Jarosław Ładosz

---

Życiorys

Jarosław Ładosz był dzieckiem Janiny Dziarnowskiej oraz Henryka Ładosza. W czasach międzywojennych aktywnie uczestniczył w strukturach Czerwonego Harcerstwa, do którego przystąpił w roku 1934/1935, a także w Pionierze oraz w młodzieżowym kole Polskiej Partii Socjalistycznej. W trakcie II wojny światowej zaangażował się w działalność w podziemnej organizacji o nazwie PPS Polscy Socjaliści, a od 1942 roku związany był z Polską Partią Robotniczą oraz Gwardią Ludową. Data 28 kwietnia 1943 r. była znacząca, ponieważ tego dnia został aresztowany wraz z Wandą Jakubowską i Szymonem Syrkusem. Po uwięzieniu trafił na Pawiak, a następnie do obozów koncentracyjnych, m.in. Oświęcimia, Oranienburga, Sachsenhausen oraz Barthu (komando Ravensbrück).

Po zakończeniu wojny i powrocie do Polski, podjął studia z zakresu matematyki na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie później został doktorantem Adama Schaffa w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych. W okresie tym pełnił również rolę przewodniczącego Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej. W 1971 roku awansował na tytuł profesora nadzwyczajnego, a sześć lat później uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Od końca lat siedemdziesiątych koordynował nową edycję dzieł Włodzimierza I. Lenina w Polsce. Był również aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego oraz Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej.

W latach 1981-1983 zasiadał w Komisji KC PZPR, która miała za zadanie analiza przyczyn oraz przebiegu konfliktów społecznych w czasach Polski Ludowej, znanej jako komisja Kubiaka. Od 1990 roku aż do swojej śmierci w 1997 roku, był prezesem Stowarzyszenia Marksistów Polskich, które powstało z jego inicjatywy. Oprócz tego był redaktorem i przewodniczącym redakcji lewicowego pisma „Nowe Horyzonty”, w którego tworzeniu uczestniczyli m.in. Wiesław Bek, Jan Dziewulski, Władysław Góralski, Jerzy Kraszewski oraz Zygmunt Najdowski. Z tego lewicowego wydawnictwa w latach 1996-1997 ukazały się dwa numery.

Jarosław Ładosz spoczywa na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie, gdzie został pochowany w kwaterze B32-2-29.

Praca naukowa i poglądy

Na początku swojej kariery naukowej Jarosław Ładosz skupiał się na logice matematycznej oraz teorii poznania. Z czasem jego zainteresowania wyewoluowały w kierunku filozofii i socjologii, które postanowił uprawiać w duchu materializmu historycznego i dialektycznego. Jako ortodoksyjny marksista, był znawcą dorobku Karola Marksa oraz tradycji myśli marksistowskiej, a także historii ruchu robotniczego.

W swoich dyskusjach na temat socjalizmu w Polsce, Ładosz prezentował tezę, że w kraju tym nie można mówić o społeczeństwie socjalistycznym. Jego zdaniem, mamy do czynienia ze społeczeństwem w okresie przejściowym, w którym dyktatura proletariatu stanowi formę organizacji politycznej oraz państwowej. Zauważał istnienie w Polsce wyraźnych klas społecznych oraz związane z nimi sprzeczności, wyzysk, a także walki ideologiczne i polityczne.

Krytyka Ładosza obejmowała także polski marksizm, który nawiązywał do myśli „młodego Marksa” oraz starał się rozwijać jego ideę w duchu młodomarksowskiego humanizmu. Wśród krytykowanych postaci pojawiły się takie jak Adam Schaff oraz Marek Fritzhand. Również socjologizujący nurt empiryczny, reprezentowany m.in. przez Jerzego Wiatra oraz Włodzimierza Wesołowskiego, był przez Ładosza postrzegany jako marksizm, który uległ degeneracji i stał się apologetyczny wobec istniejącego status quo.

Krytykował również rewizjonistyczny marksizm, szczególnie w kontekście szkoły poznańskiej oraz warszawskiej szkoły historyków idei. Jego myślenie pozostawało pod silnym wpływem francuskiej myśli społecznej, zwłaszcza prac Jeana Piageta oraz Louisa Althussera.

Odznaczenia

Jarosław Ładosz otrzymał szereg ważnych wyróżnień, które są świadectwem jego osiągnięć oraz wkładu w rozwój kraju. Jego odznaczenia odzwierciedlają znaczenie pracy, jaką wykonał w różnych dziedzinach.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 1 lutego 1955,
• Order Sztandaru Pracy I. klasy, nadany 21 lipca 1977.

Dzieła

Jarosław Ładosz był autorem wielu znaczących dzieł, których tematyka oscyluje wokół logiki, materializmu oraz filozofii. Poniżej przedstawiamy jego najważniejsze publikacje:

• Wielowartościowe rachunki zdań a rozwój logiki, Książka i Wiedza, Warszawa 1961,
• Współczesne formy walki materializmu z idealizmem, Książka i Wiedza, Warszawa 1965,
• Szkice z epistemologii matematyki. Matematyka jako działalność konstruktywna, Książka i Wiedza, Warszawa 1968,
• Marksistowska teoria walki klas, Książka i Wiedza, Warszawa 1969,
• Dialektyka a społeczeństwo. Wstęp do materializmu historycznego (z S. Kozyrem-Kowalskim), PWN, Warszawa 1972,
• Materializm dialektyczny, wyd. II, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1973,
• Przedmiot filozofii i jej rola społeczna. Miejsce filozofii w teorii marksistowskiej, Książka i Wiedza, Warszawa 1975,
• (red.) Feliks Dzierżyński. Życie i praca, Wojewódzka Rada Związków Zawodowych, Wrocław 1979,
• Klasa a zawód, Książka i Wiedza, Warszawa 1980,
• Marksizm – rewizjonizm – dogmatyzm, Wyższa Szkoła Nauk Społecznych przy KC PZPR, Warszawa 1984,
• Przeciw pustym frazesom, Książka i Wiedza, Warszawa 1984,
• Socjalizm i komunizm, Iskry, Warszawa 1985, ISBN 83-207-0706-4.

---

Oceń: Jarosław Ładosz

---