Kwatera na Łączce


Kwatera na Łączce, znana również jako kwatera „Ł”, to szczególne miejsce pochówku, które mieści się przy murze cmentarnym cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Ta lokalizacja ma fundamentalne znaczenie historyczne, ponieważ to właśnie tutaj spoczywają ofiary represji politycznych, które miały miejsce w latach 1945–1956, głównie te, które straciły życie w wyniku działań organów bezpieczeństwa publicznego, często w więzieniu mokotowskim.

Na terenie Łączki znajduje się Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych, które stanowi miejsce upamiętnienia żołnierzy multidyscyplinarnych, którzy walczyli o wolność i niepodległość. Obszar ten jest nie tylko miejscem pamięci, ale także obrazem tragedii, jaka dotknęła wiele rodzin w tamtym trudnym okresie historii Polski.

Miejsca

Miejsce, w którym od połowy 1948 roku odbywały się potajemne pochówki ciał więźniów z więzienia mokotowskiego, znane jako tzw. „łączka”, ma swoje korzenie na Cmentarzu Cywilnym – Powązki, który graniczy z byłym Cmentarzem Wojskowym przez wspólny mur. W początkowym okresie terenu, na którym złożono te ciała, urządzono kompostownię, a w późniejszych latach zmieniono je w wysypisko śmieci. W 1964 roku teren został włączony do sąsiedniego Cmentarza Wojskowego, a obie części – cywilna oraz wojskowa – otrzymały wspólną nazwę: Cmentarz Komunalny – Powązki.

Oprócz aktualnej kwatery „Ł”, dawniej oznaczonej jako E (zgodnie z planem z 1971 roku, znajdującą się naprzeciw C27), oraz pozostałych kwater F, FII, FIII, ślad dawnych grobów można odnaleźć także pod aktualnymi kwaterami M, MII i ŁII.

Zwłoki pomordowanych, które symbolicznie pochowane są „Na Łączce” Cmentarza Wojskowego, były również potajemnie wywożone i grzebane w innych lokalizacjach Warszawy oraz w jej okolicach:

  • stary cmentarz służewiecki przy ul. Wałbrzyskiej, który został rozszerzony o działkę przedtem należącą do Józefa Bokusa, oraz nieokreślone miejsca na Służewie nad Dolinką i ogólnie w parafii św. Katarzyny. Aż do połowy 1948 roku, ciała spakowane w worki były wywożone „na Służew” na potajemne nocne pochówki przez grabarza Więzienia Mokotowskiego, Władysława Turczyńskiego,
  • przy murze Wyścigów Konnych na Służewcu,
  • Cmentarz Bródnowski w nieistniejącej na planach kwaterze 45 N,
  • przy murze więziennym Więzienia Mokotowskiego,
  • teren praskiego Więzienia Karno-Śledczego nr III, znanego również jako „Toledo”, zlokalizowany przy ul. 11 Listopada,
  • cmentarz wojenny w Trojanowie k. Sochaczewa.

Symboliczna wspólna mogiła

Szacunki, które opierają się na świadectwach Alojzego Grabickiego, złożonych przed Komisją Kosztirki, wskazują, iż w kwaterze Cmentarza Komunalnego spoczywa około 250 osób. Wśród nich przeważają wojskowi, którzy niejednokrotnie po zakończeniu konfliktu zajmowali wysokie stanowiska w Wojsku Polskim. Niestety, wielu z nich zostało zamordowanych przez tzw. Informację Wojskową, przeważnie w więzieniu mokotowskim.

Osoby, które zostały pochowane (symbolicznie) są uwidocznione na pomniku, który został rozebrany w związku z rozpoczęciem w 2013 roku prac ekshumacyjnych w tej kwaterze. Poniżej przedstawiamy listę nazwisk osób, których pamięć jest tam czczona:

  • kpt. Stefan Głogowski „Józef” 1910–1948
  • kpt. Józef Czerniawski 1896–1946
  • ppor. Stefan Nowaczek „Wilk” 1919–1946
  • Bolesław Panek 1923–1946
  • Edward Grabarz 1925–1946
  • ppor. Zygmunt Szymanowski „Lis” 1910–1950
  • ppor. Zygmunt Kęska „Świt” 1917–1946
  • Tadeusz Przybylski 1920–1951
  • ks. ppor. Kazimierz Łuszczyński 1922–1946
  • Edward Długosz „Kronikarz” 1918–1952
  • Ksawery Grocholski „Leonard” 1903–1947
  • Wiktor Komorowski 1926–1954
  • Bolesław Wasiutyński 1898–1951
  • Andrzej Wlekliński 1922–1948
  • Tadeusz Kościółek 1932–1953


