Jan Kopałka, znany również pod pseudonimami takimi jak Antek, Antek z Woli, Żar oraz Hanka, to postać o bogatej historii związanej z harcerstwem i ruchami oporu w Polsce. Urodził się 10 maja 1914 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się 8 lipca 1999 roku w Łodzi.
Był harcmistrzem, a także sierżantem podchorążym w Armii Krajowej, co świadczy o jego zaangażowaniu w walkę o wolność kraju. Kopałka pełnił rolę komendanta Hufca „Wola” Grup Szturmowych, co miało ogromne znaczenie w kontekście działalności konspiracyjnej i organizowania młodzieży w trudnych czasach II wojny światowej.
Wczesne lata
Jan Kopałka przyszedł na świat w rodzinie, w której ojcem był handlowiec Adam Kopałka, a matką Stanisława z Grzybowskich. Swoją edukację rozpoczął w Publicznej Szkole Powszechnej nr 23, a następnie kontynuował naukę w Męskim Gimnazjum i Liceum im. Tomasza Niklewskiego. By zapewnić sobie dalsze kształcenie w prywatnym gimnazjum oraz liceum, musiał podjąć pracę, a jednym z jego zajęć była rola kasjera w Totalizatorze Towarzystwa Wyścigów Konnych na Polu Mokotowskim.
W roku 1934 rozpoczął studia na Politechnice Warszawskiej, gdzie uczęszczał na Wydział Chemii. Już w 1930 roku zaangażował się w ruch harcerski, dołączając do 7. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. gen. Karola Kniaziewicza. Po trzech latach aktywnego uczestnictwa stał się drużynowym tej samej drużyny. Po zakończeniu kursu instruktorskiego awansował na podharcmistrza.
Oprócz działalności harcerskiej, przeszedł również kurs drugiego stopnia przysposobienia wojskowego. Niestety, w 1939 roku znalazł się w trudnej sytuacji, gdyż został wykluczony ze Związku Harcerstwa Polskiego. Decyzję tę podjął w proteście przeciwko decyzjom naczelnika harcerzy, harcmistrza Zbigniewa Trylskiego, co podkreśla jego zaangażowanie i niezłomność w dążeniu do idei, które były dla niego ważne.
II wojna światowa
Wrzesień 1939
W dniu wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku, Jan Kopałka, w odpowiedzi na apel pułkownika Romana Umiastowskiego, zdecydował się opuścić Warszawę. Wraz z 7. Warszawską Drużyną Harcerską, która wchodziła w skład batalionu harcerskiego, udał się do Mińska Mazowieckiego. Po uzyskaniu stosownego pozwolenia, ponownie wrócił ze swoimi harcerzami do stolicy, gdzie włączył się w obronę miasta w strukturach Pogotowia Harcerzy.
Konspiracja
Od 1940 roku Kopałka działał w ramach struktur Szarych Szeregów w Okręgu Północ Warszawskiej Chorągwi. Jego zaangażowanie w działalność konspiracyjną przybrało na sile, gdy w latach 1941-1942 uczestniczył w tajnym kursie podchorążówki Agricola. Do roku 1942 sprawował funkcję komendanta hufca na Woli. Po reorganizacji Warszawskiej Chorągwi, która miała miejsce 3 listopada 1942, obejmował stanowisko komendanta Hufca Wola Grup Szturmowych. Uczestniczył również w kursach, takich jak szkolenie w zakresie Wielkiej Dywersji oraz kurs minerski Filtry. W 1943 roku, po formowaniu batalionu „Zośka”, objął zadanie dowodzenia II plutonem 1. kompanii Felek. Mimo jego zaangażowania, został jednak odwołany z dowództwa po akcji w Wilanowie.
W czerwcu 1944 roku, Kopałka został oddelegowany do Łowicza, by wznowić działalność roju Łoza i był kluczowym dowódcą udanej operacji mającej na celu uwolnienie aresztowanych żołnierzy Grup Szturmowych, którzy znajdowali się w rękach UB oraz NKWD.
Akcje
- akcja Wieniec II (brał udział w grupie, która wysadzała przepust kolejowy pod Radomiem),
- akcja Bracka (dowodził grupą odpowiedzialną za osłonę akcji od strony ulicy),
- akcja Schultz (wykonanie wyroku na Oberscharführerze SS Herbercie Schultzu, który znęcał się nad Janem Bytnarem),
- akcja Czarnocin (udział w zespole minerów),
- akcja Sieczychy (ubezpieczenie ataku na budynek strażnicy),
- Akcja Wilanów.
Lata powojenne
Od 1945 roku Jan Kopałka osiedlił się w Łodzi, gdzie prowadził różnorodną działalność zawodową. Jego kariera obejmowała pracę w wielu branżach oraz w różnych instytucjach, co pozwoliło mu zdobyć cenny tytuł magistra inżyniera chemii. W późniejszych latach rozpoczął wykłady na Politechnice Łódzkiej, a następnie poświęcił się nauczaniu chemii w łódzkim Technikum Chemicznym, które mieściło się przy ul. Tamka.
Jan Kopałka został również uhonorowany tytułem honorowego obywatela miasta Łowicz, co świadczy o jego znaczącym wkładzie w rozwój lokalnej społeczności.
Przypisy
- Jan Kopałka. Oficjalny portal miejski Łowicz. [dostęp 06.03.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Caspaeri-Chraszczewski | Marian Buczyński (1921–1944) | Eugeniusz Szpręglewski | Jan Heine | Emil Demke | Stefan Gąsiewicz | Jarosław Andrychowski | Zbigniew Banaś | Teodor Niewiadomski | Franciszek Kiliński | Władysław Bohuszewicz | Kazimierz Brauliński | Eugeniusz Fichs | Artur Kronenberg | Jan Tataj | Leszek Lamparski | Jerzy Zabielski | Antoni Miszewski | Witold Strumpf | Edward SzydełkiewiczOceń: Jan Kopałka