Stary cmentarz na Służewie w Warszawie

---

Położenie

Stary cmentarz na Służewie usytuowany jest przy terenach plebanii kościoła św. Katarzyny, który to znajduje się przy ulicy Fosa. Z kolei od strony południowej przebiega ulica Anyżkowa. Warto dodać, że na niektórych planach pojawia się również ulica Renety, która jest usytuowana bliżej skarpy.

Historia

Stary cmentarz na Służewie, zlokalizowany w sąsiedztwie kościoła, ma swoje korzenie sięgające przynajmniej do czasów założenia parafii w 1238 roku. Jego historia jest złożona, a cmentarz przeszedł wiele przemian na przestrzeni wieków.

W czasie powstania listopadowego część cmentarza została zniszczona. Po tych tragicznych wydarzeniach podjęto działania mające na celu jego rewitalizację, co zaowocowało odnowieniem oraz rekonsekrowaniem tego miejsca w 1839 roku. Z okresu przed tymi wydarzeniami zachowały się trzy groby kominowe, które stanowią cenne świadectwo lokalnej historii.

W 1850 roku podjęto decyzję o powiększeniu obszaru cmentarza, co zaowocowało jego otoczeniem murem. Zmiany te nie były jednak jedynymi, ponieważ teren nekropolii ponownie zwiększono w 1876 roku, ukazując rosnące znaczenie tego miejsca dla okolicy.

Wyjątkowym momentem w historii cmentarza był dzień 28 października 1989 roku. Podczas uroczystości, w której wziął udział Józefa Glempa, złożono w miedzianej urnie, stworzonej przez Andrzeja Renesa, ziemię z miejsc egzekucji oraz pochówków ofiar komunistycznego reżimu. Ziemia ta pochodziła z różnych lokalizacji, w tym z terenów dwóch służewskich cmentarzy, skarpy warszawskiej, służewskiego klasztoru dominikanów, toru wyścigowego na Służewcu, Powązek oraz obszaru przy ulicy 11 listopada.

Pochowani na cmentarzu

Na starym cmentarzu na Służewie w Warszawie spoczywa wielu znamienitych obywateli, którzy znacząco przyczynili się do historii Polski. Wśród nich znajdują się:

