Witold Wincenty Lisowski

---

Życiorys

Witold Wincenty Lisowski to postać o bogatej historii, która do 1939 roku mieszkał w Henrykowie w towarzystwie swojej matki, Zofii Lisowskiej, z domu Jędrysiak, ojca Józefa oraz dwóch braci, Jana i Wiesława. W maju 1943 roku wstąpił do drużyny Szarych Szeregów im. Romualda Traugutta, gdzie zyskał przydomek „Prosty” oraz „Lis”. Brał aktywny udział w służbie pomocniczej podczas powstania warszawskiego.

W 1945 roku Lisowski został określony jako „syn pułku”, a po zakończeniu II wojny światowej dołączył do Kompanii Małoletnich Żołnierzy, gdzie zakończył gimnazjum. W 1948 roku Kompania została włączona do warszawskiego Korpusu Kadetów im. gen. K. Świerczewskiego, jednak Lisowski został z niej wydalony z powodu swojej przynależności do Szarych Szeregów. Dzięki pomocnej interwencji ówczesnego wiceministra komunikacji, Symeona Surgiewicza, przywrócono go do służby wojskowej, a Lisowski rozpoczął szkolenie w szkole oficerskiej w Łodzi, którą ukończył w 1950 roku w stopniu podporucznika.

W latach 1950–1956 pełnił funkcję dowódcy kompanii w Batalionach Roboczych Ludowego Wojska Polskiego. Po powrocie do czynnej służby w 1956 roku, podjął również naukę w systemie wieczorowym, uczęszczając do XVI Liceum Ogólnokształcącego im. Stefanii Sempołowskiej, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości w 1957 roku.

Na etapie późniejszym, w latach 1958–1963, studiował na Wydziale Pedagogicznym Wojskowej Akademii Politycznej w Warszawie. Jego praca naukowa pod kierunkiem profesora Tadeusza Pasierbińskiego (1901–1968) zakończyła się uzyskaniem dyplomu magistra pedagogiki, po czym Lisowski kontynuował studia doktoranckie. Jako oficer Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, podjął dalsze kształcenie na Wydziale Lotniczym w Akademii Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a w latach 1973–1974 ukończył studia podyplomowe z zakresu organizacji dowodzenia na szczeblu operacyjnym.

W okresie od 1968 do 1989 roku pełnił szereg istotnych funkcji w Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Powietrznej Kraju oraz w Centrum Kształcenia Podyplomowego Wojskowej Akademii Medycznej. W 1975 roku obronił pracę doktorską na temat „System kształcenia i wychowania w polskich Korpusach Kadetów (1918–1939)”. To był kluczowy moment w jego karierze, jako że w 1979 roku zauważono jego postępy, co zaowocowało uzyskaniem stopnia doktora habilitowanego za pracę „System kształcenia i wychowania w polskich Korpusach Kadetów 1765–1956”. Opiekunem naukowym był profesor Józef Miąso. W latach 1975–1985 wykładał historię medycyny, którym to nauczaniem kierowali znakomici profesorowie, między innymi Sylwester Czaplicki oraz Dymitra Aleksandrowa, dla słuchaczy w Centrum Kształcenia Podyplomowego Wojskowej Akademii Medycznej oraz na Akademii Medycznej w Warszawie.

W latach 1984–1989 Lisowski służył jako dyrektor Muzeum Wojska Polskiego, a w 1990 roku podjął pracę w Wojskowym Instytucie Historycznym. W latach 1991–1995 był w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej, a w 1989 roku zainicjował współpracę z profesorem Aleksandrem Gieysztorem przy powołaniu Fundacji Grobu Nieznanego Żołnierza. W 1994 roku, za swoje heroiczne czyny, został odznaczony tytułem i medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, które otrzymał wspólnie z matką za ukrywanie Józefa Inwentarza, syna sąsiadów, urodzonego w roku 1930.

Obecnie mieszka w Warszawie, a jego dorobek naukowy obejmuje ponad 700 artykułów, które poruszają tematykę zasłużonych Polaków, historii polskich powstań, symboli narodowych oraz wątków dotyczących szkół kadetów, historii medycyny oraz Polonii Amerykańskiej. Jego prace ukazywały się w licznych czasopismach historyczno-lekarskich oraz wojskowych, w tym w: „Materia Medica Polona : the Polish Journal of Medicine and Pharmacy”, „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, „Polska Zbrojna”, „Lekarz Wojskowy”, „Skalpel”, „Młody Medyk”, „Żołnierz Polski” i „Polsce Wierni”.

Wybrane publikacje

W dorobku Witolda Wincentego Lisowskiego znajduje się wiele znaczących publikacji, które ukazują jego zaangażowanie w kulturę oraz historię Polski. Poniżej przedstawiamy wybrane pozycje z jego bogatej twórczości:

• Wierność narodowym symbolom (1972),
• Ludzie zasługi niepospolitej (1983),
• Sercu bliskie (1983),
• Polskie Korpusy Kadetów 1765–1956 (1983),
• Wojciech Kętrzyński (1838–1918) (1985),
• Tadeusz Kościuszko (1746–1817) (1988),
• Żołnierz Nieznany (1993),
• Polskie symbole narodowe (1995),
• Panteon Pamięci Narodowej: historia Grobu Nieznanego Żołnierza (2006),
• Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych (1794–1944) T. I i T. II (2006),
• Prekursorzy medycyny polskiej T. I i T. II (2008),
• Wiersze: Korzenie (2011),
• Wiersze: Ojcowizna (2015),
• Gdy otworzyliśmy drzwi: spotkania młodzieży ze Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata (2015).

