Ulica Dolna w Warszawie

Ulice i place

Ulica Dolna to ważny element warszawskiego krajobrazu, znajdująca się w sercu dzielnicy Mokotów. Rozciąga się od skrzyżowania z ulicami Sobieskiego, Chełmską oraz Belwederską aż do ulicy Puławskiej.

Życie codzienne tej ulicy jest odzwierciedleniem bogatej historii oraz kultury Mokotowa, który przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Ulica Dolna nie tylko łączy ważne punkty w mieście, ale również jest świadkiem wielu wydarzeń społecznych i kulturalnych, co czyni ją miejscem o znaczeniu lokalnym.

Historia

Ulica Dolna ma swoją historię, która sięga czasów, gdy była jedynie drogą biegnącą wąwozem strumienia, łączącą trakt lubelski, obecnie znany jako ul. Puławską, z kierunkiem Czerniakowa. Już w XVIII wieku w jej pobliżu funkcjonowała cegielnia prowadzona przez bazylianów. Warto zauważyć, że pierwszy odcinek, który historycznie nosił nazwę ul. Książęca, obecnie nazywa się Chełmska, a jego obecność na mapach datuje się na 1808 rok.

W rejonie skarpy warszawskiej biły naturalne źródła, które zapewniały wodę dla strumieni przepływających w okolicy. Niektóre z tych cieków wodnych były zlokalizowane po obu stronach przyszłej Dolnej. Nazwa ulicy wzięła się z jej biegu, który prowadził od skarpy do rzeki Wisły.

Na początku XX wieku uregulowano drogę, a w rezultacie nadano jej obecną nazwę. Górny odcinek Dolnej znalazł się w obrębie dóbr Mokotów, podczas gdy dolna część była już częścią licznych kolonii i osiedli, takich jak Kokoszka, Efir czy Budnówka.

Jednymi z pierwszych obiektów, jakie powstały przy Dolnej, były budynki Instytutu Moralnie Zaniedbanych Dzieci, otwarte w roku 1862 przy skrzyżowaniu z ul. Puławską, a w późniejszym czasie przekształcone w Pogotowie Opieki dla Dzieci. Zabudowania te zostały wzniesione na tarasie podpieranym murem oporowym. Po roku 1930 nad źródłem umieszczono rzeźbę przedstawiającą morskiego potwora, wykonaną z brązu, a nad nią umieszczono płaskorzeźbę syreny. Całość otaczał granitowy basen.

Przed wybuchem I wojny światowej zrealizowano pierwsze mieszkańcze budynki, które charakteryzowały się prostą architekturą typową dla przedmieść Warszawy. W 1916 roku ulica, wraz ze wspomnianą częścią Mokotowa, została formalnie włączona do granic miasta. W kolejnych latach zainstalowano kanalizację oraz elektryczne oświetlenie. W okolicy zaczęły też powstawać zakłady przemysłowe, w tym znana fabryka eteru Synthesa oraz Fabryka Wyrobów Galanteryjnych „Trocas”. Po roku 1930 zbudowano nowy gmach szkoły powszechnej oraz szereg kamienic czynszowych.

Podczas II wojny światowej, w wrześniu 1939 roku, część hali fabryki Synthesa została zniszczona. Odbudowa tego obiektu miała miejsce w latach 1940–1941. W 1944 roku znaczna część zabudowy ulicy została spalona. Po wojnie zniszczono wiele uszkodzonych kamienic oraz obiektów fabrycznych. Zachował się natomiast gmach Instytutu Higieny Psychicznej, znajdujący się pod nr. 42, który po wojnie doczekał się częściowej nadbudowy oraz uproszczenia swojego wystroju architektonicznego.

W latach 1963–1967 przy ulicy Dolnej wybudowano bloki mieszkalne dla nowych osiedli: Dolna-Piaseczyńska, Dolna-Sobieskiego oraz Dolna-Belwederska.

Ważniejsze obiekty

Wzdłuż ulicy Dolnej w Warszawie znajduje się wiele interesujących obiektów, które warto poznać. Oto niektóre z nich:

Przypisy

  1. Mapa Warszawy [online], Urząd m.st. Warszawy [dostęp 22.11.2023 r.]
  2. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011 r., s. 142.
  3. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994 r., s. 141.
  4. Stanisław Herbst: Mokotów od połowy XVII w. do 1939 r. [w:] Dzieje Mokotowa. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972 r., s. 39.
  5. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970 r., s. 41.

Oceń: Ulica Dolna w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:6