Wacław Czarnecki


Wacław Leon Czarnecki to postać niezwykle istotna dla polskiej historii, urodził się 2 sierpnia 1902 roku w Warszawie, gdzie również zmarł 16 maja 1990 roku. Był nie tylko utalentowanym dziennikarzem i pisarzem, ale także aktywnym członkiem różnych ruchów społecznych i politycznych.

Czarnecki zaangażował się w działalność Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej oraz Polskiej Partii Socjalistycznej. Jego polityczne zaangażowanie nie skończyło się na działalności przedwojennej; po II wojnie światowej stał się członkiem ZBoWiD-u, czyli Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Jego działalność nie ograniczała się jedynie do polityki.

Był on również więźniem hitlerowskich obozów koncentracyjnych, takich jak Majdanek i Buchenwald, gdzie znalazł się z powodu swojej działalności politycznej. Jako więzień Buchenwaldu, współpracował w organizacjach komunistycznych i antyfaszystowskich, co świadczy o jego nieustającej walce o sprawiedliwość i prawdę w trudnych czasach II wojny światowej.

Życiorys

Przed II wojną światową

Wacław Czarnecki, syn Julii, rozpoczął swoją karierę zawodową w młodym wieku, w okresie międzywojennym, podejmując pracę jako dziennikarz. Jego zaangażowanie w mediach objawiło się poprzez zatrudnienie w wielu czasopismach, które miały charakter polityczny oraz profil socjalistyczny. Czarnecki odgrywał kluczową rolę jako redaktor w wydawanym przez Władysława Szczepańskiego od 1925 roku miesięczniku „Przebojem: centralny organ Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej szkół średnich i zawodowych”, które niestety miało krótki żywot, ukazując się mniej niż rok.

Jako jeden z prominentnych działaczy warszawskich ZNMS, brał udział w redagowaniu miesięcznika „Płomienie”, publikowanego pod auspicjami ZNMS w latach 1931-1933. Przez jedenaście lat Czarnecki pisał dla socjalistycznego organu PPS-u, znanego jako Robotnik. Był jego redaktorem odpowiedzialnym oraz ostatnim, dziewiątym członkiem redakcji działu sportowego, gdzie początkowo pracował jako korektor, a następnie pełnił funkcję miejskiego sprawozdawcy i reportażysty.

Lata wojny

Dnia 16 grudnia 1942 roku, podczas okupacji niemieckiej, Czarnecki został uwięziony i osadzony w obozie w Majdanku. 2 kwietnia 1943 roku, w pierwszym transporcie liczącym 1000 osób, trafił do obozu w Buchenwaldzie, gdzie przydzielono mu numer obozowy 11856. W Buchenwaldzie miał do czynienia z różnymi pracami, m.in. w biurze pracy i fabryce broni Gunstloff-Werke II.

W obozie aktywnie działał w podziemnych strukturach, w tym w polskiej sekcji Międzynarodowego Komitetu Obozowego oraz w Gwardii Ludowej I rzutu, a także w PPR, gdzie był jednym z kierowników. Czarnecki znalazł się również w jedenastoosobowej grupie założycieli Polskiego Komitetu Antyfaszystowskiego, który powstał w maju 1944 roku i został uznany za Radę Narodową Polaków w Buchenwaldzie w listopadzie tego samego roku, a on sam wszedł do jej prezydium. Ponadto, angażował się w kulturę obozową.

Po wojnie

Po zakończeniu wojny Czarnecki wznowił swoją działalność dziennikarską, angażując się głęboko w działania organizacji kombatanckiej ZBoWiD. Był także członkiem Klubu Buchenwald-Dora, który działał w ramach tego związku. Dużą rolę w jego życiu odgrywał przyjaciel z obozu, Kazimierz Nowicki, który razem z pisarzem Zygmuntem Zonikiem namawiał Czarneckiego do dokumentowania i utrwalania brutalnych zbrodni hitlerowskich oraz heroicznych prób utrzymania człowieczeństwa przez więźniów.

Owocem tych starań była książka „Walczący obóz Buchenwald”, opublikowana w 1969 roku, w której rzetelnie przedstawiono historię obozowych przeżyć, wzbogaconą o liczne cytaty. W późniejszych latach, ta autorska para skoncentrowała się na gromadzeniu materiałów do nowego opracowania poświęconego obozowi Mittelbau-Dora, co zaowocowało cztery lata później monografią zatytułowaną „Kryptonim Dora”.

Po przejściu na emeryturę, Czarnecki zrzeszył się w Zespole Seniorów SDP przy Związku Emerytów i Rencistów, gdzie pełnił funkcję prezesa. Był żonaty z Ireną, a jego miejsce spoczynku znajduje się na starym cmentarzu na Służewie (lewa strona, kwatera II, rząd 5, grób 10).

