Henryk Ostrowski, znany również pod pseudonimami „Henryk”, „Heniek”, „Kos” oraz „Burłaj”, urodził się 11 lipca 1919 roku w stolicy Polski – Warszawie. Jego życie zakończyło się 28 czerwca 1995 roku w Enoggera, koło Brisbane w Australii.
Ostrowski był harcmistrzem oraz komendantem Grup Szturmowych Szarych Szeregów, przynależących do hufca „Praga”. To właśnie w tej roli odegrał istotną rolę w organizacji młodzieżowych działań podczas II wojny światowej.
W nocy z 18 na 19 marca 1943 roku, Henryk Ostrowski został aresztowany przez gestapo, co stanowiło poważny cios dla ruchu harcerskiego. Jednakże jego determinacja i walka o wolność nie ustały, gdyż został uwolniony w trakcie akcji, która miała miejsce pod Arsenałem, co potwierdza jego odwagę i zaangażowanie.
Po zakończeniu działań wojennych, Henryk Ostrowski emigrował do Australii, gdzie stał się aktywnym działaczem polonijnym. Jego działalność wśród Polonii miała na celu wspieranie polskich tradycji oraz kultury na obczyźnie.
Życiorys
Wczesne lata
Henryk Ostrowski przyszedł na świat w Warszawie jako drugi syn Eugeniusza i Kazimiery, w rodzinie, gdzie tradycje patriotyczne miały szczególne znaczenie. Jego ojciec, Eugeniusz, w 1914 roku został powołany do armii rosyjskiej, jednakże wkrótce zbiegł i związał się z Polską Organizacją Wojskową w Kijowie, biorąc aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. W latach 30. XX wieku pełnił rolę przewodniczącego Koła Przyjaciół Harcerstwa przy 22 WDH, do którego uczęszczali jego synowie.
Henryk rozpoczął swoją edukację w Szkole Powszechnej nr 60 przy ul. Świdrzańskiej i Krypskiej w Warszawie, a od września 1933 roku kontynuował naukę w Gimnazjum i Liceum im. Króla Władysława IV na Pradze. Maturę z małej matury zdał w maju 1938 roku, a dalszą edukację kontynuował w tajnych kompletach, zdobijając egzamin dojrzałości w czerwcu 1940 roku. Przed wybuchem II wojny światowej, ukończył również kurs przysposobienia wojskowego.
Harcerstwo
W 1929 roku Henryk dołączył do zastępu „Węży” w 22 Warszawskiej Drużynie Harcerzy im. Króla Władysława Łokietka, gdzie sprawował wiele funkcji, w tym drużynowego. Po przeczytaniu artykułów autorstwa Aleksandra Kamińskiego, w 1932 roku w porozumieniu z kolegą ze szkoły, Stanisławem Ciszewskim, założył 22 Warszawską Gromadę Zuchów. Jako członek drużyny, uczestniczył w licznych obozach letnich w latach 1930–1939, gdzie pełnił rolę komendanta obozów w 1938 w Pulemcu i w 1939 w Partęczynach. Jego międzynarodowe doświadczenie obejmowało również oboz narciarski w Krynicy i Zakopanem.
Podczas Jubileuszowego Zlotu ZHP w Spale, nawiązał bliską przyjaźń z phm. Ryszardem Białousem. Wiosną 1939 roku, wraz z innymi instruktorami, podpisał protest przeciwko decyzjom personalnym Naczelnika Harcerzy, co doprowadziło do planowanego usunięcia go z ZHP. Mimo tego, poprowadził ostatni obóz harcerski nad jez. Partęczyny przed wybuchem wojny oraz odpowiedział za służbę harcerską w ramach Pogotowia Harcerzy Hufca ZHP Warszawa-Praga.
Czas wojny
W dniu 6 września 1939 roku, podczas mobilizacji warszawskich harcerzy, Dowodził 20-osobową grupą harcerzy z 22 WDH, która weszła w skład kompanii harcerskiej. W październiku 1939 roku, przy współpracy z phm. Jerzym Przyjemskim oraz HR Franciszkiem Kuczewskim, utworzył konspiracyjną grupę na Grochowie, wywodzącą się z 22 Szczepu Harcerzy, a z hm. Kazimierzem Skorupką organizował podstawy harcerskiej konspiracji na Pradze i Bródnie. Utrzymywał kontakt z hm. Lechosławem Domańskim oraz hm. Władysławem Dehnelem, który był komendantem chorągwi. Od jesieni 1939 roku pełnił również funkcje w Okręgu Praga, a później został hufcowym Grochowa oraz komendantem Okręgu PR.
