Irena Kwiatkowska

---

Życiorys

Irena Kwiatkowska była wybitną artystką, córką zecera Kryspina Stanisława Kwiatkowskiego (1876–1950) i Marianny z Barabaszów (1877–1945). Ukończyła żeńskie Gimnazjum Państwowego im. Klementyny Hoffmanowej w Warszawie. W 1935 roku zakończyła naukę na Wydziale Aktorskim Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej pod kierunkiem takich osobistości jak Aleksandra Zelwerowicza.

Jej debiut miał miejsce w teatrze Cyrulik Warszawski, gdzie została zaproszona przez Fryderyka Jarosy’ego. Przed wybuchem II wojny światowej występowała w renomowanych teatrach, w tym: Powszechnym w Warszawie, Nowym w Poznaniu oraz Polskim w Katowicach.

W czasie okupacji niemieckiej pracowała jako kucharka w ZASP-ie, a także pełniła rolę księgowej w Radzie Głównej Opiekuńczej. Jako żołnierz AK angażowała się w powstanie warszawskie, gdzie była łączniczką w sztabie grupy „Północ”, używając pseudonimu „Katarzyna”. Brała również udział w przedstawieniach teatralnych w szpitalach oraz piwnicach.

Po wojnie, na zaproszenie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Antoniego Bohdziewicza, przeniosła się do Krakowa, gdzie występowała w kabarecie Siedem Kotów. To właśnie dla Kwiatkowskiej Gałczyński pisał wiersze, piosenki i skecze, wprowadzając ją do postaci Hermenegildy Kociubińskiej w ramach Teatrzyku Zielona Gęś, określanej jako „poetka hermetyczno-sympatyczna”. Od 1948 roku jej kariera związana była ze scenami warszawskimi, gdzie zagrała ponad sto ról teatralnych oraz dwadzieścia filmowych i telewizyjnych, w tym jako matka Pawła w „Wojnie domowej” i kobieta pracująca w „Czterdziestolatku”. Występowała także w Kabarecie Dudek oraz Kabarecie Starszych Panów.

W latach 1953–1956 Irena Kwiatkowska była wykładowczynią w warszawskiej PWST.

Przez blisko 65 lat współpracowała z Polskim Radiem, gdzie pracowała jako spikerka i aktywnie uczestniczyła w nagraniach audycji, przede wszystkim dla dzieci. Czytała wiersze, w tym utwory Jana Brzechwy oraz Juliana Tuwima, a jej interpretacja „Ptasiego radia” Tuwima uważana jest za jedna z najlepszych w XX wieku. Oprócz tego, brała udział w Przygód Plastusia (Marii Kownackiej), Przygód Tomka Sawyera (Marka Twaina) oraz książce „Ania z Zielonego Wzgórza” (Lucy Maud Montgomery).

Występowała również m.in. w Podwieczorku przy mikrofonie. Polskie Radio wyróżniło ją Złotym i Diamentowym Mikrofonem oraz Wielkim Splendorem.

Życie prywatne

Od 1948 roku do chwili śmierci w 1993 roku, małżonkiem Ireny Kwiatkowskiej był Bolesław Kielski, który znany był jako spiker w Polskim Radiu. Para nie doczekała się potomstwa, co czyni ją bezdzietną. Warto zaznaczyć, że jej pasierbem był Andrzej Kielski, syn Bolesława z jego pierwszego małżeństwa z Jadwigą Kozakiewicz.

Śmierć i pogrzeb

W Domu Aktora w Skolimowie odeszła Irena Kwiatkowska, znana i ceniona aktorka polskiego teatru i filmu. Jej pogrzeb miał miejsce 14 marca 2011 roku w bazylice św. Krzyża w Warszawie. Podczas ceremonii mszy świętej, przewodniej przez ks. Wiesława Niewęgłowskiego, odczytano list od metropolity warszawskiego, kardynała Kazimierza Nycza.

W ostatniej drodze artystce towarzyszyła bliska rodzina oraz liczni przedstawiciele świata sztuki. Wśród zgromadzonych byli m.in. Olgierd Łukaszewicz, Maja Komorowska, Barbara Krafftówna, Alina Janowska, Jerzy Gruza, Teresa Lipowska, Jerzy Połomski, Wojciech Młynarski, Stanisław Brejdygant, Jacek Kawalec, Jacek Bławut i wielu innych.