  • Eugeniusz Chudowolski 1925–1951
  • Henryk Żmudzki 1900–1945
  • Lechosław Roszkowski 1910–1948
  • Tadeusz Łabędzki 1917–1946
  • Tadeusz Cieśla „Żbik” 1919–1952
  • ppor. Jan Lebedowicz „Szeliga” 1897–1951
  • Tomasz Malczewski 1906–1945
  • płk Antoni Wereszczyński 1890–1952
  • Helena Trzcińska 1909–1947
  • Władysław Borowiec 1916–1948
  • Stefan Głowacki „Smuga” 1903–1949
  • Antoni Siwiec 1907–1952
  • chor. Adolf Kaczmarczyk „Grom” 1905–1947
  • Stefan Skrzyszowski 1911–1953
  • Lech Rajchel „Lesław” 1929–1954


  • Tadeusz Polesiński 1918–1946
  • Augustyn Kania 1919–1954
  • Józef Marcinkowski „Wybój” 1900–1952
  • Zygmunt Urbański 1919–1946
  • Piotr Bańczyk 1906–1952
  • Henryk Gosik 1923–1951
  • Józef Boguszewski 1916–1951
  • Leszek Śliwiński 1931–1953
  • kpt. Zygmunt Wolanin 1914–1946
  • Władysław Dubielak 1924–1955
  • Julian Łabędzki 1921–1951
  • Franciszek Krawczykowski 1906–1952
  • Emil Jabłoński „Salomon” 1895–1949
  • Leon Knyrewicz 1924–1947
  • Ryszard Kuzubski 1929–1952


  • Stefan Majewski 1910–1951
  • Bolesław Dominik 1918–1946
  • Wacław Rogala 1925–1946
  • Wiesław Płoński 1924–1946
  • Ryszard Widelski 1913–1949
  • Stanisław Derkus 1925–1951
  • Jan Bielski 1924–1952
  • mjr Zygmunt Roguski 1886–1946
  • mjr Bolesław Lipski „Bartłomiej” 1890–1945
  • Jan Czeredys 1912–1948
  • Feliks Stroiński 1899–1948
  • Wacław Korwel 1914–1952
  • Józef Wołyniec 1917–1949
  • Piotr Stachowicz 1923–1951
  • Bogusław Pietrkiewicz 1930–1953


  • Stefan Bronarski 1916–1951
  • Władysław Kwiatkowski 1921–1951
  • Edmund Zakrzewski 1909–1946
  • Zygmunt Tutkaj 1922–1945
  • Edward Dziewa 1925–1951
  • kpt. Tadeusz Zawadziński „Wojciech” 1918–1948
  • Roman Jaroszyński 1916–1946
  • Eugeniusz Smoliński 1905–1949
  • Tadeusz Głuchowski 1923–1952
  • Tadeusz Dziońsko 1928–1953
  • Marian Kaczmarek 1904–1953
  • Franciszek Michalski 1908–1953
  • mjr Grzegorz Doliwa Dobrowolski 1898–1952
  • Dionizy Sosnowski 1929–1953
  • Zygmunt Jakimiuk 1916–1946


  • Roman Henryk Pawłowski „Orłow” 1925–1949
  • Władysław Stępnowski 1904–1950
  • Aleksander Wzorek 1929–1951
  • Wiktor Stryjewski 1916–1951
  • Zbigniew Bernatowicz 1924–1949
  • Stefan Tomaszewski 1897–1952
  • Jerzy Wierzbicki 1925–1951
  • Karol Rakoczy 1928–1950
  • Witold Bikulicz 1927–1952
  • Zdzisław Eichler 1908–1948
  • Jan Kuzko 1929–1953
  • Edward Bartkowski 1924–1946
  • Wacław Walicki „Teresa” 1903–1949
  • Jan Kruk „Tadeusz” 189?–1954
  • Stanisław Kopik „Zemsta” 1914–1948


