Julian Kozłowski

---

Życiorys

Julian Kozłowski urodził się w Warszawie, gdzie spędził swoje wczesne lata. W 1905 roku rodzina przeniosła się do Narwy, a potem do Weissensteinu, a następnie do Tallina, co było konsekwencją wysiedlenia jego ojca, zaangażowanego w ruch niepodległościowy. Młody Kozłowski zdobywał wykształcenie w domu oraz w niemieckiej Szkole Realnej w Tallinie.

W 1914 roku zamieszkał z ojcem w Piotrogrodzie i tam kontynuował naukę w polskiej Szkole Realnej Macierzy Szkolnej, zdobijając maturę w 1918 roku. Już od 1915 roku Juliusz angażował się w działalność harcerską, zakładając drużyny harcerskie w Irkucku oraz Nowonikołajewsku, obecnie znanym jako Nowosybirsk. Współorganizował kursy instruktorskie i był współzałożycielem pisma „Harcerz Polski na Syberii”, które funkcjonowało w Nowonikołajewsku. Był również członkiem Naczelnej Komendy Harcerstwa Polskiego na Syberii.

W chwili, gdy zgłosił się do I Korpusu dowodzonego przez gen. Dowbor–Muśnickiego, wybuch walk z bolszewikami uniemożliwił mu dotarcie do rejonu Orszy. Po zawirowaniach losu, w wyniku działań na froncie karelskim, ostatecznie wyruszył do Dalekiego Wschodu. Niestety, w rejonie Czyty został aresztowany przez bolszewików i oskarżony o wspieranie kontrrewolucji, a następnie osadzony w więzieniu w kopalniach czeremchowskich pod Irkuckiem. Po przekupieniu strażnika, udało mu się uciec.

24 czerwca 1918 roku wstąpił do 3 Pułku Strzelców Polskich im. Henryka Dąbrowskiego, w ramach 5 Dywizji Strzelców Polskich pod dowództwem gen. Hallera, gdzie brał udział w wielu walkach z bolszewikami, między innymi w obsłudze pociągu pancernego „Kraków”. Jednak, od 10 stycznia 1920 roku, znalazł się w niewoli sowieckiej, gdzie po wielu trudnych doświadczeniach udało mu się uciec, lecz niedługo potem ponownie został schwycony.

Chorując na tyfus plamisty i szkorbut, ostatecznie w styczniu 1921 roku zdołał uciec w fałszywym paszporcie na nazwisko Januszkiewicz. Jego nadzieje na ucieczkę zyskały drugą szansę, gdy zgłosił się do pracy w kopalni Aużerka. Po kolejnej dramatycznej ucieczce, przebył pieszo około 700 km na południowy zachód wzdłuż kolei transsyberyjskiej, cudem unikając śmierci. 3 maja 1921 roku dotarł do Polski.

Po powrocie, 5 maja 1921 roku, wstąpił do 2 Pułku Piechoty Strzelców Syberyjskich w Kartuzach. Po kilku miesiącach miał urlop, a od 1 października 1923 roku przeszedł do rezerwy w stopniu plutonowego. Po zakończeniu służby wojskowej, w październiku 1921 rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, lecz z powodu trudności finansowych przerwał naukę już po roku. W latach 1922-1925 pełnił rolę nauczyciela oraz kierownika szkoły powszechnej w Świsłoczy.

Od 1925 do 1927 roku kontynuował studia w Państwowym Instytucie Wychowania Fizycznego, obecnie znanym jako Centralny Instytut Wychowania Fizycznego. W 1927 roku zatrudnił się w Seminarium Nauczycielskim w Białymstoku jako nauczyciel wychowania fizycznego. Później, w latach 1928-1936, uczył gimnastyki w Liceum Krzemienieckim oraz w innych instytucjach edukacyjnych.

Julian Kozłowski był także aktywnym działaczem sportowym, wprowadzając system doboru młodzieży do grup sportowych, który uwzględniał ich predyspozycje fizyczne. Organizował boiska sportowe i był jednym z inicjatorów Krzemienieckiego Klubu Sportowego. Uczestniczył w znamiennych wydarzeniach sportowych, w tym 1023-kilometrowym rajdzie narciarskim Suwałki – Hoverla w Czarnohorze, w trakcie którego zdobył szczyt 27 lutego 1927 roku.

