Maurycy Zamoyski

Polityka i administracja

Maurycy Klemens Zamoyski, herbu Jelita, urodził się 30 lipca 1871 roku w Warszawie, natomiast zmarł 5 maja 1939 roku w Klemensowie. Był to wybitny polski polityk oraz dyplomata, który znacząco wpłynął na życie społeczne kraju.

W swoim dorobku jako społecznik, pełnił funkcję wiceprezesa Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, a także był członkiem tego komitetu w latach 1914–1917. Te działania podkreślają jego zaangażowanie w sprawy narodowe oraz dążenia Polaków do odrodzenia państwa.

Jednocześnie, Zamoyski był hrabią oraz XV ordynatem na Zamościu. W 1922 roku dysponował znacznymi majątkami ziemskimi, które obejmowały powierzchnię 190 900 ha. Jego działalność na rzecz społeczności oraz zasługi polityczne pozostają ważnym elementem polskiej historii pierwszej połowy XX wieku.

Życiorys

Maurycy Zamoyski był osobą pochodzącą z rodziny hrabiowskiej, przedstawiającej herb Jelita. Jego ojcem był Tomasz Franciszek Zamoyski, a matką Maria Anna Natalia Potocka, która była spokrewniona z herbem Pilawa (Srebrna), nosząc także nazwiska Zamoyska i Lubomirska w wyniku dwóch małżeństw. Od 1905 roku był aktywnym członkiem Ligi Narodowej, a także Towarzystwa Tajnego Nauczania w Warszawie.

W roku 1906, Zamoyski został wybrany do I Dumy, a w czerwcu tego samego roku zasłynął z dramatycznego pojedynku na pistolety, który odbył się w Królikarni. Tam stawił czoła kornetowi huzarów grodzieńskich, Możarowskiemu. Jego wpływy i majątek były znaczące, posiadał jeden z największych majątków ziemskich na ziemiach polskich.

W odpowiedzi na apel wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa z 14 sierpnia 1914 roku, Zamoyski podpisał telegram dziękczynny, w którym stwierdził, że krew synów Polski połączona z krwią Rosjan w walce przeciwko wspólnemu wrogowi, stanie się kluczem do osiągnięcia trwałego pokoju i przyjaźni między narodami słowiańskimi. Ponadto, był członkiem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.

W 1918 roku, Zamoyski został członkiem Komitetu Narodowego Polski w Paryżu oraz delegacji polskiej, która uczestniczyła w konferencji paryskiej, prowadzącej do podpisania traktatu wersalskiego. Po tej konferencji pełnił rolę posła RP w Paryżu w latach 1919–1924, a od 19 stycznia 1924 roku przez siedem miesięcy był ministrem spraw zagranicznych.

W 1922 roku brał udział w wyborach prezydenckich jako kandydat prawicy, będąc kontrkandydatem Gabriela Narutowicza. Zgodnie z regulaminem marcowej konstytucji, wybory prowadziło Zgromadzenie Narodowe. Pomimo że Zamoyski prowadził w pierwszych turach, finalnie zdobył 227 głosów, podczas gdy Narutowicz uzyskał 289.

Dodatkowo, Zamoyski był członkiem, a następnie wiceprezesem (1902–1907) i prezesem (1907–1919) komitetu budowy pomnika Fryderyka Chopina w Warszawie, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawy kultury narodowej.

Życie prywatne

W 1906 roku Maurycy Zamoyski oświadczył się, a w lipcu tego samego roku w Biłce Szlacheckiej wziął ślub z Marią Sapieżanką, która była córką ks. Jana Sapiehy oraz Seweryny z hr. Uruskich. Z tego związku urodził się syn Jan Tomasz Zamoyski, który zapisał się w historii jako ostatni XVI ordynat na Zamościu, senator oraz Marszałek Senior Senatu II kadencji.

Wnuk Maurycego, Marcin Zamoyski, również odnosił sukcesy w życiu publicznym, pełniąc funkcję prezydenta Zamościa, wojewody zamojskiego oraz przewodniczącego Rady Miejskiej Zamościa.

Maurycy Zamoyski spoczywa w Kolegiacie Zamojskiej, w podziemiach katedry, gdzie znalazł swoje miejsce obok rodziców.

Odznaczenia

Wśród licznych osiągnięć Maurycego Zamoyskiego, wiele z nich uzyskało formalne uznanie poprzez przyznanie odznaczeń, które podkreślają jego znaczenie zarówno w kraju, jak i za granicą. Poniżej przedstawiamy wybrane odznaczenia, jakie otrzymał:

  • Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski, nadana 2 maja 1923,
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 maja 1922,
  • Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej z Francji,
  • Krzyż Wielki Orderu Danebroga, nadany 20 listopada 1924 w Danii,
  • Krzyż Wielki Orderu Oranje-Nassau z Holandii,
  • Krzyż Wielki Orderu Korony z Włoch.

Przypisy

  1. a b c d Joanna Janicka: Maurycy hrabia Zamoyski. Zarys losów życiowych i politycznych oraz wgląd w struktury gospodarcze ordynacji. Lublin: Norbertinum, 2000, s. 229.
  2. Adam Miodowski, Wychodźcze ugrupowania demokratyczne wobec idei polskiego wojska w Rosji w latach 1917–1918, Białystok 2002, s. 85.
  3. Jerzy Holzer, Jan Molenda, Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1967, s. 355.
  4. Kazimierz Władysław Kumaniecki, Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego, Warszawa, Kraków 1920, s. 30.
  5. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
  6. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.
  7. Cecylia Ceysingerówna, Tajne nauczanie w Warszawie (1894-l906/7). w: Niepodległość, t. II, z. 1(3), wydanie II, 1933, s. 98.
  8. Wojciech Roszkowski, Lista największych właścicieli ziemskich w Polsce w 1922 r., w: Przegląd Historyczny, 1983, Tom 74 , Numer 2, s. 283
  9. Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa. Przedmową do obecnego wydania i komentarzem opatrzył Tomasz Wituch, t. II, Warszawa 1988, s. 202.
  10. Ostatni akt skandalu. „Nowości Illustrowane”. Nr 26, s. 7, 8, 30.06.1906.
  11. Potomek polskiego Bismarka. „Nowości Illustrowane”. Nr 17, s. 2, 20, 28.04.1906.
  12. Błękitne gody. „Nowości Illustrowane”. Nr 30, s. 2, 3, 28.07.1906.
  13. Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 588.
  14. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1929, s. 24.

Oceń: Maurycy Zamoyski

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:15