Maja Komorowska

---

Życiorys

Teatr

Maja Komorowska, znakomita aktorka, swoje kształcenie rozpoczęła w 1960 roku, kiedy to ukończyła studia na Wydziale Lalkarskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Trzy lata później zdobyła eksternistyczny certyfikat aktorski, co otworzyło jej drogę do zawodowego debiutu.

30 września 1960 roku po raz pierwszy stanęła na scenie krakowskiego Teatru Lalki, Maski i Aktora Groteska. Już od 1961 roku została częścią zespołu Jerzego Grotowskiego, zaczynając wspólne działania w Teatrze 13 Rzędów w Opolu, a następnie przenosząc się do Wrocławia, gdzie pracowała w Teatrze Laboratorium aż do 1968 roku, z krótką przerwą w 1964 roku. W tym okresie zagrała w kilku znakomitych dramatach Słowackiego, w tym w Kordianie oraz Księciu Niezłomnym.

Po opuszczeniu Teatru Laboratorium, Komorowska kontynuowała karierę w teatrach wrocławskich, takich jak Współczesny (1968-1970) oraz Polski (1970–1972). Jej niezwykła rola Hamma w sztuce Końcówka Samuela Becketta, za którą otrzymała I stopień nagrody na 12. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, podkreśliła jej talent.

W 1972 roku Maja przeniosła się do warszawskiego Teatru Współczesnego pod przewodnictwem Erwina Axera, gdzie wystąpiła w takich dziełach jak Lira Edwarda Bonda czy Święto Thomasa Bernharda. Jej współpraca z tym teatrem trwa do dziś.

Latami osiemdziesiątymi Komorowska zaangażowała się w zaledwie kilka produkcji. Wśród nich znalazły się: Tryptyk Maxa Frischa, Kurka wodna Stanisława Witkiewicza, Trzy siostry Antona Czechowa oraz Letycja i lubczyk Petera Shaffera. Jej rola w tej ostatniej sztuce przyniosła jej nie tylko nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza, ale także główną nagrodę na 30. Kaliskich Spotkaniach Teatralnych.

W dziewiątej dekadzie życia artystka zaistniała na scenie w znacznie większym wymiarze. Przygotowała wiele znaczących ról, w tym w Wizycie starszej pani Friedricha Dürrenmatta, Szczęśliwych dniach Becketta, U celu Thomasa Bernharda oraz w Wymazywaniu Krystiana Lupy. Za rolę Cecily Robson w Kwartet Ronalda Harwooda została uhonorowana Feliksem Warszawskim oraz wieloma nagrodami na krajowych festiwalach teatralnych.

Ostatnie prace z Krystianem Lupą przyniosły jej uznanie; zagrała Irinę Arkadinę w Niedokończonym utworze na podstawie Mewy Czechowa oraz Pilar w Sztuce hiszpańskiej Yasminy Rezy. W 2006 roku zagrała Annę Meister w Na szczytach panuje cisza Thomasa Bernharda, otrzymując w 2008 roku tytuł Najlepszej Aktorki na Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi. W tym samym roku została nagrodzona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Rolą Sarah Bernhardt w Mimo wszystko Johna Murrella zyskała ogromne uznanie, ukazując złożoność swojej postaci. Grała w Warszawie również gościnnie w Starej Prochowni, Scenie Prezentacje oraz w Teatrze Dramatycznym, a ponad 30 razy wystąpiła w Teatrze Telewizji, gdzie również wyreżyserowała Przy stole Anton Czechowa.

Od 1982 roku Maja Komorowska dzieli się swoją wiedzą jako wykładowczyni w Akademii Teatralnej w Warszawie, a jej osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne zostały docenione przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.

Film

Debiut filmowy Mai Komorowskiej miał miejsce również w 1960 roku, kiedy użyczyła swojego głosu w baśni Marysia i krasnoludki. Jednak, za punkt zwrotny w jej karierze filmowej uznaje się rola w Życiu rodzinnym Krzysztofa Zanussiego, z 1970 roku. Następnie w 1971 roku wystąpiła ponownie u tego reżysera w filmie telewizyjnym Za ścianą, gdzie zagrała postać zakompleksionej pani naukowiec. Obie role zdobyły uznanie na krajowych i międzynarodowych festiwalach.

Wkrótce Maja stała się ulubioną aktorką reżysera, który pisał dla niej wiele scenariuszy. W 1971 roku miała okazję zagrać w dramatycznym filmie Jak daleko stąd, jak blisko Tadeusza Konwickiego.

Po sukcesie filmu Za ścianą, Andrzej Wajda zaprosił ją do zagrania Racheli w Weselu, choć sama aktorka miała wątpliwości co do tego wyboru, sądząc, że w tej roli bardziej odpowiednia byłaby Ewa Demarczyk. Rola ta przyniosła jej Złote Grono podczas Lubuskiego Lata Filmowego w 1974 roku.