• Polacy zamordowani przez kontrwywiad wojskowy przy ul. Krzywickiego w latach 1945−1947,
• Zbigniew Anusz (1925–2011) – profesor na WUM, ekspert w dziedzinie epidemiologii,
• Teresa Badzian (1929–1989) – reżyserka oraz scenarzystka filmów animowanych,
• Wiesław Barej (1934–2000) – lekarz weterynarii, profesor, były rektor SGGW,
• Andrzej Bednarek (1949–2003) – filantrop i entomolog, profesor SGGW,
• Jan Blinowski (1939–2002) – fizyk, profesor UW,
• Zygmunt Bogacz (1932–1981) – docent SGGW,
• Krystyna Bolesta-Kukułka (1941–2004) – profesor, była dziekan Wydziału Zarządzania UW, żona Józefa,
• Halina Bortnowska (1931–2024) – publicystka,
• Kazimierz Bosek (1932–2006) – dziennikarz i publicysta,
• Jan Bud-Gusaim (1932–2003) – ekonomista, profesor SGGW,
• Władysław Chrapusta (1896–1982) – dziennikarz, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej,
• Hanna Chwalińska-Sadowska (1936–2012) – profesor dr hab. nauk medycznych, specjalistka w reumatologii,
• Walentyn Ciechomski (1840–1914) – drzeworytnik, powstaniec styczniowy,
• Stanisław Chwaliński (1936–1994) – docent AM, propagator medycyny prewencyjnej,
• Antoni Czarnecki (1906–1989) – proboszcz parafii św. Katarzyny (1950-1985),
• Wacław Czarnecki (1902–1990) – dziennikarz i pisarz, więzień hitlerowskich obozów koncentracyjnych, autor książek o Buchenwaldzie,
• Paweł Czartoryski (1924–1999) – prawnik i historyk, profesor,
• Jerzy Dmochowski (1923–1994) – profesor PW,
• Marian Dmochowski (1924–2010) – ekonomista, ambasador, podsekretarz stanu, kierownik resortu handlu zagranicznego,
• Aleksander Ferenc (1945–2001) – orientalista, profesor UW,
• Piotr Figiel (1940–2011) – kompozytor,
• Józef Filipowicz (1933–2006) – pilot,
• Michał Filipowicz (1914–1978) – lotnik RAF, syn Wandy Krahelskiej,
• Zbigniew Filipowicz (1917–1944) – powstaniec,
• Marian Gadzalski (1934–1985) – artysta plastyk, fotograf,
• Jan Gaj (1943–2011) – fizyk, profesor Wydziału Fizyki UW,
• Zdzisław Benedykt Gałecki (1946–2009) – artysta plastyk,
• Bohdan Grzymała-Siedlecki (1919–1999) – pisarz, publicysta, podróżnik,
• Anna Halcewicz-Pleskaczewska (1947–1988) – aktorka,
• Maria Horbowa (1916–2007) – autorka książki o głodzie na Ukrainie, w którym uczestniczyła,
• Adam Iwiński (1958–2010) – reżyser, aktor,
• Józef Jaworski (1923–2012) – doktor nauk technicznych, wykładowca PW,
• Kazimierz Jeczeń (1940–2001) – reżyser, dziennikarz,
• Marek Keller (1955–2012) – ornitolog, przyrodnik, wykładowca SGGW,
• Tadeusz Kiciński (1929–1988) – meliorant, profesor SGGW,
• Zenon Kierul (1929–1986) – profesor SGGW,
• Andrzej Jan Klawe (1938–1991) – profesor Politechniki Warszawskiej,
• Adam Kobieracki (1957–2024) – dyplomata,
• Józef Kochman (1903–1995) – fitopatolog, mikolog, profesor SGGW, członek PAN,
• Wanda Koczeska (1937–2008) – polska aktorka teatralna i filmowa,
• Janusz Kondratowicz (1940–2014) – poeta, satyryk, autor tekstów piosenek,
• Jan Karol Kostrzewski (1915–2005) – lekarz epidemiolog, były minister zdrowia i opieki społecznej, były prezes PAN,
• Krystyna Krahelska (1914–1944) – poetka, harcerka,
• Wanda Krahelska (1886–1968) – działaczka socjalistyczna,
• Wojciech Kubiak (1841–1899) – proboszcz parafii św. Katarzyny (1875-1899), rektor Seminarium w Warszawie,
• Bogusław Kubicki (1933–1985) – genetyk, profesor SGGW,
• Jan Kuczkowski (1773-–1865) – przez 55 lat proboszcz parafii św. Katarzyny,
• Józef Kuczyński (1913–1977) – docent SGGW,
• Zenona Kudanowicz (1893–1988) – aktorka,
• Józef Kukułka (1929–2004) – profesor UW, mąż Krystyny,
• Tomasz Marek Leoniuk (1963–2002) – dyplomata,
• Grażyna Lipińska (1902–1995) – żołnierz, uczestniczka kilku powstań i wojen,
• Włodzimierz Ławniczak (1959–2011) – dziennikarz, w 2010 p.o. prezesa TVP S.A.,
• Jerzy Machaj (1941–1997) – działacz sportowy i samorządowy, prezes KS Polonia Warszawa,
• Franciszek Maciak (1927–2002) – profesor SGGW,
• Maciej E. Maciejewski (1932–2002) – rzeźbiarz,
• Jan Maj (1936–2012) – działacz sportowy, prezes PZPN,
