Jan Rossman

Wojsko i służby mundurowe

Jan Rossman, urodzony 6 grudnia 1916 roku w Warszawie, a zmarły 13 czerwca 2003 roku tamże, był wybitną postacią w historii Polski. W czasie II wojny światowej pełnił funkcję porucznika Armii Krajowej, znany również pod pseudonimami „Wacek” i „Kuna”.

Jego zaangażowanie w działalność harcerską objawiło się poprzez członkostwo w Głównej Kwaterze Szarych Szeregów, gdzie odegrał kluczową rolę jako jeden z komendantów Chorągwi Warszawskiej ZHP. Wspierał również działania związane z pomocą humanitarną tworząc siatkę pomocy dla więźniów.

Po wojnie Rossman był odpowiedzialny za innowacyjną inicjatywę w postaci kursów podharcmistrzowskich, znanych jako „Szkoła za lasem”, organizowanych przez Szare Szeregi. Dodatkowo, do jego osiągnięć należy zaliczyć wkład w budownictwo lądowe, w którym zyskał status specjalisty.

W literaturze, Aleksandr Kamiński w swojej książce pt. Kamienie na szaniec, ukazał Rossmana pod postacią Pana Janka, co potwierdza znaczenie jego działań w tamtych trudnych czasach.

Życiorys

Młodość

Jan Rossman przyszedł na świat w Warszawie, jako syn inżyniera, Wacława Rossmana oraz nauczycielki, Heleny Matyldy z domu Eberlein. Po zdaniu egzaminu maturalnego, uzyskał dyplom z Państwowego Gimnazjum im. Adama Mickiewicza. Był aktywnym członkiem drużyny harcerskiej, gdzie przeszedł przez kolejne szczeble kariery, osiągając w 1938 roku stopień harcmistrza po mianowaniu na podharcmistrza.

W roku 1935 rozpoczął swoje studia na Politechnice Warszawskiej, na wydziale inżynierii, specjalizując się w budownictwie lądowym oraz wodnym.

II wojna światowa

Już od wczesnych dni konfliktu, Rossman był zaangażowany w działania na rzecz ruchu oporu, w tym do Głównej Kwatery Szarych Szeregów umiejscowionej w Pasiece. Od września 1941 do lutego 1942 pełnił funkcję komendanta Okręgu „Północ” Chorągwi Warszawskiej, który obejmował hufce takie jak Bielany, Żoliborz, Marymont, Wola oraz Powązki.

Od 1942 był odpowiedzialny za Wydział Kształcenia Starszyzny, a później został wizytatorem Chorągwi Warszawskiej. Jego działalność przyczyniła się do formowania ideologii harcerstwa w czasie wojny, w szczególności w ramach Szarych Szeregów. Dom Rossmanów na Żoliborzu zyskał miano miejsca, w którym odbywały się konspiracyjne spotkania. W ogrodzie willi w 1942 roku ukryto tablicę z pomnika Mikołaja Kopernika, zdjętą przez Macieja Dawidowskiego „Alka”. Ta tablica została później odkopana i przekazana do Muzeum Historycznego m.st. Warszawy przez Jana Rossmana w 1948 roku.

Był także współtwórcą „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego, a jego zaangażowanie w ruch dokumentacyjny dotyczący Szarych Szeregów miało kluczowe znaczenie, pozwalając na publikację ich historii w Londynie w 1982 roku. W czasie powstania warszawskiego pełnił rolę oficera w batalionie „Zośka”, przyczyniając się do obrony Woli oraz Starego Miasta.

Po 1945 roku

Tuż po zakończeniu działań wojennych Rossman formułował opinię o nowym pokoleniu instruktorskim, które przeszło przez jego kursy „Szkoła za lasem”. Ocenił ich międzynarodowe doświadczenie oraz zdolności wychowawcze, podkreślając, że mimo głębokiego zaangażowania w techniki walki, istotificalnością ich działalności był aspekt kształcenia młodzieży.

W marcu 1946 roku powrócił do kraju z żoną, Danutą, która była adiutantką Tadeusza Zawadzkiego, i wznowił studia na Politechnice Warszawskiej, uzyskując w 1947 roku tytuł magistra inżyniera budownictwa oraz później stopień doktora nauk technicznych.

Jego doświadczenie obejmowało pracę przy budowie Trasy W-Z, jak i rolę wykładowcy na Politechnice Warszawskiej, Łódzkiej oraz Uniwersytecie Narodowym w Kinszasie w Afryce.

W październiku 1956 roku brał udział w procesie odbudowy ZHP razem z Aleksandrem Kamińskim i innymi strażnikami z Szarych Szeregów. Aktywnie zaangażował się w reformy harcerstwa w 1989 roku, stając się inicjatorem listu znanego jako „Banda Czworga”, który zasugerował, aby Stefan Mirowski objął stanowisko Przewodniczącego ZHP. W wizji nowego statutowania harcerstwa, przywrócono tradycyjne Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie, które zostało ostatecznie przyjęte na XXVIII Walnym Zjeździe ZHP w grudniu 1990 roku.

A Aleksander Kamiński określił go mianem kluczowego osobnika, który miał znaczący wpływ na ideologiczną formację postaw harcerskich podczas czasów walki. Jan Rossman spoczął na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej w Warszawie, w kwaterze B-3-8.

Przypisy

  1. a b MarianM. Miszczuk MarianM., Jan Rossman, Warszawa: IPN, 2021 r., s. 4–7.
  2. Marian Miszczuk: Jan Rossman pseudonim „Wacek”. Warszawa: Wydawnictwo Tomiko, 2009 r., s. 66. ISBN 978-83-917007-4-7.
  3. Zygmunt Głuszek: Szare Szeregi. Słownik biograficzny. Tom I. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2006 r., s. 284. ISBN 978-83-7399-213-9.
  4. Jak powstały „Kamienie na szaniec”. Z Janem Rossmanem, harcmistrzem, b. żołnierzem Armii Krajowej, rozmawia Marian Miszczuk. „Polityka”, nr 13 (1612), s. 9, 26.03.1988 r.
  5. śp. Jan Rossman

Oceń: Jan Rossman

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:7