W 1976 roku zagrała u Istvána Szabó w filmie Budapeszteńskie opowieści. Powróciła do współpracy z Wajdą w 1979 roku, występując w ekranizacji opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Panny z Wilka. W kolejnych latach znów często współpracowała z Zanussim, a jej rola Marty Siemińskiej w Bilansie kwartalnym przyniosła jej tytuł najlepszej aktorki na FPFF w Gdyni.

W 1988 roku Komorowska wystąpiła w Dekalogu I, pierwszej części cyklu telewizyjnego w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Następnie wzięła udział w Lawie Tadeusza Konwickiego oraz w Stan posiadania u Zanussiego, za który została nominowana do nagrody za najlepszą rolę kobiecą na FPFF w Gdyni. W 1991 roku zagrała w serialu Janusza Zaorskiego Panny i Wdowy.

W 1995 roku pojawiła się w dramacie Cwał jako Idalia Dobrowolska, zdobywając Złotą Kaczkę od czytelników „Filmu” oraz inne nagrody na festiwalach w Gdyni, Toronto oraz na Festiwalu Filmowym Narodów Słowiańskich i Prawosławnych.

W 2000 roku wzięła udział w Wyroku na Franciszka Kłosa Wajdy, jako matka głównego bohatera. Jej współpraca z Zanussim również nie ustała, gdyż w 2002 roku miała okazję wystąpić w dramedii Skarby ukryte, a rok później zagrała gościnnie w serialu Na dobre i na złe. W 2007 roku powróciła na dużą scenę w filmie Katyń, a w tym samym roku zagrała w węgierskiej produkcji Ósmy dzień tygodnia, gdzie jej rola Hanny Szandroy została nagrodzona na Lubuskim Lata Filmowego.

Rok 2009 to czas kolejnych realizacji, w tym obrazu Rewizyta, który opowiada o losach bohaterów znanych z filmów Zanussiego z lat siedemdziesiątych oraz w dramacie biograficznym Popiełuszko. Wolność jest w nas Rafała Wieczyńskiego.

Życie prywatne

Maja Komorowska jest znaną osobą, będącą córką Leona Komorowskiego oraz Ireny z Leitgeberów. W jej rodzinie znajdował się także brat bliźniak Piotr, który podążał podobną ścieżką zawodową jako aktor. Oprócz niego, Maja ma również młodszą siostrę, Magdalenę. Jej ojciec skoncentrowany był na pracy zawodowej, natomiast matka zajmowała się domem rodzinnym.

W życiu prywatnym, Maja Komorowska 19 grudnia 1959 roku, połączyła swoje losy z Jerzym Hubertem Tyszkiewiczem (ur. 1936, zm. 2014). Para doczekała się syna, Pawła, który przyszedł na świat w 1963 roku. Maja jest również szczęśliwą babcią, posiadając dwie wnuczki oraz dwóch wnuków.

Jako dojrzała aktorka, Maja Komorowska aktywnie angażuje się w życie społeczne oraz kulturalne. Wspiera różne inicjatywy, takie jak budowa warszawskiego hospicjum onkologicznego i uczestniczy w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej. Pewną szczególną część jej biografii stanowi działalność w czasie stanu wojennego, kiedy to wspierała internowanych – była bowiem członkiem Prymasowskiej Rady Pomocy Internowanym i Ich Rodzinom.

Oprócz działań w kraju, Maja Komorowska jest również stałym gościem polonijnych ośrodków na całym świecie, gdzie organizuje wieczory poetyckie. Regularnie podróżuje po Polsce, przedstawiając swoje spektakle i wzbogacając lokalne życie kulturalne.

W 1993 roku ukazała się książka zatytułowana 31 dni maja, będąca autorstwa Komorowskiej, wydana przez Wydawnictwo Tenten. Artystka jest także bohaterką książki Barbary Osterloff, noszącej tytuł Pejzaż. Rozmowy z Mają Komorowską. Obecnie Maja mieszka na osiedlu Stawki, gdzie prowadzi swoje życie rodzinne i artystyczne.

Odznaczenia i nagrody

Nagrody filmowe i teatralne

Maja Komorowska, uznawana za jedną z najważniejszych postaci polskiego teatru i filmu, zdobyła wiele nagród i wyróżnień za swoje wybitne osiągnięcia artystyczne. Na przykład, w 1969 roku otrzymała wyróżnienie za rolę Krasawicy w znanym przedstawieniu Stanisława Wyspiańskiego podczas IX KST, które odbyło się w Teatrze Współczesnym im. Edmunda Wiercińskiego we Wrocławiu.

W 1971 roku zdobyła nagrodę dla najlepszej aktorki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Remo za swoją kreację w filmie „Za ścianą”. Dwa lata później, w 1972 roku, wyróżniona została Nagrodą im. Zbyszka Cybulskiego oraz Złotym Gronem za pierwszoplanowe role w filmach „Jak daleko stąd, jak blisko” oraz „Życie rodzinne”. Również w tym samym roku, nagrodzono ją na FPFF w Gdyni za rolę w filmie „Bilans kwartalny”.