  • Edwin Matecki 1916–1946
  • Stanisław Karwowski 1918–1946
  • Wincenty Morawski 1931–1951
  • ppor. Zygmunt Wilczyński „Żuk” 1910–1950
  • Tadeusz Bejt 1923–1949
  • Stanisław Okniński 1923–1952
  • Franciszek Wyżykiewicz 1923–1946
  • Paweł Grieger 1918–1952
  • Telesfor Grewling 1932–1952
  • Henryk Borkowski 1913–1951
  • Stanisław Żabicki 1925–1952
  • Jan Koj 1925–1952
  • Wincenty Paszuk 1925–1946
  • Zygmunt Woszczyński 1926–1953


  • Jerzy Zakulski 1911–1947
  • Tadeusz Gałka 1920–1950
  • prof. Władysław Tarnawski 1885–1951
  • Zygmunt Maciejec 1911–1947
  • por. Bodgan Olszewski 1917–1946
  • Paweł Pałys 1896–1953
  • Wiktor Kuczyński 1903–1950
  • płk Jerzy Broński 1903–1950
  • Ryszard Cieślak 1926–1958
  • Napoleon Idzikowski 1924–1955
  • Jan Farbotnik 1919–1953
  • Mikołaj Łutczak 1924–1951
  • kpt. Aleksander Tomaszewski „Bończa” 1904–1949
  • Włodzimierz Mińczuński 1923–1951
  • ppłk Edward Pisula „Tama” 1898–1945


  • gen. bryg. August Emil Fieldorf „Nil” 1895–1953
  • płk Bernard Adamecki 1897–1952
  • ppłk Zdzisław Barbasiewicz 1909–1952
  • ppłk Stanisław Michowski 1900–1952
  • ppłk Aleksander Kita 1912–1952
  • płk Marian Orlik 1916–1953
  • ks. Rudolf Marszałek 1911–1948
  • Władysław Dybowski 1892–1947
  • Mieczysław Kawalec „Żbik” 1931–1953
  • Julian Czerwiakowski 1911–1953
  • Mirosław Nowicki 1904–1948
  • mjr Józef Rzepka „Krzysztof” 1913–1951
  • mjr Karol Jabłoński 1903–1953
  • Apolinary Rybicki 1903–1947
  • szer. Tadeusz Mroczkowski 1924–1946


  • kmdr. Stanisław Mieszkowski 1903–1952
  • kmdr. Jerzy Staniewicz 1903–1952
  • kmdr. por. Zbigniew Przybyszewski 1907–1952
  • płk obs. Józef Maksymilian Jungrav 1897–1952
  • płk pilot August Menczak 1894–1952
  • płk pilot Władysław Minakowski 1902–1952
  • ppłk Roman Rypson 1899–1953
  • płk pilot obs. Szczepan Ścibior 1903–1952
  • kpt. Franciszek Błażej 1907–1951
  • ppłk Kazimierz Gąsiorowski „Edyta” 1903–1952
  • Władysław Lisiecki 1919–1952
  • Konrad Dybowski 1919–1947
  • por. Edward Nowicki 1910–1945
  • mjr Ludwik Świder 1893–1952
  • kpt. Wacław Alchimowicz 1914–1948


  • płk Aleksander Rode 1909–1953
  • płk Zygmunt Bohdan Sokołowski 1908–1953
  • płk Feliks Michałkowski 1907–1953
  • mjr Zefiryn Machalla 1915–1952
  • mjr Benno Zerbst 1923–1953
  • ppłk Lucjan Szymański „Janczar” 1897–1945
  • mjr Stanisław Tabisz 1888–1948
  • ppor. pilot Edward Pytko 1929–1952
  • Zdzisław Klimpel 1902–1949
  • kpt. lek. med. Witold Karlicki „Marian II” 1910–1947
  • por. Arkadiusz Wasilewski „Biały” 1925–1949
  • prof. Marian Grzybowski 1895–1949
  • por. Roman Groński „Żbik” 1926–1948
  • kpt. Stanisław Łukasik „Ryś” 1918–1949
  • kpt. Józef Batory 1914–1951