W 1931 roku ukończył skrócony kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty, awansując na stopień podporucznika. Był aktywny podczas ćwiczeń wojskowych w latach 1933-1937, a w 1939 roku uzyskał awans na porucznika. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku działał jako łącznik pomiędzy garnizonami Łuck, Dubna i Równe, a po agresji sowieckiej na Polskę, internowano go na Węgrzech, gdzie znów podjął walkę.

Po ucieczce do Francji w maju 1940 roku, Kozłowski wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych. Po upadku Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w dywizjonach przeciwpancernych oraz brał udział w szkoleniach wojskowych. W 1942 roku złożył przysięgę w Londynie i awansował na kapitana.

W nocy z 3 na 4 września 1942 roku skoczył ze spadochronem do okupowanej Polski jako część operacji „Measles”. Po skoku pracował w Wydziale Legalizacji, a od grudnia 1942 roku został jego szefem. Pełnił także funkcję Delegata Rządu na Wołyń, prowadząc działalność opozycyjną wobec Niemców. 3 marca 1944 roku został aresztowany, lecz udało mu się uciec i wrócić do Warszawy.

W czasie Powstania Warszawskiego działał jako oficer w batalionie „Oaza” oraz w Pułku „Waligóra”. Niestety, poległ w nocy z 18 na 19 sierpnia 1944 roku podczas ataku na Pałac w Wilanowie, tragicznie ginąc w walce. Został pochowany w zbiorowej mogile obok kościoła w Wilanowie, a po ekshumacji w marcu 1945 roku, spoczął w Warszawie.

Ordery i odznaczenia

Julian Kozłowski, wybitny żołnierz, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach oraz poświęceniu. Wśród nich można wymienić:

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (przyznany pośmiertnie),
• srebrny Krzyż Zasługi (otrzymany 10 listopada 1933),
• brązowy Medal za Długoletnią Służbę.

Życie rodzinne

Julian Kozłowski miał swoje korzenie w rodzinie, która miała wpływ na jego życie. Był synem Adolfa, sędziego, oraz Ludwiki, która pochodziła z rodziny Bobińskich. W 1922 roku połączył swoje życie z Felicją Król, która żyła w latach 1891–1975.

W ich związku przyszła na świat córka Jadwiga, która żyła między 1923 a 1989 rokiem. Rodzina Kozłowskich miała także dwoje starszego rodzeństwa: siostrę Kazimierę, urodzoną w 1894 roku oraz brata Witolda, który przyszedł na świat w 1896 roku.

Upamiętnienie

W lewym skrzydle kościoła św. Jacka usytuowanym przy ulicy Freta w Warszawie w roku 1980 zamontowano tablicę upamiętniającą żołnierzy Armii Krajowej. Tablica ta honoruje cichociemnych – spadochroniarzy, którzy przylecieli z Anglii i Włoch, a którzy oddali życie za niepodległość Polski. Wśród wymienionych na niej 110 żołnierzy znajduje się również Julian Kozłowski.

Na terenie Cmentarza Wilanowskiego postawiono pomnik w formie monumentalnego głazu, który upamiętnia Atak na Pałac w Wilanowie. Na głazie umieszczono tablicę z niezwykle poruszającym napisem:

W dniach 15–21 sierpnia 1944 roku przez kordon wojsk niemieckich w Kabatach, Ursynowie i Wilanowie przebijały się z Lasów Chojnowskich oddziały powstańcze Armii Krajowej. W nocnym boju 18/19 sierpnia w grupie odsieczy „Grzymała” przedarli się na Sadybę żołnierze kompanii K-1, K-310-2 pułku AK „Baszta” gr. art. „Granat”, kompanii „Gustaw”, „Krawiec”, „Legun” i ckm bat. „Oaza”. Wśród poległych w walce zginęli d-ca odsieczy ppłk Mieczysław Sokołowski „Grzymała” oraz cichociemny kpt. Julian Kozłowski „Cichy” z Sadyby. Cześć Ich Pamięci! Towarzysze broni – władze i społeczeństwo Wilanowa 27 września 1998 r

---

Oceń: Julian Kozłowski

---