Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie

---

Historia

Początki warszawskiego seminarium sięgają okresu XVI wieku, kiedy to miały miejsce obrady soboru trydenckiego (1545–1563). W jego dokumentach jasno określono nowe zasady kształcenia dla księży, które miały odbywać się w specjalnie przystosowanych do tego instytucjach, zwanych później seminariami. W Warszawie, pierwszą taką instytucję poświęconą kształceniu duchownych powołano w roku 1678, a jej działalność prowadziły księża misjonarze. W miarę upływu lat, zmiany prawne oraz fakt powstania drugiego seminarium w Warszawie przyczyniły się do likwidacji instytutu misjonarzy.

Inicjatywa utworzenia nowego seminarium w stolicy pochodziła od ówczesnego dziekana kapituły warszawskiej, Mikołaja Popławskiego, który później objął stanowisko arcybiskupa lwowskiego. 13 kwietnia 1682 roku, podczas posiedzenia kapituły kolegiackiej powzięto decyzję o fundacji drugiego seminarium. Na podstawie tej uchwały klerycy mieli uczyć się w kolegium jezuickim, jednak już w 1685 roku nad kierunkiem kształcenia kleryków zaczęli czuwać „księża komuniści”. Ustawa kapituły nabrała mocy prawnej po podpisaniu jej przez biskupa poznańskiego, Stefana Wierzbowskiego, 12 stycznia 1684 roku, co oznaczało formalne zainaugurowanie istnienia seminarium warszawskiego, które kontynuuje tradycję obecnego Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego.

W XVIII wieku, seminarium dzięki staraniom biskupa poznańskiego, Teodora Czartoryskiego, otrzymało nowy budynek przy ulicy Świętojańskiej, blisko dawniej istniejącej kolegiaty warszawskiej, obecnie znanej jako katedra. W miarę trwania swojego istnienia, seminarium zmieniało lokalizacje w Warszawie, a wojny napoleońskie (1796–1815) doprowadziły do licznych zniszczeń, które dotknęły również tę instytucję. Okres Królestwa Polskiego (1815–1830) przyniósł względną stabilizację i zadośćuczynienie wojennym stratom, a kluczowym momentem była nominacja księdza Benedykta Wyszyńskiego na rektora w 1845 roku. Od tej chwili, klerycy diecezji warszawskiej, powołanej w 1798 roku, zaczęli prowadzić seminarium.

Przez dwa powstania narodowe (1830–1831 oraz 1863–1864), seminarium znalazło się pod dotkliwymi represjami carskimi, które obkładały je inwigilacją ze względu na wspieranie powstańców przez kleryków. W roku 1867, po kasacie zakonów w Królestwie Polskim, seminarium zostało przeniesione do klasztoru pokarmelickiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 52/54, gdzie działa do dziś, z wyjątkiem lat 1988–2000. Dynamiczny rozwój tej instytucji po 1919 roku został wstrzymany przez II wojnę światową oraz późniejsze rządy komunistyczne, które wprowadziły liczne ograniczenia i formy inwigilacji, uniemożliwiając klerykom zdobywanie stopni naukowych oraz powołując ich do wojska.

Po 1989 roku seminarium odzyskało wszystkie wcześniej odebrane prawa państwowe oraz swobody funkcjonowania. W ciągu ponad trzech stuleci istnienia, co czyni je najstarszą instytucją edukacyjną w Warszawie, seminarium przyczyniło się do Kościoła w Polsce 6 błogosławionymi, w tym męczennikami II wojny światowej: ks. Michała Oziębłowskiego, ks. Michała Woźniaka, ks. Edwarda Detkensa, ks. Zygmunta Sajny, ks. Romana Archutowskiego (rektora w czasie wojny), którzy wszyscy zostali beatyfikowani w 1999 roku przez papieża Jana Pawła II w trakcie jego pielgrzymki do Polski. A także bł. ks. Jerzego Popiełuszkę, wyniesionego na ołtarze 6 czerwca 2010 roku, oraz kilku biskupów, w tym jednego kardynała, Aleksandra Kakowskiego, który w latach 1898–1910 pełnił funkcję rektora seminarium. Przez ponad 300 lat istnienia, instytucja miała 45 rektorów, a obecnie tę rolę pełni ks. Wojciech Bartkowicz.

Władze

Władze wyższego seminarium pełnią kluczową rolę w jego funkcjonowaniu i zarządzaniu. Na czołowej pozycji stoi rektor, którym jest ks. dr Wojciech Bartkowicz, odpowiedzialny za kierowanie całym instytutem. Towarzyszy mu wicerektor, ks. dr Krzysztof Szwarc, który wspiera rektora w jego obowiązkach oraz zajmuje się różnymi aspektami administracyjnymi.

Rektorzy (w siedzibie przy Krakowskim Przedmieściu)

W tej sekcji przedstawiamy spis kolejnych rektorów Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, którzy pełnili swoje obowiązki w siedzibie przy Krakowskim Przedmieściu. Lista obejmuje zarówno obok nazwisk, jak i okresy pełnienia funkcji oraz inne istotne uwagi dotyczące każdego z rektorów.