  • gen. bryg. Franciszek Kwiryn Herman 1904–1952
  • płk Aleksander Krzyżanowski „gen. Wilk” 1898–1951
  • ppłk Antoni Olechnowicz „Pohorecki” 1905–1951
  • ppłk Łukasz Ciepliński 1913–1951
  • mjr Bolesław Kontrym „Żmudzin” 1898–1953
  • mjr Hieronim Dekutowski „Zapora” 1918–1949
  • płk Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko” 1910–1951
  • kpt. Jan Morawiec „Remisz” 1915–1948
  • por. Konstanty Kociszewski „Górka” 1905–1946
  • mjr Andrzej Rudolf Czaykowski „Garda” 1912–1953
  • ppor. Roman Rawicz Karwowski 1908–1946
  • kpt. Gracjan Fróg „Szczerbiec” 1911–1951
  • Waldemar Baczak „Arnie” 1922–1947
  • Lech Neyman 1908–1948
  • Feliks Antczak 1916–1945


  • rtm. Witold Pilecki 1901–1948
  • Włodzimierz Marszewski „Gorczyca” 1891–1948
  • ppłk Stanisław Kasznica 1908–1948
  • mjr Adam Lazarowicz 1902–1951
  • mjr Karol Sęk 1893–1952
  • kpt. Adam Mirecki 1909–1952
  • kpt. Bronisław Chajęcki 1902–1952
  • por. Jan Wyszomirski 1913–1945
  • ppor. Zbigniew Romer 1917–1952
  • kpr. Stefan Pietusiński 1929–1953
  • por. Jan Przybyłowski 1917–1951
  • por. Mieczysław Sokołowski „Dakowski” 1910–1947
  • ppor. rez. piech. Stefan Górski „Brzeg” 1922–1948
  • Jerzy Stolarski 1921–1950
  • ks. Zygmunt Kaczyński 1894–1953


  • Jan Rodowicz „Anoda” 1923–1949
  • płk Mieczysław Oborski 1900–1953
  • Jerzy Jętkiewicz 1925–1953
  • Jerzy Miatkowski „Zawada” 1923–1949
  • por. Edmund Tudruj „Mundek” 1923–1949
  • por. Karol Chmiel 1911–1951
  • Adam Gajdek „Olek” 1915–1949
  • Zygmunt Ojrzyński „J 13” 1903–1953
  • Józef Krasowski 1901–1946
  • Bolesław Częścik 1924–1951
  • por. Edmund Rosochacki 1920–1952
  • ppor. Zygmunt Lercel 1921–1950
  • Helena Żurowska 1905–1949
  • Tadeusz Pelak „Junak” 1922–1949
  • kpt. Antoni Błaszczyński 1903–1951


  • Stanisław Stankiewicz 1903–1947
  • Leon Dziubecki 1904–1948
  • Stanisław Piwek 1900–1948
  • Adam Doboszyński 1904–1949
  • Jan Kaim 1912–1949
  • Edmund Bukowski 1918–1950
  • Tadeusz Klukowski 1931–1953
  • Zbigniew Ejme 1912–1953
  • Mieczysław Gągorowski 1922–1952
  • Stanisław Mierzwiński 1922–1949
  • Lucjan Minkiewicz „Wiktor” 1918–1951
  • mjr Józef Gumowski „Ziutek” 1916–1952
  • Tadeusz Leśnikowski 1916–1950
  • sierż. Józef Bahrycz 1925–1952
  • Stanisław Mittlener-Dąbrowa 1897–1953


  • Leopold Rutkowski 1887–1949
  • Eugeniusz Falkus 1931–1952
  • Władysław Śliwiński 1921–1951
  • Edmund Pawliszewski 1912–1949
  • Marian Szymczak 1920–1955
  • ppłk Stefan Długołęcki 1906–1948
  • Władysław Ulanowski 1921–1948
  • Jan Wardak „Złośnik” 1916–1945
  • Jerzy Leopold Stiasny 1919–1946
  • Władysław Żwirek 1911–1946
  • Kazimierz Wojciechowski 1900–1945
  • Stanisław Kaczmarczyk 1922–1946
  • Stanisław Zalewski 1913–1947
  • Jan Piesiewicz 1902–1952
  • Stefan Ostrowski „Szczygieł” 1917–1945
  • Kazimierz Tuszyński „Łoś II” 1924–1950

Uczczenie pamięci, dochodzenia

W miejscach wymienionych wcześniej, rodziny ofiar miały możliwość potajemnego składania kwiatów. Po roku 1956 niektórzy przedstawiciele Służby Bezpieczeństwa wskazywali potajemnie lokalizacje pochówków rodzinom tych, którzy zginęli.

