Wincenty Antoni Zbyszewski, urodzony 22 stycznia 1893 roku w Warszawie, to postać, która zapisała się w historii jako major piechoty Wojska Polskiego. Jego życie zakończyło się tragicznie w wiosennych dniach 1940 roku w Charkowie, kiedy to stał się ofiarą brutalnych wydarzeń znanych jako zbrodnia katyńska.
Historia Zbyszewskiego przypomina o losach wielu Polaków, którzy w tamtym okresie doświadczyli niewyobrażalnych tragedii.
Życiorys
Wincenty Zbyszewski przyszedł na świat 22 stycznia 1893 roku w Warszawie, jako syn Szymona i Antoniny Kauffman. W swojej młodości rozpoczął służbę wojskową w 34 Pułku Piechoty, który stacjonował w Białej Podlaskiej.
W dniu 3 maja 1926 roku został awansowany na stopień majora, z datą 1 lipca 1925 jako 12. osoba w korpusie oficerów piechoty. Już w październiku tego samego roku objął stanowisko dowódcy III batalionu. Jego kariera w wojsku kontynuowała się, gdy w maju 1927 roku został przeniesiony do 41 Pułku Piechoty w Suwałkach, gdzie pełnił funkcję kwatermistrza.
W marcu 1929 roku został etatowym pracownikiem Powiatowej Komendy Uzupełnień w Kaliszu, gdzie zaczął pełnić obowiązki kierownika I referatu administracji rezerw oraz zastępcy komendanta. W lipcu tego samego roku jego stanowisko zostało jednak zniesione, a on sam oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII. Ostatecznie z dniem 30 listopada 1929 roku przeszedł w stan spoczynku. W 1934 roku, jako oficer w stanie spoczynku, pozostawał w ewidencji PKU Kalisz, a jego przydział należał do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII, gdzie był przewidziany do użycia w razie wybuchu wojny.
W dniu 28 czerwca 1932 roku Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości przyznał mu Medal Niepodległości, jednak brak wniosku przedstawionego prezydentowi RP wynikał z negatywnej opinii Związku Legionistów w Kaliszu. W dniu 2 kwietnia 1936 roku komitet na nowo rozpatrzył jego wnioski, ale Krzyża Niepodległości tym razem także nie przyznano.
W czasie wrześniowej kampanii 1939 roku, po inwazji ZSRR na Polskę, w okolicznościach, które pozostały nieznane, został wzięty do niewoli przez sowietów. Został umieszczony w obozie w Starobielsku. Niestety, wiosną 1940 roku, w wyniku działań NKWD, został zamordowany w Charkowie. Jego ciało pochowano potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach, gdzie aż do 17 czerwca 2000 roku mieścił się jeden z oficjalnych Cmentarzy Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje on na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 1171.
Po latach, 5 października 2007 roku, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Awans ten został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Wincenty Zbyszewski, człowiek o bogatej historii, został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, które potwierdzają jego zasługi dla kraju.
- czterokrotny Krzyż Walecznych,
- Medal Niepodległości – przyznany 27 czerwca 1938 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 „Polska Swemu Obrońcy”,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 25 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 02.04.2022 r.]
- Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 57.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 327, 990.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 11.10.1926 r., s. 340.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 03.05.1926 r., s. 125.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 18.10.1929 r., s. 330.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 06.07.1929 r., s. 186.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23.05.1927 r., s. 145.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12.03.1929 r., s. 90.
- Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 208, 352.
- Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 224, 405.
- a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 631.
- M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
- Tu jako Żegota Zbyszewski Wincenty por. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 02.04.2022 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Artur Francuz | Jerzy Kamler | Witold Wincenty Lisowski | Edward Malbrocki | Alfons Wojtkielewicz | Tadeusz Wrześniewski | Bolesław Sierzputowski | Bronisław Kwaskowski | Stanisław Grzybowski (powstaniec) | Jan Rzepecki | Leonard Samborski | Katarzyna Borowińska | Henryk Ostrowski (harcmistrz) | Walerian Zamiara | Alina Rossman | Ludwik Ziobrowski | Bronisław Witecki | Leszek Missala | Sławomir Modzelewski | Alfons PiorunowskiOceń: Wincenty Zbyszewski