L.p.	Imię i nazwisko	Okres pełnienia funkcji	Uwagi
1.	ks. abp Kazimierz Ruszkiewicz	1867–1883	arcybiskup warszawski
2.	ks. Władysław Magnuski	1883–1886	brak
3.	ks. Walenty Świniarski	1887–1888	brak
4.	ks. Wojciech Kubiak	1888–1898	brak
5.	ks. kard. Aleksander Kakowski	1898–1910	arcybiskup warszawski, ostatni prymas Królestwa Polskiego
6.	ks. abp Stanisław Gall	1910–1919	biskup polowy, biskup pomocniczy warszawski, administrator archidiecezji warszawskiej
7.	ks. Henryk Fiatowski	1919–1939	brak
8.	bł. ks. Roman Archutowski	1940–1943	beatyfikowany 13 czerwca 1999
9.	ks. Julian Chrościcki	1945–1949	brak
10.	ks. bp Antoni Pawłowski	1949–1953	biskup włocławski
11.	ks. Eugeniusz Szlenk	1953–1956	p.o. rektora
12.	ks. Antoni Kwieciński	1956–1957	brak
13.	ks. bp Władysław Miziołek	1957–1969	biskup pomocniczy warszawski
14.	ks. bp Zbigniew Józef Kraszewski	1969–1971	biskup pomocniczy warszawski, później warszawsko-praski
15.	ks. bp Kazimierz Romaniuk	1971–1982	biskup pomocniczy warszawski, pierwszy biskup warszawsko-praski
16.	ks. Stanisław Kur	1982–1997	wikariusz biskupi, infułat
17.	ks. Krzysztof Pawlina	1997–2010	wikariusz biskupi, prorektor Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie
19.	ks. Wojciech Bartkowicz	od 2010	brak

Absolwenci

Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie ma zaszczyt pamiętać o wielu znaczących absolwentach, których życie i działalność miały ogromny wpływ na Kościół oraz społeczeństwo. Wśród nich znajdują się m.in.

• bł. ks. Jerzy Popiełuszko (1947–1984) – kapłan i męczennik, kapelan „Solidarności”,
• bł. ks. Roman Archutowski (1882–1943) – rektor seminarium w trudnych czasach II wojny światowej,
• bł. ks. Michał Oziębłowski (1900–1942) – więziony w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Dachau, beatyfikowany przez Jana Pawła II w grupie 108 męczenników,
• bł. ks. Michał Woźniak (1875–1942) – również więziony w Dachau i beatyfikowany przez Jana Pawła II,
• bł. ks. Edward Detkens (1885–1942) – duszpasterz akademicki w Warszawie, beatyfikowany przez Jana Pawła II,
• bł. ks. Zygmunt Sajna (1897–1940) – zatrzymany na Pawiaku, także beatyfikowany przez Jana Pawła II,
• ks. Ignacy Skorupka (1893–1920) – bohater walk z bolszewikami podczas wojny 1920 roku,
• kard. Aleksander Kakowski (1862–1938) – metropolita warszawski, ostatni prymas Królestwa Polskiego,
• ks. prof. dr doc. hab. Ludwik Królik (1942–1999) – dziekan Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie,
• ks. dr hab. Stanisław Kur (ur. 1929) – znawca Pisma Świętego i języków biblijnych,
• ks. prof. dr hab. Ryszard Rumianek (1947–2010) – rektor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, tragicznie zmarły w katastrofie lotniczej,
• ks. Jan Twardowski (1915–2006) – zasłużony poeta, rektor kościoła sióstr Wizytek w Warszawie,
• ks. Władysław Korniłowicz (1884–1946) – współtwórca i kierownik duchowy Dzieła Lasek,
• o. Bogusław Paleczny (1959–2009) – zakonnik kamiliański, inicjator Kamiliańskiej Misji Pomocy Społecznej,
• ks. Janusz Frankowski (1928–2017) – biblista, profesor Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie,
• abp Marek Solczyński (ur. 1961) – nuncjusz apostolski w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie,
• bp dr hab. Michał Janocha (ur. 1959) – biskup pomocniczy warszawski,
• ks. dr hab. Tomasz Jakubiak (ur. 1976) – kanonista i wykładowca,
• bp Rafał Markowski (ur. 1958) – biskup pomocniczy,
• bp Zygmunt Choromański (1892–1968) – biskup pomocniczy,
• bp Marian Duś (1938–2021) – biskup pomocniczy,
• bp Józef Zawitkowski (1938–2020) – biskup pomocniczy, potem łowicki,
• bp Piotr Jarecki (ur. 1955) – biskup pomocniczy,
• bp Władysław Miziołek (1914–2000) – biskup pomocniczy,
• bp Kazimierz Romaniuk (ur. 1927) – biskup pomocniczy,
• bp Tadeusz Pikus (ur. 1949) – biskup pomocniczy, później diecezjalny drohiczyński,
• bp Stanisław Kędziora (1934–2017) – biskup pomocniczy,
• bp Marek Solarczyk (ur. 1967) – biskup diecezjalny radomski.

Listę tych wspaniałych ludzi uzupełniają ich nieocenione dokonania oraz wpływ na wspólnoty kościelne, które kształtowały ich genealogie. Każdy z nich zostawił po sobie trwały ślad, będąc przykładem dla następnych pokoleń.

---

Oceń: Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie

---