Muzeum Warszawy

---

Historia

Historia placówki, która obecnie funkcjonuje jako muzeum, sięga roku 1936, kiedy to powstała jako oddział Muzeum Narodowego. Wówczas była to instytucja zarządzana przez miasto i nosiła nazwę Muzeum Dawnej Warszawy. Znajdowała się w trzech malowniczych kamienicach na rynku: Baryczkowskiej, Kleinpoldowskiej oraz Pod Murzynkiem. Kustoszem miał być Antoni Wieczorkiewicz, który rozpoczął swoją działalność w 1937 roku. Niestety, w 1941 roku został on aresztowany przez niemieckich okupantów, a jego życie zakończyło się tragicznie w obozie Auschwitz-Birkenau w następnym roku.

Niestety, nastąpiły dramatyczne wydarzenia w 1944 roku – siedziba muzeum oraz znaczna część jego zbiorów uległy zniszczeniu w trakcie powstania warszawskiego, dalszych kradzieży, a także wskutek wilgoci, która zniszczyła staromiejskie piwnice. Po zakończeniu działań wojennych, Zarząd Miejski podjął decyzję o reaktywacji muzeum w 1948 roku, a jego nowa nazwa to Muzeum Historyczne m.st. Warszawy. Kamienice, przystosowane do siedziby muzeum, zostały odbudowane w latach 1948–1954, w ramach rekonstrukcji zabytkowego Starego Miasta.

Inwentarz muzeum w 1947 roku zawierał zaledwie 169 przedmiotów, jednak te liczby szybko rosły. Muzeum otworzyło swoje podwoje 17 stycznia 1955 roku. Pierwsza stała wystawa nosiła tytuł Dzieje Warszawy od X wieku do czasów współczesnych. W latach 2010–2012 przeprowadzono gruntowną renowację piwnic w głównej siedzibie muzeum, które znajdują się pod ośmioma kamienicami po stronie Dekerta, zajmując powierzchnię 1142 m². W trakcie wykopalisk archeologicznych odkryto skarb złożony z 1211 monet wybitych pomiędzy XVII a XVIII wiekiem, w tym dwugrosze Augusta II Mocnego z 1707 roku. Natrafiono również na studnię z drugiej połowy XVII wieku.

W 2012 roku, podczas Nocy Muzeów, zwiedzający mogli po raz pierwszy zobaczyć właśnie wyremontowane piwnice. Obecnie są one jednym z najważniejszych elementów Szlaku Kulturalnych Piwnic Starego Miasta. W kwietniu 2014 roku nastąpiła zmiana nazwy placówki na Muzeum Warszawy. W maju 2017 roku otwarto zmodernizowaną siedzibę główną oraz nową wystawę Rzeczy warszawskie. W czerwcu 2018 roku do odwiedzenia udostępniono kompletną wystawę stałą, składającą się z 21 gabinetów tematycznych, prezentujących 7352 obiekty.

W 2022 roku muzeum przyjęło pod swoje skrzydła Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy, a dawny oddział Muzeum Ordynariatu Polowego został przekazany parafii katedralnej Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. W tym samym roku muzeum przejęło również prace i wyposażenie pracowni Karola Tchorka, usytuowanej przy ul. Smolnej 36, które zostały przekazane miastu przez synową artysty w 2021 roku.

Działalność

Muzeum Warszawy posiada bogate zbiory, które obejmują różnorodne dziedziny, takie jak: archeologia, malarstwo, grafika, ikonografia, rzeźba, rzemiosło artystyczne, numizmatyka oraz rysunki architektoniczne. Całkowita liczba eksponatów wynosi około 300 tysięcy, co czyni je jedną z najważniejszych instytucji tego typu w Polsce. Zgromadzone przedmioty są przechowywane w różnych miejscach, w tym m.in. w magazynach w Pałacu Kultury i Nauki, w Muzeum Warszawskiej Pragi, a także w Pruszkowie.

Wśród cennych zbiorów znajdują się dwie wyjątkowe kolekcje kolorowych fotografii, które zostały wykonane podczas powstania warszawskiego przez Ewę Faryaszewską oraz Gerharda Wiechmanna. Przed rozpoczęciem remontu piwnic Muzeum w kwietniu 2010 roku, eksponaty te były częścią wystawy stałej „Siedem wieków Warszawy”, która prezentowała historię miasta od czasów jego założenia aż po czasy współczesne. Oprócz ekspozycji stałych, zbiory były również pokazywane na wystawach czasowych, co pozwalało na ich dobrowolne odkrywanie przez zwiedzających.