W 1939 roku podjął pracę w Stołecznym Komitecie Samopomocy Społecznej, gdzie kierował młodzieżowymi zespołami harcerskimi we wschodniej Warszawie. Zaangażował się w działalność „Samopomocy Koleżeńskiej” (SK), zajmującej się handlem oraz usługami. W 1941 roku, jego działania obejmowały prowadzenie akcji wywiadowczej w czasie niemieckiej koncentracji wojsk. 3 listopada 1942 roku objął dowodzenie Hufcem „Praga”, które zrzeszało starszych harcerzy.
W nocy z 31 grudnia 1942 roku na 1 stycznia 1943 roku, w towarzystwie phm. kpr. pchor. Janem Kopałką, zrealizował udaną akcję wysadzenia przepustu kolejowego pod Radomiem. To wydarzenie było jego debiutem bojowym. Następnie, wspólnie z harcerzami, przeprowadził rozpoznanie mostu kolejowego na Kanale Żerańskim oraz na rzece Wolbórce w celu ich wysadzenia.
Aresztowanie
W nocy z 18 na 19 marca 1943 roku, Henryk został aresztowany przez gestapo, gdyż wpadł w ręce niemieckie wraz z żoną Walentyną oraz Stanisławem Ciszewskim „Cichym”. Przeszedł brutalne śledztwo. W drodze do siedziby gestapo przy al. Szucha 25 udało mu się omówić zeznania z żoną i „Cichym”, co ochroniło ich przed dodatkowymi przesłuchaniami. Po pięciu dniach, w dniu 23 marca 1943 roku, aresztowano komendanta Hufca Południe, phm. kpr. pchor. Jana Bytnara „Rudego”. Obaj zostali uwolnieni 26 marca 1943 roku podczas akcji pod Arsenałem, znanej jako „Meksyk II”.
Gestapo poddało Henryka konfrontacji, przedstawiając go jako zdrajcę, co miało na celu wymuszenie zeznań z „Rudego”. Ta nieprawdziwa narracja wydarzeń dotarła do Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” i została opisana przez Aleksandra Kamińskiego w jego dziele „Kamienie na szaniec”. Powracając z tej traumatycznej sytuacji, Henryk został przesłuchiwany przez Naczelnika Szarych Szeregów hm. Floriana Marciniaka oraz hm. Stanisława Broniewskiego, którzy nie znaleźli dowodów zdrady w jego postawie.
Okres powojenny
Po wojnie Henryk rozpoczął studia rolnicze na Uniwersytecie w Monachium, gdzie skupił się na uprawach łąkowych, uzyskując tytuł inżyniera rolnika w 1949 roku. W latach 1945–1949 był aktywnym członkiem ZHP w okupowanych Niemczech, przewodnicząc również Akademickiemu Kręgowi Starszoharcerskiemu. 26 maja 1949 roku otrzymał tytuł harcmistrza. Kontakt z dotychczasową historią jego życia skłonił go do pozostania na emigracji, a w 1949 roku wyjechał do Australii.
Na początku, w związku z brakiem uznania jego dyplomu, pracował jako robotnik. Z czasem jednak zdobył uznanie jako fitosocjolog, specjalizując się w uprawach łąkowych. Zajmował wysokie stanowiska w ZHP w Australii, będąc komendantem Chorągwi Harcerzy oraz delegatem Związku Harcerstwa Polskiego. Przez lata organizował działania charytatywne, jak zbiórki funduszy dla Polski. W 1949 roku ożenił się z wdową Ludwiką Żmudzką, adoptując jej syna Jerzego. Z tego związku urodziło się troje dzieci.
Henryk Ostrowski zmarł 28 czerwca 1995 w Enoggera, po długotrwałej chorobie serca. Pochowany został na cmentarzu w Brisbane, a jego ostatnia droga obfitowała w obecność przyjaciół i towarzyszy z organizacji harcerskich. Otrzymał wiele odznaczeń za działalność konspiracyjną i społeczną, w tym Medal Wojska oraz Srebrny Krzyż Zasługi.
Przypisy
- a b c d Harcmistrz Henryk Ostrowski (1919–1995). [dostęp 11.08.2011 r.]
- Grzegorz Nowik: Straż nad Wisłą. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Katarzyna Borowińska | Leonard Samborski | Wincenty Zbyszewski | Artur Francuz | Jerzy Kamler | Witold Wincenty Lisowski | Edward Malbrocki | Alfons Wojtkielewicz | Tadeusz Wrześniewski | Bolesław Sierzputowski | Walerian Zamiara | Alina Rossman | Ludwik Ziobrowski | Bronisław Witecki | Leszek Missala | Sławomir Modzelewski | Alfons Piorunowski | Julian Kozłowski | Kazimierz Leśniewski | Michalina GądzyńskaOceń: Henryk Ostrowski (harcmistrz)