W ciągu swojej kariery Maja Komorowska zebrała bogaty zestaw nagród, w tym Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza w 1990 roku za rolę Letycji Douffet oraz złoty medal i kamień Optymizmu na Festiwalu Filmów-Spotkań NieZwykłych w Sandomierzu w 2015 roku.

Odznaczenia państwowe

Oprócz nagród artystycznych, Maja Komorowska została wyróżniona również licznymi odznaczeniami państwowymi. W 1975 roku otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, a pięć lat później Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2004 roku została uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2010 roku takim samym tytułem obdarzył ją rząd francuski za zasługi w dziedzinie sztuki i literatury. Najważniejsze z jej odznaczeń to Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymała z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego w 2011 roku, w uznaniu jej wybitnych zasług dla kultury narodowej.

Inne nagrody i odznaczenia

Dodatkowo, Maja Komorowska była laureatką szeregu innych prestiżowych nagród, które potwierdzają jej zaangażowanie w kulturę polską. Wśród nich znajduje się odznaka honorowa „Za zasługi dla Warszawy” z 1989 oraz nagroda MSZ za wybitne zasługi dla kultury polskiej za granicą w 1990 roku. W kolejnych latach zdobyła Medale im. Anny Kamieńskiej oraz Totus, a także Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej w 2007 roku. Ponadto, w 2008 roku otrzymała Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie teatru oraz tytuł „Człowieka Słowa” w 2018 roku, co stanowi podsumowanie jej niezwykłej kariery artystycznej i społecznej.

Filmografia

Filmy fabularne

Oto lista filmów, w których wystąpiła Maja Komorowska, począwszy od i po 2023 roku:

• 1960: Marysia i krasnoludki jako Żagiewka (głos),
• 1970: Życie rodzinne jako Bella,
• 1970: Góry o zmierzchu jako Agnieszka,
• 1971: Za ścianą jako Anna Romanek,
• 1971: Jak daleko stąd, jak blisko jako Musia,
• 1971: Nos jako Plaskowja, żona fryzjera,
• 1971: System jako Lisa,
• 1972: Ocalenie jako Marta Małecka,
• 1972: Ostatni liść jako Maja,
• 1972: Wesele jako Rachel,
• 1972: Diabelskie eliksiry jako Eufenia,
• 1973: Chłopcy jako siostra Maria,
• 1974: Oczekujące jako pielęgniarka,
• 1974: Bilans kwartalny jako Marta Siemińska,
• 1976: Budapeszteńskie opowieści,
• 1978: Spirala jako Teresa,
• 1979: Panny z Wilka jako Jola,
• 1979: Drogi pośród nocy jako Elżbieta,
• 1980: Kontrakt jako Dorota,
• 1981: Człowiek z żelaza jako aktorka recytująca wiersz Miłosza,
• 1981: Z dalekiego kraju jako zakonnica w pałacu arcybiskupa krakowskiego,
• 1981: Pokuszenie jako Marta,
• 1981: Limuzyna Daimler-Benz jako matka,
• 1983: Kartka z podróży jako pani Grossmanowa,
• 1983: Sinobrody jako Katarzyna,
• 1984: Rok spokojnego słońca jako Emilia,
• 1987: Wygasłe czasy jako księżna Radziwiłł,
• 1988: Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest… jako siostra Klementyna,
• 1988: Dekalog I jako Irena,
• 1988: Nokturn jako Anna Schubert,
• 1989: Lawa. Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza jako Guślarz,
• 1989: Stan posiadania jako Zofia,
• 1991: Panny i wdowy jako Ewelina Lechicka,
• 1995: Cwał jako Idalia Dobrowolska,
• 2000: Wyrok na Franciszka Kłosa jako matka Kłosa,
• 2000: Skarby ukryte jako Róża,
• 2006: Ósmy dzień tygodnia jako Hanna Szandroy,
• 2007: Katyń jako profesorowa Maria,
• 2009: Rewizyta jako Bella,
• 2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas jako Maja,
• 2014: Serce serduszko jako madame Lisiecka,
• 2015: Sprawiedliwy jako matka Pajtka, Dziuni i Zosi,
• 2019: Ikar. Legenda Mietka Kosza jako profesor Aniela,
• 2023: Kajtek czarodziej jako babcia Antka.

Seriale telewizyjne

Maja Komorowska także zagościła na małym ekranie, biorąc udział w wielu popularnych produkcjach telewizyjnych:

• 1974: S.O.S. jako Barbara Kostroń,
• 1986: Mit meinen heißen Tränen jako Anna Schubert,
• 1991: Panny i Wdowy jako Ewelina Lechicka,
• 2002: Na dobre i na złe jako bibliotekarka Wiktoria (odc. 92),
• 2008: Doręczyciel jako Łucja Kaniewska (głos).

---

Oceń: Maja Komorowska

---