Hanna Gronkiewicz-Waltz

---

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Hanna Gronkiewicz-Waltz to osoba, której korzenie sięgają rodziny prawniczej; jest córką Wojciecha i Marii Gronkiewiczów. Jej ojciec aktywnie uczestniczył w historii Polski jako adwokat i powstaniec warszawski, natomiast matka była związana z handlem zagranicznym. W I etapie życia, do momentu ukończenia dwunastego roku, mieszkała u dziadków w Płocku, by następnie przeprowadzić się do Warszawy, gdzie osiedliła się przy ul. Wspólnej. W kolejnych latach mieszkała przy placu Konstytucji oraz ul. Gierymskiego.

Swój edukacyjny szlak rozpoczęła w Szkole Podstawowej nr 113 przy ul. Chełmskiej, a swoją edukację kontynuowała w Liceum Ogólnokształcącym im. Antoniego Dobiszewskiego przy ul. Dolnej. Warto dodać, że doskonaliła również swoje umiejętności muzyczne. Jej akademicka kariera nabrała tempa w 1975 roku, kiedy to ukończyła z wyróżnieniem studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie skupiła się na specjalizacji z zakresu publicznego prawa gospodarczego.

W 1981 roku uzyskała stopień doktora, opierając się na pracy zatytułowanej „Rola ministra przemysłowego w zarządzaniu gospodarką państwową”. Następnie, w 1993 roku, jako prezes NBP, zdobyła tytuł doktora habilitowanego nauk prawnych, a jej rozprawa nosiła tytuł „Bank Centralny – od gospodarki planowej do rynkowej”. W 2013 roku uzyskała natomiast prestiżowy tytuł profesora nauk prawnych.

Praca naukowa

Po zakończeniu studiów, Gronkiewicz-Waltz rozpoczęła pracę na Wydziale Prawa i Administracji UW. W latach 1990-1992 była adiunktem na Wydziale Prawa Kanonicznego Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 1994 roku została profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Prawa i Administracji UW, a także nauczycielem akademickim na Zakładzie Administracyjnego Prawa Gospodarczego i Bankowego Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych UW. Jej zaangażowanie obejmowało także Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, gdzie pełniła funkcje związane z Katedrą Europejskiego Prawa Bankowego oraz Polityki Finansowej.

Oprócz tego, była członkiem Collegium Invisibile, co podkreślało jej silną pozycję w sferze akademickiej i w dziedzinie prawa.

Działalność publiczna (do 1991)

W 1980 roku Hannah Gronkiewicz-Waltz aktywnie uczestniczyła w organizacji struktur NSZZ „Solidarność” na Wydziale Prawa i Administracji UW, a w latach 1989-1992 pełniła funkcję przewodniczącej koła wydziałowego. W 1982 roku włączyła się także w ruch Ruchu Odnowy w Duchu Świętym. Jej działalność publiczna nie zakończyła się na tym, ponieważ od 1991 roku była członkinią Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Bankowego oraz kandydowała do Sejmu z listy partii politycznej Victoria, co miało wspierać polityczne zaplecze Lecha Wałęsy.

Prezes Narodowego Banku Polskiego

Prezydent Lech Wałęsa zgłosił w grudniu 1991 roku kandydaturę Hanny Gronkiewicz-Waltz na prezesa NBP, która jednak nie uzyskała wówczas większości głosów w Sejmie. Po ponownym zgłoszeniu w marcu 1992 roku, została w końcu powołana na to stanowisko 5 marca 1992 roku. W trakcie jej kadencji w NBP, kurs złotego został upłynniony w stosunku do walut wymienialnych, a w 1995 roku weszła w życie ustawa o denominacji złotego.

W lutym 1998 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski ponownie zaproponował jej przedłużenie kadencji, co zostało zatwierdzone przez Sejm 19 lutego tego samego roku. W latach 1998–2000 była jednocześnie przewodniczącą Rady Polityki Pieniężnej oraz kierowała Komisją Nadzoru Bankowego. Jej kadencja w NBP zakończyła się 31 grudnia 2000 roku.

W 1995 roku była również kandydatką w wyborach prezydenckich, ciesząc się wsparciem ze strony wielu ugrupowań politycznych, między innymi Stronnictwa Ludowo-Chrześcijańskiego oraz Zjednoczenia Polskiego. Mimo to, kampania wobec niej była niekorzystna, co spowodowało, że uzyskała tylko 2,76% głosów.

Działalność publiczna (2001–2006)

W latach 2001-2004 pełniła funkcję wiceprezesa ds. zasobów ludzkich i administracji w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju. W 2005 roku postanowiła wstąpić do Platformy Obywatelskiej, z której to struktury aktywnie przebudowywała organizację w Warszawie. Zainicjowała także kampanię prezydencką Donalda Tuska w wyborach 2005 roku.