Publikacje

Współautor

Wacław Czarnecki miał istotny wpływ na publikacje związane z historią. W 1966 roku opublikowano jego dzieło zatytułowane Wyzwolenie Buchenwaldu 11 IV 1945, przygotowane dla Zarządu Okręgu Warszawskiego, w ramach Komisji Historycznej i Propagandowej Klubu Buchenwald-Dora. Publikacja ta liczyła 15 stron i powstała we współpracy z Włodzimierzem Kulińskim.

Trzy lata później, w 1969 roku, Czarnecki wspólnie z Zygmuntem Zonikiem stworzył książkę Walczyć obozu Buchenwald, wydaną przez Książkę i Wiedzę w Warszawie.

W 1973 roku na rynku wydawniczym pojawiła się kolejna publikacja, Kryptonim Dora, także wydana w Warszawie przez Książkę i Wiedzę. Dzieło to zawierało 339 stron i było współautorstwem Czarneckiego oraz Zonika.

Redaktor

W dorobku Wacława Czarneckiego znalazły się także ważne prace redakcyjne, które zostały opublikowane po jego śmierci. W 1994 roku ukazała się część pierwsza monumentalnej pracy Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945, która została opracowana przez społeczny komitet redakcyjny z udziałem Czarneckiego. Książkę tę wydano nakładem Polskiej Fundacji Upowszechniania Nauki oraz Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa i liczyła ona 880 stron.

Rok później, w 1995 roku, na światło dzienne wyszły kolejne tomy tejże pozycji. Tom drugi, w którym również działał Wacław Czarnecki jako redaktor, zawierał istotne informacje na temat Polski podczas II wojny światowej i okupacji, a jego objętość wynosiła 726 stron.

W tym samym roku opublikowano także tom trzeci, który miał charakter aneksu, zawierający zebrane wspomnienia i analizy, czyli Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945. [T. 3], Aneks. Redakcja tej pracy również była zasługą Wacława Czarneckiego, a książka liczyła 158 stron.

Przypisy

  1. Pole Häftling. arolsen-archives.org. [dostęp 22.08.2024 r.] Cytat: Mutter: Julia C, Warschau, Bahnhofstrasse 103 (niem.).
  2. Pole Häftling. arolsen-archives.org. [dostęp 22.08.2024 r.] Cytat: Verhaftet am 16.12.1942 (niem.).
  3. Andrzej Notkowski. Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej 1918-1939. Przegląd wydawnictw warszawskich. Część II. „Kwartalnik Historii Pracy Polskiej”. 27/4, s. 62, 1988. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0137-2998. [dostęp 02.01.2022 r.]
  4. Andrzej Notkowski. Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej 1918-1939. Przegląd wydawnictw warszawskich. Część II. „Kwartalnik Historii Pracy Polskiej”. 27/4, s. 58, 1988. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0137-2998. [dostęp 02.01.2022 r.] Cytat: Założył on [Władysław Szczepański] w 1925 r. pisemko pt. „Przebojem” z Wacławem Czarneckim jako redaktorem. Żadne z tych wydawnictw nie przetrwało jednak nawet roku, kończąc swój żywot na kilku nieregularnie drukowanych numerach.
  5. www.straty.pl. [dostęp 06.11.2021 r.]
  6. Księga pamięci. 27.04.2018 r. [dostęp 21.04.2019 r.] W styczniu 2022 pod podanym linkiem na „Księgę pamięci” Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich nie ma wpisów. Data śmierci 17 maja, która była podana na tej stronie 21.04.2019 r. jest błędna, por. mejl z kancelarii kościoła Katarzyny na Służewie do Ivonny Nowickiej z dnia 31.12.2021 r.
  7. Wala Korycka. Była „od zawsze”. 2008. [dostęp 21.04.2019 r.]
  8. „Robotnik: Centralny Organ P.P.S.”. Nr. 322 (5025). XXXVIII, s. 4, stopka redakcyjna, 19.09.1932 r. Wacław Czarnecki, redaktor odpowiedzialny. Warszawa, ul. Warecka nr. (sic) 7: PPS. [dostęp 02.01.2022 r.] Cytat: „Redaktor odpowiedzialny: WACŁAW CZARNECKI” – podobnie w innych przejrzanych nr-ach „Robotnika” z lat 1931–1933.
  9. Dokumenty z obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie dot. Kazimierza Nowickiego z archiwum Arolsen Archives. [dostęp 01.08.2019 r.] (ang.).
  10. katalogi.bn.org.pl. Wyszukiwarka Biblioteki Narodowej pokazuje tylko jeden wynik, pierwszy numer wydany w ważnym dla komunistów i socjalistów dniu Święta Pracy, 1.05.1925 r.
  11. www.straty.pl. [dostęp 21.04.2019 r.] Hasło Wacław Czarnecki syn Julii i Józefa.

Oceń: Wacław Czarnecki

Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:12