W roku 1956 sprawa związana z utajonymi miejscami pochówków była badana przez Kazimierza Kosztirkę, który był zastępcą Prokuratora Generalnego PRL oraz członkiem PZPR. W swoim protokole stwierdził on brak jakiejkolwiek dokumentacji więziennej, która mogłaby wskazywać, gdzie dokonano pochówków. Do komisji zajmującej się raportem należał również Marian Frenkiel, ówczesny szef III Oddziału Naczelnej Prokuratury Wojskowej, któremu postawiono zarzuty dotyczące współudziału w morderstwach, oraz Jan Barczak, wicedyrektor Centralnego Zarządu Więziennictwa. Raport Kosztirki został również podpisany przez grabarza Władysława Turczyńskiego, brata ppor. Kazimierza Turczyńskiego, który uczestniczył w śledztwie przeciwko komandorowi Mieszkowskiemu, którego szczątki spoczywały na „Łączce”.

Rodziny pielęgnowały miejsce na cmentarzu aż do stanu wojennego, kiedy teren został wyrównany i przeznaczony na nowe groby, zwykle dla żołnierzy. Obok tego miejsca znajduje się grób Jerzego Wenelczyka, dawnego oprawcy komandora Mieszkowskiego, zawiązującym się w bezpośredniej bliskości do miejsca przypuszczalnego pochówku jego ofiary.

W marcu 1988 roku dziennikarka Małgorzata Szejnert podjęła próby samodzielnego dochodzenia w sprawie rzeczywistych miejsc pochówków. W październiku 1989 Ministerstwo Sprawiedliwości ujawniło wykonywaną pracę w Centralnym Zarządzie Zakładów Karnych, mającą na celu sporządzenie pełnej listy osób straconych w latach 1945–1956 oraz poinformowało o odnalezieniu Raportu Kosztirki. Zespół zajmujący się przygotowaniem listy również nie odkrył żadnej dokumentacji dotyczącej miejsc pochówków.

W dniu 10 stycznia 1990 roku utworzony został Społeczny Komitet budowy pomnika, który kierowała Maria Romer-Kędzierska, żona jednego ze straconych adwokatów. Wmurowanie kamienia węgielnego pod pomnik miało miejsce 1 listopada 1990 roku, a projektantem był architekt Dominik Mączyński. Pomnik, przyjmujący formę fragmentu ceglanego muru z wyciętą literą „V”, został zrealizowany w 1991 roku.

Pamięć ofiar była kontynuowana, ale pomnik z literą „V” został zdemontowany w związku z pracami ekshumacyjnymi, które rozpoczęły się w 2013 roku. Kolejnym krokiem w uhonorowaniu ofiar było odsłonięcie 27 września 2015 roku na terenie kwatery „Ł” Panteonu – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych, zaprojektowanego przez artystę rzeźbiarza Jana Kukę oraz architekta Michała Dąbka z Krakowa. W dniu odsłonięcia pomnika, dokonano również pochówku szczątków 35 pierwszych zidentyfikowanych ekshumowanych ofiar.

Ekshumacje IPN

W latach 2012–2013 Instytut Pamięci Narodowej (IPN), we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz m.st. Warszawy, zrealizowały projekt mający na celu odnalezienie nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944–1956. Efektem tych działań były ekshumacje zainicjowane 23 lipca 2012 roku, których nadzór powierzono Krzysztofowi Szwagrzykowi.

Jeden dzień po rozpoczęciu prac potwierdziły się przypuszczenia o istnieniu masowych grobów ofiar zbrodni komunistycznych. Podczas działań prowadzonych w lipcu i sierpniu odkryto szczątki aż 117 osób. Na kwiecień 2013 przygotowano dalsze prace na Powązkach, a na wrzesień tego samego roku planowano działania na Służewie. Szacowano, że w Kwaterze na Łączce mogło być pochowanych około 300 osób.

Wszystkie odnalezione szczątki zostały poddane analizie DNA dzięki pomocy Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, co umożliwiło identyfikację ofiar. 6 grudnia 2012 roku po raz pierwszy podano nazwiska trzech zidentyfikowanych osób: Edmunda Bukowskiego, Stanisława Łukasika i Eugeniusza Smolińskiego.