• Longin Majdecki (1925–1997) – twórca Historii Ogrodów,
• Elżbieta Malicka (1938–2009) – lekarz weterynarii, anatomopatolog, profesor WMW SGGW, żona Konrada Malickiego,
• Konrad Malicki (1929–2011) – lekarz weterynarii, wirusolog, profesor WMW SGGW, mąż Elżbiety Malickiej,
• Jan Malinowski (1922–1994) – geolog,
• Florian Maniecki (1927–2008) – ekonomista rolny, profesor SGGW,
• Ryszard Manteuffel (1903–1991) – ekonomista rolny, profesor SGGW, członek PAN,
• Władysław Martyka (1915–1944) – powstaniec,
• Tadeusz Miciak (1915–2000) – działacz ludowy, żołnierz BCh,
• Antoni Mikołajczyk (1939–2000) – profesor, artysta plastyk,
• w latach 1998-2018: Janusz Nasfeter (1920–1998) – reżyser i scenarzysta filmowy; w 2018 prochy przeniesione do rodzinnego grobu na starych Powązkach w Warszawie,
• Mieczysław Nasiłowski (1929–2004) – ekonomista, profesor SGH,
• Wojciech Natanson (1904–1996) – pisarz, tłumacz,
• Jerzy Ostromęcki (1909–1988) – meliorant, profesor SGGW,
• Tadeusz Pajda (1927–1997) – dziennikarz,
• Zygmunt Pancewicz (1923–2008) – profesor Politechniki Warszawskiej,
• Henryk Pecherski (1908–1986) – pedagog, profesor UW,
• Jan Pęczek (1950–2021) – aktor,
• Andrzej Piszczatowski (1945–2011) – aktor,
• Teresa Plata-Nowińska (1946–2009) – profesor ASP,
• Leopold Podbielski (1815–1875) – ksiądz katolicki, przez 24 lata wikary, a następnie przez 10 lat proboszcz parafii św. Katarzyny,
• Józefat Poznański (1834–1924) – pomolog, weteran powstania styczniowego,
• Regina Poźniak (1930–1985) – meliorant, profesor SGGW,
• Henryk Pruchniewicz (1926–2006) – ekonomista, były minister przemysłu chemicznego,
• Jan Przeździecki (1889–1951) – uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, oficer AK,
• Zdzisław Przeździecki (1924–2012) – weterynarz, profesor SGGW, żołnierz AK,
• Wojciech Puzio (1928–1968) – sportowiec,
• Janusz Rapnicki (1926–1969) – artysta plastyk,
• Edward Romanowski (1944–2007) – sportowiec,
• Witold Rosa (1929–1985) – leśnik, docent SGGW,
• Kazimierz Siarkiewicz (1927–2001) – prawnik, profesor,
• Anna Skarbek-Sokołowska (1878–1972) – literatka,
• Piotr Sobczyk (1887–1979) – inżynier-rolnik, poseł na Sejm III, IV i V kadencji w II Rzeczypospolitej,
• Jan Stępień (1895–1976) – malarz,
• Zdzisław Stępniak (1929–2005) – dziennikarz,
• Piotr Strebeyko (1908–2003) – biolog, profesor UW,
• Abdon Stryszak (1908–1995) – lekarz weterynarii, profesor UW, SGGW,
• Andrzej Szuster (1931–2008) – doktor nauk technicznych, wykładowca Politechniki Warszawskiej,
• Piotr Szweda (1933–2008) – generał,
• Janina Szweycer-Grupińska (1914–1994) – działaczka społeczna, inicjatorka powstania polskiej filii Bractwa Więziennego,
• Jerzy Świątkiewicz (1925–2011) – prawnik, wiceprezes NSA, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich,
• Teodor Tazbir (1921–1987) – filozof,
• Jan Ferdynand Tkaczyk (1925–2008) – pedagog muzyczny, dyrygent,
• Andrzej Tomaszewski (1934–2010) – profesor Politechniki Warszawskiej, architekt, urbanista, historyk architektury, mediewista, specjalista w dziedzinie ochrony zabytków,
• Bogumiła Wander (1943–2024) – spikerka i prezenterka telewizyjna,
• Ludwik Watycha (1909–1976) – dr hab. geolog, badacz Tatr i Podhala,
• Jerzy Wielbut (1936–1990) – artysta muzyk, lutnik,
• Jerzy Więckowski (1921–1988) – profesor, były dziekan Wydziału Zarządzania UW,
• Bolesław Winiarski (1924–2000) – profesor SGGW,
• Zbigniew Wnuk (1948–2009) – architekt, dr inż., pracownik naukowy Politechniki Warszawskiej,
• Andrzej Wyspiański (1955–1997) – malarz, profesor Europejskiej Akademii Sztuk,
• Bolesław Zagała (1912–1995) – tłumacz, autor opowiadań dla dzieci i młodzieży, redaktor naczelny Świerszczyka, odznaczony Orderem Uśmiechu,
• Janina Zagała (1913–2001) – historyk sztuki, przewodnik,
• Edmund Zieliński (1909–1992) – hokeista, olimpijczyk z Garmisch-Partenkirchen,
• Sylwester Zieliński (1963–2000) – operator filmowy,
• Mikołaj Zozula (1915–1985) – dziennikarz i działacz ludowy.

---

Oceń: Stary cmentarz na Służewie w Warszawie

---