Została wybrana do Sejmu w tych wyborach, otrzymując najwyższy wynik głosów wśród kandydatów PO w okręgu warszawskim. W Sejmie przewodniczyła Komisji Skarbu Państwa, a 24 czerwca 2006 roku objęła rolę wiceprzewodniczącej Platformy Obywatelskiej oraz przewodniczącej warszawskich struktur partii do października 2013 roku, kiedy to zrezygnowała z obu tych funkcji.

Prezydent Warszawy

Platforma Obywatelska ogłosiła jej kandydaturę na prezydenta Warszawy 28 grudnia 2005 roku. W pierwszej turze wyborów osiągnęła 34,47% poparcia, co dało jej drugie miejsce. W drugiej turze zdołała pokonać Kazimierza Marcinkiewicza, uzyskując 53,18% głosów, co zaowocowało jej zaprzysiężeniem na to stanowisko 2 grudnia 2006 roku.

W 2007 roku wojewoda mazowiecki Jacek Sasin wydał ustawę zastępczą, w myśl której wygasł jej mandat prezydenta z powodu niezłożenia na czas oświadczenia dotyczącego działalności gospodarczej męża. Mimo że zarządzenie to zostało uchylone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, sytuacja ta wzbudziła niemałe kontrowersje. Postanowiła ubiegać się o reelekcję w 2010 roku, co zakończyło się sukcesem – zdobyła 53,67% głosów w pierwszej turze.

W 2014 roku wystartowała ponownie z ramienia PO, a w pierwszej turze zdobyła 47,2% głosów. W drugiej turze wygrała z kandydatem PiS Jackiem Sasinem uzyskując 58,64% poparcia, dzięki czemu zyskała reelekcję na kolejną kadencję. W 2018 roku zdecydowała się nie ubiegać o reelekcję, a jej rządy trwały do 22 listopada tego samego roku. Na zakończenie kadencji 58% mieszkańców Warszawy pozytywnie oceniło jej działania, a 59% przyznało, że miastem zarządzała sprawnie.

Inwestycje w czasie prezydentury

Podczas kadencji Hanny Gronkiewicz-Waltz w Warszawie zainaugurowano szereg znaczących inwestycji, takich jak Centrum Nauki Kopernik, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Most Marii Skłodowskiej-Curie. Przeprowadzono modernizację Oczyszczalni Ścieków „Czajka”, a także prywatyzację Stołecznego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Ukończono budowę I linii metra, oraz zainicjowano budowę centralnego odcinka II linii metra i rozbudowę nadrzecznych bulwarów.

W listopadzie 2018 roku, pod koniec trzeciej kadencji, została zawarta umowa na rozbudowę II linii metra na kwotę 959 mln zł. Inwestycja dotyczyła stacji Ulrychów i Powstańców Śląskich. Niestety, plany dotyczące Mostu Krasińskiego oraz budowy obwodnicy śródmiejskiej uległy opóźnieniu. Miasto zainwestowało również w nowy tabor transportowy oraz wprowadziło stopniowe podwyżki cen biletów przy korekcie tras. 2012 rok to czas uruchomienia systemu rowerów publicznych Veturilo, a także otwarcia nowych linii tramwajowych na Bemowie i Białołęce.

Referendum w sprawie odwołania

W 2013 roku opozycja rozpoczęła zbieranie podpisów w celu przeprowadzenia referendum dotyczącego odwołania Hanny Gronkiewicz-Waltz, do głosowania doszło 13 października, jednak referendum nie odbyło się z powodu zbyt niskiej frekwencji.

Afera reprywatyzacyjna

W kontekście reprywatyzacji w Warszawie, po 1990 roku, gdy stworzono warunki do zwrotu nieruchomości w ramach dekretu Bieruta, tempo wydawania decyzji wzrosło znacząco. Za czasów Gronkiewicz-Waltz, corocznie zwracano około 200 nieruchomości, co znacząco odbiegało od poprzednich czasów. W 2016 roku afera reprywatyzacyjna stała się głośna po publikacjach „Gazety Stołecznej”, które ujawnili nadużycia związane z reprywatyzacją nieruchomości, w tym na ul. Chmielnej 70.

Nieprawidłowości związane z tym procesem były przedmiotem licznych analiz, a szczególnie zauważano zwroty kamienic przy ul. Noakowskiego 16, co stało się powodem politycznych napięć. Hanna Gronkiewicz-Waltz podjęła decyzję o dymisji wiceprezydentów Jacka Wojciechowicza oraz Jarosława Jóźwiaka, a także o rozwiązaniu Biura Gospodarki Nieruchomościami.