W lutym 2013 roku ogłoszono kolejne imiona i nazwiska, takie jak Stanisław Abramowski i Bolesław Budelewski. Uroczystość z udziałem prezydenta Bronisława Komorowskiego odbyła się w Belwederze 28 lutego 2014 roku, podczas której zaprezentowano następnych dwanaście tożsamości. 9 czerwca 2016 w Pałacu Prezydenckim w Warszawie wręczono rodzinom zidentyfikowanych osób kolejne karty identyfikacyjne. Wśród nich znaleźli się między innymi: Bronisław Chajęcki, Zygmunt Jezierski i Jan Kaim.

Ekshumacje w kwaterze Ł II zakończono w lipcu 2017 roku po odnalezieniu wszystkich szczątków. Proces identyfikacji ponad tysiąca kości, które należały do około 300 osób, nadal trwa i wymaga dokładniejszej analizy. Arkadiusz Gołębiewski przedstawił dokumentację filmową z ekshumacji 25 marca 2013 roku.

Osoby, których szczątki udało się już zidentyfikować, można znaleźć w poniższej tabeli:

LpStopieńNazwisko, imię, pseudonimData i miejsce urodzeniaData i miejsce śmierciOpis
1_Stanisław Abramowski ps. „Bury”25.02.1922, Kałuszyn30.07.1948, więzienie mokotowskieżołnierz AK, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, NSZ
2_Władysław Borowiec ps. „Żbik”29.03.1916, Chicago25.09.1948, więzienie mokotowskieżołnierz Armii Krajowej, po wojnie księgowy w Delegaturze Biura Rewindykacji i Odszkodowań Wojennych
3por.Henryk Borowski ps. „Trzmiel”13.09.1913, Wilno08.02.1951, więzienie mokotowskieoficer Komendy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej
4_Bolesław Budelewski ps. „Pług”07.11.1910, Gibałka15.07.1948, więzienie mokotowskieżołnierz Armii Krajowej, po wojnie, od 1946 r., walczył w oddz. Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
5por.Edmund Bukowski ps. „Edmund”1918, majątek Pustoszka w powiecie Nowa Wilejka13.04.1950, więzienie mokotowskieoficer Armii Krajowej
6płkBronisław Chajęcki ps. „Boryna”, „Maciej Boryna”15.12.1902, Warszawa28.12.1948, więzienie mokotowskiekapitan Wojska Polskiego, pułkownik Armii Krajowej, komendant Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa na obszar Warszawy
7mjrJan Czeredys15.10.1912, Turów28.12.1948, więzienie mokotowskiemajor Wojska Polskiego
8ppor.Julian Czerwiakowski ps. „Jerzy Tarnowski”12.02.1911, Żuromin05.01.1953, więzienie mokotowskieoficer Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ), szef komórki obserwacyjno-wywiadowczej I Okręgu Warszawa NSZ pod pseudonimem „J-13”
9_Bolesław Częścik ps. „Orlik”01.06.1924, Wola-Józefowo10.07.1951, więzienie mokotowskieżołnierz Narodowych Sił Zbrojnych, Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
10mjrHieronim Dekutowski ps. „Zapora”24.09.1918, Dzików07.03.1949, więzienie mokotowskiecichociemny, oficer Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
11_Adam Gajdek ps. „Agata”, „Antek”, „Olek”1915, Turów14.01.1949, więzienie mokotowskiepodoficer Wojska Polskiego, żołnierz Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
12por.Stefan Głowacki ps. „Smuga”31.03.1903, Lublin13.06.1949, więzienie mokotowskieoficer Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej
13por.Roman Groński ps. „Żbik”28.02.1926, Kraśnik07.03.1949, więzienie mokotowskieporucznik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, członek Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
14por.Zygmunt Jezierski ps. „Jastrząb”, „Orzeł”27.07.1925, Mrozy27.08.1949, więzienie mokotowskiedowódca oddziału NSZ działającego w ramach samodzielnego Rejonu NSZ-Mrozy
15_Marian Kaczmarek ps. „Paweł”07.10.1904, Koronowo07.04.1953, więzienie mokotowskiemaszynista kolejowy, kurier emigracyjnego ośrodka wywiadowczego w Barkhausen
16ppor.Jan Kaim ps. „Filip”, „Wiktor”19.09.1912, Starosiedlice18.07.1948, więzienie mokotowskieorganizator siatki kontaktowej konspiracyjnego Stronnictwa Narodowego
17ppor.Czesław Kania ps. „Nałęcz”, „Witold”, „Wyrwa”, „Waldemar”19.03.1909, Lipniki12.08.1949, więzienie mokotowskieczłonek Komendy XVI Warszawskiego Okręgu NZW
18ppłk.Stanisław Kasznica ps. „Maszkowski”25.07.1908, Lwów12.05.1948, więzienie mokotowskieostatni Komendant Główny Narodowych Sił Zbrojnych
19płkAleksander Kita12.12.1912, Annopol03.12.1952, więzienie mokotowskiepułkownik Wojska Polskiego
20mjr.Bolesław Kontrym ps. „Żmudzin”, „Biały”, „Bielski”, „Cichocki”27.08.1898, Zaturce02.01.1953, więzienie mokotowskieoficer Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, major Wojska Polskiego, cichociemny, oficer Armii Krajowej