Uroczystość zaszczycił swoją obecnością także minister kultury Bogdan Zdrojewski, który wygłosił poruszające pożegnanie. Po emocionantej ceremonii, Irena Kwiatkowska znalazła spoczynek u boku swojego zmarłego męża na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 189-1-6).

Filmografia

W tej sekcji przedstawiamy filmografię Ireny Kwiatkowskiej, znakomitej aktorki, której dorobek kino-nowy jest znany i ceniony. Poniżej znajduje się tabela z informacjami na temat jej występów w filmach, które obejmują różnorodne gatunki i epoki.

Rok	Tytuł	Rola	Uwagi
1939	Moja mama – to ja!	brak danych (?)	Film nieukończony, prace przerwał wybuch II wojny światowej
1945	2 x 2 = 4	paniusia przed lustrem	propagandowy, reżyseria: Antoni Bohdziewicz, Tadeusz Makarczyński
1953	Sprawa do załatwienia	pasażerka wagonu sypialnego	komedia, reżyseria: Jan Rybkowski, Jan Fethke
1958	Żołnierz królowej Madagaskaru	Aniela Lemięcka	komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki
1959	Tysiąc talarów	Eulalia	komedia, reżyseria: Stanisław Wohl
1961	Drugi człowiek	Gorzycka	obyczajowy, reżyseria: Konrad Nałęcki
1962	I ty zostaniesz Indianinem	redaktorka pisma „Kobieta Anioł”	komedia sensacyjna, reżyseria: Konrad Nałęcki
	Klub kawalerów	swatka Dziurdziulińska	komedia muzyczna, reżyseria: Jerzy Zarzycki
1963	Zacne grzechy	Firlejowa	komedia, reżyseria: Mieczysław Waśkowski
1965–1966	Wojna domowa	Zofia Jankowska	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1966	101 dalmatyńczyków (film 1961)	Gęś (polski dubbing)	animowany, reżyseria: Maria Piotrowska
1967	Pchła Szachrajka	Pchła Szachrajka (głos)	animowany, reżyseria: Zofia Ołdak
1968	Proszę słonia (serial animowany)	mama Pinia (głos)	serial animowany, reżyseria: Piotr Paweł Lutczyn
1970	Dzięcioł	sanitariuszka	komedia, reżyseria: Jerzy Gruza
1974–1977	Czterdziestolatek	Kobieta Pracująca	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1976	Motylem jestem, czyli romans 40-latka	Kobieta Pracująca	komedia, reżyseria: Jerzy Gruza
1978	Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy	Makowska	musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski, Mieczysław Jahoda
	Proszę słonia	mama Pinia (głos)	animowany, reżyseria: Witold Giersz
1979	Tajemnica szyfru Marabuta	Molesta Zgrzypik, ciotka Malwinki (głos)	animowany, reżyseria: Maciej Wojtyszko
1983	Lata dwudzieste… lata trzydzieste…	pani Aniela	musical, reżyseria: Janusz Rzeszewski
1986	Zmiennicy	Maria Piórecka, matka Kasi	serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Bareja
1988	Pan Kleks w kosmosie	kula informacyjna (głos)	familijny, reżyseria: Krzysztof Gradowski
1991	Rozmowy kontrolowane	Lusia, ciotka Ochódzkiego	komedia, reżyseria: Sylwester Chęciński
1993	Czterdziestolatek. 20 lat później	Kobieta Pracująca (odcinki: 2, 7, 8, 12, 14, 15)	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza
1993–1994	Bajki pana Bałagana	Babcia Ala	serial animowany, reżyseria: Bronisław Zeman
1995	101 dalmatyńczyków (film 1961)	Gęś (polski dubbing)	animowany, reżyseria: Ewa Złotowska
2000	Kiedy noce robią się krótkie	(wycięty epizod)	dramat, reżyseria: Mona J. Hoel
2000–2001	Graczykowie	wróżka (odcinki: 34, 39, 40, 52)	serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński
2002	Graczykowie, czyli Buła i spóła	wróżka (odcinek 39)	serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński
2008	Jeszcze nie wieczór	aktorka Irena	dramat, reżyseria: Jacek Bławut
2009	Niania	matka Hieronima (odcinek 115)	serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Bogajewicz
2019	Zabij to i wyjedź z tego miasta	Kobieta w pociągu (głos)	film animowany, reżyseria: Mariusz Wilczyński (wydany pośmiertnie)