Muzeum nie ogranicza się jedynie do roli przybytków kultury, ale także prowadzi intensywną działalność wydawniczą. Wydaje wiele publikacji, w tym szanowaną serię „Biblioteka Warszawska”, która zdobyła Nagrodę Klio w 2010 roku. Ponadto Muzeum organizuje różne formy zajęć edukacyjnych dla szkół, jak lekcje i konkursy, a także otwarte wykłady w Centrum Interpretacji Zabytku. Tematyka wykładów obejmuje między innymi: społeczeństwo Warszawy, warszawską kartografię, architekturę mieszkalną oraz kulturę i historię transportu publicznego.

Dodatkowo, muzeum angażuje się w organizację projekcji filmowych i cykli spacerów tematycznych, które koncentrują się na różnorodnych aspektach warszawskiej architektury oraz ważnych miejscach w historii miasta, takich jak historyczne ogrody czy szyldy. Muzeum jest również organizatorem konferencji naukowych oraz aktywnego uczestnikiem w licznych znaczących wydarzeniach warszawskich, takich jak Noc Muzeów, Piknik Naukowy Polskiego Radia, Festiwal Nauki, a także Uniwersytet III Wieku. Warto również dodać, że Muzeum Warszawy jest współproducentem filmów dokumentalnych dotyczących stolicy, co dodatkowo wzbogaca jego program działalności.

Oddziały

Muzeum Warszawy posiada 9 oddziałów. W okresie letnim z dostępnością dla odwiedzających jest stała ekspozycja, która znajduje się w warszawskim Barbakanie. Wystawa ta poświęcona jest niezwykłemu Staremu Miastu oraz murom obronnym Starej Warszawy.

Lp	Nazwa Oddziału	Lokalizacja	Obiekt	Link do strony	Fotografia
1	Muzeum Farmacji im. mgr Antoniny Leśniewskiej	ul. Piwna 31/33	Kamienica Tylmana	Strona Muzeum Farmacji im. mgr Antoniny Leśniewskiej	Brak
2	Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry	Palmiry, gmina Czosnów	Miejsce zbrodni niemieckiej z czasów okupacji, cmentarz-mauzoleum	Strona Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry	Brak
3	Muzeum Warszawskiej Pragi	ul. Targowa 50/52	Dom Rothblitha – najstarszy zachowany murowany budynek mieszkalny na Pradze, oficyna z resztkami dawnego żydowskiego domu modlitwy	Strona Muzeum Warszawskiej Pragi	Brak
4	Muzeum Woli	ul. Srebrna 12	Pałacyk Aleksandra Sikorskiego	Strona Muzeum Woli	Brak
5	Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum	ul. Jaktorowska 6	Dom Sierot (dawniej ul. Krochmalna 92)	Strona Ośrodka Dokumentacji i Badań Korczakianum	Brak
6	Muzeum Drukarstwa	ul. Ząbkowska 23/25	Brak	Strona Muzeum Drukarstwa	Brak
7	Centrum Interpretacji Zabytku	ul. Brzozowa 11/13	Brak	Strona Centrum Interpretacji Zabytku	Brak
8	Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy	ul. Wolska 168	Miejsce upamiętniające ofiary powstania warszawskiego. W dwóch pawilonach i na Murze Pamięci upamiętniono ponad 100 tys. mieszkańców stolicy	Izba Pamięci	Brak
9	Barbakan	ul. Nowomiejska	Brak	Brak	Brak

Dyrektorzy

W historii Muzeum Warszawy znajdziemy znaczące postacie, które pełniły rolę dyrektorów. Oto ich lista:

• Adam Słomczyński (1948–1950),
• Stanisław Arnold (lipiec 1950–grudzień 1950),
• Janusz Durko (1951–31 grudnia 2003),
• Joanna Bojarska-Syrek (1 stycznia 2004–30 września 2012),
• Ewa Nekanda-Trepka (1 listopada 2012–31 grudnia 2020),
• Karolina Ziębińska-Lewandowska (od 1 stycznia 2021).

---

Oceń: Muzeum Warszawy

---