21_Stanisław Konczyński ps. „Kunda”, „Stary”06.01.1914, Księte29.03.1950, więzienie mokotowskieżołnierz Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
22por.Józef Kozłowski ps. „Las”, „Vis”, „J. Kawecki”19.03.1910, Demen lub Samen (obecnie Łotwa)12.08.1949, więzienie mokotowskiekomendant Okręgu XVI NZW
23_Zygfryd Kuliński ps. „Albin”03.01.1924, Gralewo29.03.1950, więzienie mokotowskieżołnierz Ruchu Oporu Armii Krajowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
24_Stanisław Kutryb ps. „Ryś”, „Rekin”07.05.1925, Oborczyska19.05.1949, więzienie mokotowskieżołnierz Narodowego Zjednoczenia Wojskowego
25kpt.Stanisław Łukasik ps. „Ryś”1918, Lublin07.03.1949, więzienie mokotowskieoficer Armii Krajowej, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
26_Józef Łukaszewicz ps. „Walek”, „Kruk”19.03.1929, Klukowo28.01.1949, więzienie mokotowskieżołnierz Narodowych Sił Zbrojnych
27por.Jerzy Miatkowski ps. „Zawada”08.06.1923, Jabłonna07.03.1949, więzienie mokotowskieporucznik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, członek Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” w okresie powojennym, adiutant Hieronima Dekutowskiego „Zapory”
28kmdrStanisław Mieszkowski17.06.1903, Piotrków Trybunalski16.12.1952, więzienie mokotowskiekomandor Marynarki Wojennej i dowódca Floty
29ppłkAntoni Olechnowicz ps. „Meteor”, „Kurkowski”, „Pohorecki”, „Lawicz”, „Krzysztof”, „Roman Wrzeski”, „Kurcewicz”13.06.1905, Marguciszki, powiat święciański08.02.1951, więzienie mokotowskiepodpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego
30płkMarian Orlik09.05.1916, Szamotuły03.02.1953, więzienie mokotowskiepułkownik Wojska Polskiego
31_Roman Henryk Pawłowski ps. „Henryk Orłowski”, „Długi”1925, Bydgoszcz03.02.1949, więzienie mokotowskieżołnierz Armii Krajowej, kurier Rządu RP na Uchodźstwie
32por.Tadeusz Pelak ps. „Junak”01.10.1922, Wilkołaz07.03.1949, więzienie mokotowskieoficer Armii Krajowej, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
33kmdr por.Zbigniew Przybyszewski22.09.1907, Giżewo16.12.1952, więzienie mokotowskiekomandor porucznik Marynarki Wojennej
34pporEdward Pytko14.09.1929, Wiewiórka29.08.1952, więzienie mokotowskiepilot instruktor w Oficerskiej Szkole Lotniczej nr 5 w Radomiu
35_Karol Rakoczy ps. „Bystry”05.06.1928, Raczyny29.03.1950, więzienie mokotowskieżołnierz Narodowych Sił Zbrojnych
36_Stefan Skrzyszowski ps. „Bolek”27.12.1911, Złoczów15.05.1953, więzienie mokotowskieczłonek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
37_Eugeniusz Smoliński ps. „Kazimierz Staniszewski”1905, Warszawa09.04.1949, więzienie mokotowskieżołnierz Armii Krajowej
38kpr. pchorDionizy Sosnowski ps. „Józef”1929, Goniądz15.05.1953, więzienie mokotowskieabsolwent kursu radiotelegrafistów Delegatury Zagranicznej Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
39kmdr.Jerzy Staniewicz06.08.1903, Kuźnieck12.12.1952, więzienie mokotowskie_
40mjrZygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka”12.03.1910, Stryj08.02.1951, więzienie mokotowskieoficer WP, dowódca: V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK, Ośrodka Mobilizacyjnego Okręgu Wileńskiego AK
41por.Zygmunt Szymanowski ps. „Jezierza”, „Lis”, „Bez”, „Cis”, „61”15.08.1910, Motule31.05.1950, więzienie mokotowskieoficer Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej
42mjrLudwik Jan Świder ps. „Johann Puk”189319.12.1952, więzienie mokotowskieoficer zawodowy Wojska Polskiego
43por.Aleksander Tomaszewski ps. „Al”, „Bończa”12.12.1904, Wilno13.06.1949, więzienie mokotowskieoficer Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej
44por.Edmund Tudruj ps. „Mundek”22.10.1923, Stasin07.03.1949, więzienie mokotowskieporucznik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, członek Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
45por.Wacław Walicki ps. „111”, „Druh Michał”, „Pan Michał”, „Tesarro”11.10.1903, Mińsk Mazowiecki28.01.1949, więzienie mokotowskieoficer Komendy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej
46por.Arkadiusz Wasilewski ps. „Biały”04.01.1925, Sterdyń07.03.1949, więzienie mokotowskieporucznik Wojska Polskiego, żołnierz Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej, członek Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”
47por.Ryszard Widelski ps. „Irydion”, „Wiara”, „Wiesia”, „Władysław”, „Żbik”19.08.1913, Warszawa28.01.1949, więzienie mokotowskieoficer Armii Krajowej i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”

