszarze, gdzie wcześniej istniał cmentarz Świętokrzyski. Budowa kościoła rozpoczęła się w marcu 1883 roku i zakończyła w czerwcu 1886 roku. Uroczystej konsekracji świątyni dokonał arcybiskup warszawski Wincety Popiel.

Świątynia została wzniesiona według projektów oraz pod nadzorem budowniczego Edwarda Cichockiego, a w ramach budowy brał również udział Józef Dziekoński. Struktura kościoła przyjmuje formę krzyża łacińskiego, wykonana jest z cegły bez tynku, a elementy takie jak kolumny, pinakle oraz część gzymsów zbudowano z kamienia ciosowego. Na jego centralnym punkcie znajduje się okazała kopuła, a po bokach zlokalizowane są małe kapliczki z ołtarzami, zachowujące styl romański.

Sklepienia, stworzone z żeber z cegły modelowej, zostały zaprojektowane w sposób przemyślany, z wykorzystaniem wapna oraz cementu. Filarowe struktury również wykonano z prasowanej cegły modelowej. W wielkim ołtarzu, skonstruowanym przez Gustawa Wernera, na koszt Marii hrabiny Przeździeckiej, znajdowały się wyjątkowe mozaiki przedstawiające świętych Piotra i Pawła, a także św. Leona X, sprowadzone specjalnie z Wenecji.

W obliczu wybuchu II wojny światowej w 1939 roku doszło do znacznych zniszczeń, w tym uszkodzenia dachu i sklepień. Naprawy wykonano w czasie okupacji, jednak w 1944 roku, po upadku powstania warszawskiego, specjalne niemieckie oddziały niszczycielskie (Vernichtungs Kommando) doprowadziły do całkowitego zniszczenia kościoła, detonując ładunki wybuchowe umieszczone pod posadzką. Tego rodzaju zniszczenie kościoła było jednym z nielicznych tego typu przypadków w Warszawie.

Po zakończeniu wojny w 1945 roku rozpoczęto prace nad uporządkowaniem ocalałych fundamentów. Już 7 września 1946 roku arcybiskup Antoni Szlagowski poświęcił „pierwszą cegłę” na nowym fundamencie. Projektantem nowej świątyni został architekt Stanisław Marzyński, profesor wydziału architektury Politechniki Warszawskiej, który jest także znany z odbudowy archikatedry świętego Jana w Warszawie oraz projektowania wielu innych świątyń w kraju.

Budowa odbywała się etapami, początkowo wzniesiono część frontonu oraz pierwszą połowę transeptu, co zakończono 5 grudnia 1948 roku, kiedy to biskup Zygmunt Choromański poświęcił tę część budowli. Cała budowa została zakończona ostatecznie 17 listopada 1957 roku, kiedy to ukonstytuowała się zasadnicza część świątyni z prezbiterium. Ten moment poświęcił kardynał Stefan Wyszyński, Prymas Polski, który miał zaszczyt dokonać konsekracji świątyni 4 października 1979 roku.

---

Oceń: Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie (Śródmieście)

---