Decyzja ta przypadła na moment wprowadzenia tzw. małej ustawy reprywatyzacyjnej, w wyniku czego praktycznie zaprzestano zwrotów nieruchomości. Mimo to, najstarsze środowiska polityczne i eksperci sugerowali, iż Gronkiewicz-Waltz powinna ponieść odpowiedzialność w związku z tymi zdarzeniami. Rozwój sytuacji doprowadził także do aresztowań kilku urzędników, a w 2017 roku powołano specjalną Komisję do spraw reprywatyzacji.

W szybko rozwijającej się sytuacji z audytów wewnętrznych, Hanna Gronkiewicz-Waltz podniosła kwestię istnienia grupy przestępczej w kontekście reprywatyzacji, co wywołało mieszane reakcje publiczne. Jako znaczącą osobę w tej sprawie, Marcin Bajko, były dyrektor BGN, ocenił, że prezydent była świadoma nieprawidłowości.

Działalność publiczna (od 2019)

W lipcu 2019 roku, Hanna Gronkiewicz-Waltz została powołana przez Carlosa Moedasa na przewodniczącą misji doradczej Klimatyczno-neutralne i inteligentne miasta przy Komisji Europejskiej. Jej celem stało się opracowywanie strategii związanych z redukcją emisji CO2 w miastach. Oprócz tego, dołączyła do Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. W 2024 roku, z ramienia KO, próbowała zdobyć mandat w wyborach do Parlamentu Europejskiego w okręgu nr 4, jednak bez powodzenia. Udało jej się objąć mandat posłanki do PE X kadencji w październiku tego samego roku, zastępując Marcina Kierwińskiego oraz przyłączając się do frakcji Europejskiej Partii Ludowej.

Wyniki wyborcze

W niniejszym fragmencie przyjrzymy się wynikom wyborczym Hanny Gronkiewicz-Waltz, które stanowią istotny element jej kariery politycznej.

Rok wyborów	Komitet wyborczy		Instytucja	Okręg wyborczy	Wynik głosowania
1991	_	Victoria	Sejm I kadencji	nr 1	902 (0,13%)
1995	_	Krajowy KW Hanny Gronkiewicz-Waltz	Prezydent RP	–	492 628 (2,76%)
2005	_	Platforma Obywatelska	Sejm V kadencji	nr 19	137 280 (18,09%)
2006			Prezydent m.st. Warszawy	–	145 329 (34,47%)
					374 104 (53,18%)
2010					345 737 (53,67%)
2014					294 434 (47,19%)
					342 857 (58,64%)
2024	_	Koalicja Obywatelska	Parlament Europejski X kadencji	nr 4	94 474 (7,24%)

Odznaczenia i wyróżnienia

Wśród licznych osiągnięć Hanny Gronkiewicz-Waltz, wyróżnienia i odznaczenia zajmują szczególne miejsce, podkreślając jej znaczący wkład w życie publiczne i społeczne. Do najbardziej prestiżowych należy:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2010 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 2001 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi z 1990 roku,
• Odznaczenie jako Oficer Legii Honorowej, przyznane przez Francję w 2007 roku,
• Komandor Orderu Gwiazdy Polarnej, uzyskany w Szwecji w 2011 roku,
• Komandor Orderu Korony, wyróżniający ją w Belgii w 2011 roku,
• Odznaka pamiątkowa Pułku AK Baszta „Amicitiae Fidelium”, zwana „Baszta Wiernym Przyjaciołom”, nadana w 2018 roku.

W zakresie nagród i wyróżnień, Hanna Gronkiewicz-Waltz wielokrotnie znajdowała się w gronie najlepszych prezesów banków centralnych na świecie, według amerykańskiego miesięcznika finansowego „Global Finance” w latach 1994, 1997, 1998 oraz 1999. W 1997 roku została uhonorowana medalem „Ecclesiae populoque servitium praestanti – Zasłużony dla Kościoła i Narodu”. Dwa lata później, w 1998 roku, uhonorowano ją Nagrodą Kisiela, a w 2006 roku tytułem „Kobieta Roku” przyznawanym przez miesięcznik „Twój Styl”. Wyróżnienie tytułem „Człowieka Roku” zdobyła w 1999 roku na Forum Ekonomicznym.

Najświeższym osiągnięciem jest zdobycie tytułu honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy w roku 2022, co dodatkowo świadczy o jej wpływie i znaczeniu w społeczności lokalnej.

Odniesienia w kulturze

W utworze zespołu Kazik na Żywo, zatytułowanym „Hanna Gronkowiec walczy”, znajduje się bezpośrednie nawiązanie do postaci Hanny Gronkiewicz-Waltz. Tekst piosenki został wydany na albumie Bar La Curva / Plamy na słońcu, który ujrzał światło dzienne w 2011 roku.

---

Oceń: Hanna Gronkiewicz-Waltz

---