Wybrane zorganizowane wystawy

W ciągu swojej kariery, Witold Wincenty Lisowski miał przyjemność uczestniczyć w wielu wystawach, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Oto niektóre z nich:

• Polskie Korpusy Kadetów – Rembertów 1986,
• Historia 2 Dywizji Strzelców Pieszych – wystawa ilustrująca losy polskiej dywizji internowanej w Szwajcarii; Zurych, Berno, Genewa, Huttwil (1987),
• Wystawa krajowa w Zachęcie „Narodowi w Darze” w Warszawie 1988,
• Światowa wystawa „POLAND INVADED” z okazji 50. rocznicy wybuchu II wojny światowej, odbywająca się w Nowym Jorku w latach 1989–1990,
• Liczne krajowe i zagraniczne wystawy w latach 1984–1989 związane z działalnością w Muzeum Wojska Polskiego.

Działalność społeczna

Witold Wincenty Lisowski to osoba o bogatej aktywności społecznej, która od wielu lat angażuje się w różnorodne organizacje i inicjatywy. Jego wkład w działalność społeczną jest nieoceniony i obejmuje wiele aspektów, które wzbogacają polską kulturę oraz historię.

• Od 1989 roku pełni rolę organizatora oraz prezesa Fundacji Grobu Nieznanego Żołnierza, gdzie jego działania mają na celu upamiętnianie i honorowanie żołnierzy.
• W latach 1974–1984 był członkiem Rady Naukowej Centrum Kształcenia Podyplomowego Wojskowej Akademii Medycznej, wpływając w ten sposób na rozwój edukacji wojskowej.
• Także w tym samym okresie zasiadał w Senacie Wojskowej Akademii Medycznej, gdzie podejmował decyzje mające istotne znaczenie dla tej instytucji.
• Od 1988 roku jest organizatorem oraz wiceprezesem Stowarzyszenia Miłośników Tradycji Mazurka Dąbrowskiego, które promuje narodowe wartości i historię.
• W latach 2008–2012 był aktywnym członkiem Komisji Historycznej Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, co świadczy o jego przywiązaniu do pamięci o heroicznych czynach żołnierzy.
• Obecnie jest członkiem Stowarzyszenia Szarych Szeregów, co podkreśla jego dbałość o tradycje i historię Polski.
• Lisowski jest także częścią Korpusu Weteranów walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej, co pokazuje jego zaangażowanie w działalność na rzecz weteranów.
• Od 1994 roku należy do Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, promując pamięć o ludziach, którzy w trudnych czasach ratowali innych.
• Jako przewodniczący ogólnopolskich konkursów wiedzy historycznej dla młodzieży, takich jak „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” (2014–2015) oraz „Bohaterowie są wśród nas” (2018–2019), Lisowski inspiruje młode pokolenia do poznawania historii.
• Współorganizował również 16 edycji Ogólnowarszawskiego Międzyszkolnego Konkursu Wiedzy o Historii Grobu Nieznanego Żołnierza w latach 2003–2019, co stanowi jego istotny wkład w edukację historyczną.
• Od 2019 roku pełni funkcję przewodniczącego Komisji Historycznej Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, gdzie jego doświadczenie i wiedza są niezwykle cenne.

Wybrane odznaczenia i lata przyznania

Wiedza o odznaczeniach i wyróżnieniach, które otrzymał Witold Wincenty Lisowski, jest niezwykle istotna dla zrozumienia jego wkładu w życie społeczne i kulturalne kraju. Poniżej przedstawiamy listę jego wybranych odznaczeń, wraz z latami ich przyznania:

• srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1958 roku,
• tytuł Zasłużony dla Warmii i Mazur, 1966,
• złoty Krzyż Zasługi, zdobyty w 1968 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Polonia Restituta, przyznany w 1973 roku,
• tytuł Zasłużony dla Warszawy, 1976,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej, również w 1976 roku,
• Krzyż Zasługi dla ZHP z Rozetą i Mieczami, 1989,
• Medal Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, 1994,
• Krzyż Komandorski Orderu Świętego Stanisława, 1995,
• Krzyż Armii Krajowej, przyznany w 1995 roku,
• Krzyż Partyzancki, 1995,
• Warszawski Krzyż Powstańczy, 1995,
• Medal za Warszawę 1939–1945, 1995,
• Krzyż Oficerski Orderu Polonia Restituta, 1997,
• Medal „Pro Memoria”, przyznany w 2005 roku,
• tytuł Zasłużony dla Kultury Polskiej, 2009,
• Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta, 2013,
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Stanisława, 2015.

---

Oceń: Witold Wincenty Lisowski

---