Ordery i odznaczenia

Irena Kwiatkowska, znana ze swojego wkładu w kulturę, została odznaczona wieloma prestiżowymi nagrodami i medalami, które odzwierciedlają jej osiągnięcia oraz zasługi dla Polski. Poniżej znajdują się szczegóły dotyczące jej najważniejszych odznaczeń:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, nadany 2 września 2009,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 29 listopada 2000,
• Order Sztandaru Pracy II klasy, otrzymany w 1976,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 11 lipca 1955,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1974,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, przyznana w 1967,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany 27 września 2005,
• Order „Ecclesiae populoque servitum praestanti”, przyznany w 2002,
• Order Uśmiechu, otrzymany w 1998,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, nadana w 1965,
• Medal Pamiątkowy „Pro Masovia”, przyznany w 2006,
• Honorowa Odznaka Związku Niewidomych, otrzymana w 1994,
• Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia, przyznana w 1987.

Nagrody

Irena Kwiatkowska, wybitna postać polskiego świata kabaretowego i teatralnego, zdobyła wiele prestiżowych nagród, które są świadectwem jej ogromnych osiągnięć w sztuce. Oto niektóre z najważniejszych wyróżnień, które otrzymała w trakcie swojej kariery:

• 1952 – Dyplom Uznania Ministra Kultury i Sztuki,
• 1953 – Nagroda Państwowa II stopnia za działalność estradową „za wybitne osiągnięcia aktorskie w dziedzinie satyry, w szczególności w programach Teatru Satyryków i Teatru Syrena w Warszawie”,
• 1965 – Nagroda Przewodniczącego ds. Radia i Telewizji za wybitne osiągnięcia aktorskie w programach rozrywkowych telewizji,
• 1967 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
• 1968 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
• 1968 – Laureatka plebiscytu na najpopularniejszą kobietę Warszawy,
• 1969 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
• 1970 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy,
• 1971 – „Złota Maska”, nagroda redakcji „Expressu Wieczornego”,
• 1971 – Nagroda Artystyczna Miasta Warszawy,
• 1971 – Warszawianka Roku,
• 1973 – „Złoty Mikrofon” za stworzenie postaci Plastusia i Pani Eufemii oraz za całokształt wybitnej twórczości aktorskiej w audycjach radiowych dla dzieci i dorosłych,
• 1993 – „Wielki Splendor”, nagroda Teatru Polskiego Radia za kreacje radiowe,
• 1994 – „Prometeusz”, nagroda za wybitne osiągnięcia estradowe,
• 1995 – „Diamentowy Mikrofon” – Nagroda Honorowa z okazji 70-lecia Polskiego Radia,
• 1995 – „Złoty Wawrzyn Grzymały”, nagroda Bydgoskiego Towarzystwa Teatralnego dla najlepszych aktorów,
• 1995 – „Super Wiktor”,
• 1995 – „Warszawianka Roku 1995”, tytuł w plebiscycie „Expressu Wieczornego”,
• 2002 – „Gwiazda Telewizji Polskiej”, nagroda z okazji 50-lecia TVP za kreacje w Teatrze telewizji i kabarecie,
• 2003 – Nagroda za całokształt twórczości artystycznej na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Trójmieście,
• 2003 – Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd podczas VIII Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach,
• 2007 – Wawrzyn Mistrza Mowy Polskiej,
• 2008 – „Aktorka komediowa stulecia” – nagroda w plebiscycie „Złote Kaczki”,
• 2008 – 5 miejsce w ankiecie Polityki na najważniejszych aktorów polskich XX w.

Różnorodność nagród, które zdobyła, podkreśla jej niezwykłą wszechstronność i talent aktorski.

Książki o Irenie Kwiatkowskiej

Istnieje wiele interesujących książek poświęconych Irenie Kwiatkowskiej, które warto poznać, aby zgłębić jej życie i twórczość.

• Roman Dziewoński, Irena Kwiatkowska i znani sprawcy (Muza 2003, ISBN 83-7319-479-7),
• Irena Kwiatkowska czyta „Dzieci z Bullerbyn” Astrid Lindgren (zawiera m.in. sylwetkę aktorki; Biblioteka „Gazety Wyborczej” 2007, ISBN 978-83-60225-79-0; seria: „Mistrzowie słowa”),
• Marcin Wilk, Kwiatkowska. Żarty się skończyły (2019).

---

Oceń: Irena Kwiatkowska

---