Fundacja

Opiekę nad Kwaterą na Łączce sprawuje Fundacja „Łączka”, która rozpoczęła swoją działalność pod koniec roku 2013. Prezesem tej fundacji jest Tadeusz Płużański.

Przypisy

  1. Uroczystość wręczenia not identyfikacyjnych 22 rodzinom ofiar totalitaryzmu sowieckiego i niemieckiego – Warszawa, 10.06.2016 r. ipn.gov.pl.
  2. „Odnaleźliśmy wszystkich więźniów”. Koniec ekshumacji na Łączce. wp.pl. [dostęp 27.07.2017 r.]
  3. Zidentyfikowani [online], pbgot.pl [dostęp 19.09.2018 r.]
  4. Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów [online], pbgot.pl [dostęp 19.09.2018 r.]
  5. IPN ujawnia nazwiska 12 ofiar z „Łączki”. tvn24. [dostęp 28.02.2014 r.]
  6. a b c d Ośmiu bohaterów odzyskało nazwiska – Warszawa, 28.09.2014 r. ipn.gov.pl. [dostęp 03.10.2014 r.]
  7. a b c d Prezentacja IPN. Gazeta Polska VOD, 20.02.2013 r.
  8. a b c Wojciech Mucha: Czekaliśmy 60 lat. Bohaterowie zidentyfikowani. niezalezna.pl, 20.02.2013 r.
  9. Kolejne wyniki identyfikacji ofiar terroru komunistycznego – Warszawa, 22.08.2013 r. ipn.gov.pl. [dostęp 01.09.2013 r.]
  10. Ekshumacje na Powązkach. Szukają szczątków generała „Nila” [online], tvnwarszawa.pl [dostęp 24.11.2017 r.]
  11. Dane o oprawcach dostępne na bieżącej liście aktów oskarżenia: IPN: Akty oskarżenia Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie.
  12. Informacja: W. Mieszkowski oraz K. Szwagrzyk w Biuletyn IPN nr.7(30). lipiec 2003 r., s. 12.
  13. IPN: Wykaz miejsc grzebania ofiar zbrodniczej działalności aparatu terroru w Polsce w latach 1944–1956. Stan na 15.03.2001 r. [dostęp 07.11.2008 r.]
  14. Małgorzata Rutkowska, Nasz Dziennik: W kamienie zaklęci, 08.10.2001 r.
  15. Świadectwo Gieni Banasik oraz dane w Zarządzie Cmentarza podaje M. Szejnert.
  16. Zeznania Dyrektora Więzienia mokotowskiego Alojzego Grabickiego w Raporcie Kosztirki, zob. M. Szejnert.
  17. Mylony dlatego ze Starymi Powązkami.
  18. Organa tzw. Bezpieki i Informacji Wojskowej.
  19. Tomasz Łabuszewski (red. nauk.): Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944–1956, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2012 r.

Oceń: Kwatera na Łączce

Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:11