Sady Żoliborskie

---

Położenie

Rejon Sady Żoliborskie według Miejskiego Systemu Informacji definiuje się przez szereg charakterystycznych granic. Położony jest on pomiędzy różnymi ważnymi punktami w Warszawie. Od zachodniej strony ogranicza go al. Armii Krajowej, a od południa przecina go bocznica kolejowa oraz linia prowadząca do Warszawy Zachodniej i Warszawy Gdańskiej.

Wschodnią granicę obszaru wyznacza al. Jana Pawła II oraz ul. ks. Popiełuszki. Z drugiej strony, po północnej stronie rozciąga się ul. Słowackiego. Obszar Sadów Żoliborskich obejmuje również znaczną część historycznego terenu Powązek, w tym cmentarz Wojskowy na Powązkach oraz pozostałości po ogrodach księżnej Izabeli Czartoryskiej.

Warto wspomnieć, że obszar ten zawiera także tereny przemysłowe dzielnicy Żoliborz. W wyniku działań deweloperów, wiele z tych przestrzeni ulega metamorfozie na bardziej mieszkalne. W tej części Warszawy zbudowano nowe osiedla, w tym Żoliborz Artystyczny. Co ciekawe, wschodni fragment regionu, który został włączony do Miejskiego Systemu Informacji, jest tradycyjnie znany jako Serek Żoliborski.

Historia

W drugiej połowie lat pięćdziesiątych XX wieku pojawiły się plany dotyczące stworzenia dużego kompleksu osiedlowego na terenach Sadów Żoliborskich. Projekt ten, powstały według koncepcji architektów Jacka Nowickiego oraz Haliny Skibniewskiej, zakładał utworzenie osiedla „Żoliborz Zachodni“. Z czasem jednak do projektu wprowadzono szereg istotnych zmian. Obszar został podzielony na dwa odrębne zamieszkałe kompleksy: Sady Żoliborskie, które składały się z pięciu dużych kolonii, oraz Zatrasie, które liczyło osiem mniejszych kompleksów, wyróżniających się architekturą w stylu skandynawskim.

W pierwszym etapie budowy osiedli, powstały kolejno Sady I, II oraz fragment Zatrasia. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych wprowadzono działania oszczędnościowe, które dotyczyły planowanych następców tych kolonii. Na Zatrasiu zwiększono wysokość budynków o jedną kondygnację i zastosowano stropy wielkopłytowe. Projektując Sady Żoliborskie, architektka Halina Skibniewska starała się zachować jak najwięcej z istniejących tam drzew owocowych, co przyczyniło się do kameralnego charakteru zabudowy.

Osiedle zaprojektowane przez Skibniewską składało się z dwóch rodzajów bloków mieszkalnych, a ich wnętrza stworzono z myślą o swobodnej aranżacji. Dzięki konstrukcji szkieletowej, w lokalach nie było nośnych ścian, co dawało mieszkańcom duże możliwości w kwestii organizacji przestrzeni. Co więcej, żaden z bloków nie zasłaniał sąsiednich, a całe osiedle zostało podzielone na trzy „jednostki sąsiedzkie“, w których umieszczono od 7 do 8 bloków, otoczonych zadrzewionymi dziedzińcami.

Budowa 24 budynków została zainaugurowana w 1959 roku i zakończona w 1964 roku. W 1961 roku jeden z pierwszych wybudowanych budynków znajdujący się przy ul. Krasińskiego zyskał zaszczytny tytuł „Mistera Warszawy“. Zdecydowana większość budynków tego osiedla została zaprojektowana na niskim poziomie i otoczona zielenią, z wyjątkiem jednego, wysokiego bloku mieszkalnego pod numerem 3, który wyróżniał się jedenastoma kondygnacjami. Jego taras pełnił rolę ogólnodostępnej świetlicy, a na parterze usytuowane zostały całkowicie przeszklone, dwupoziomowe mieszkania z ogródkami, przystosowane na pracownie dla artystów plastyków.

Pod koniec kadencji Władysława Gomułki, na obu osiedlach, zwłaszcza na Sadach, wprowadzono budynki katalogowe, co znane jest jako unifikacja warszawska. W taki sposób powstały kolonie Sady III, IV i V, a także częściowo zachodnia część Zatrasia. Na planowanym osiedlu Zatrasie II, które ostatecznie zostało nazwane Rudawka, zbudowano monotonne, jednakowe budynki katalogowe, ustawione szeregowo, co znacznie odbiegało od specyficznego charakteru WSM-owskiego Żoliborza, znanego z solidnych tradycji projektowych.

Obecnie kolonie na Sadach, Zatrasie oraz Rudawce tworzą jedną całość w ramach rejonu MSI, noszącą nazwę Sady Żoliborskie. W 1992 roku, w miejscu dawnych ogródków działkowych, w obrębie ulicy Braci Załuskich, Sady Żoliborskie oraz Tołwińskiego, urządzono park Sady Żoliborskie, który stał się nową przestrzenią rekreacyjną dla mieszkańców.

Ważniejsze obiekty

W Sady Żoliborskie znajdują się liczne interesujące obiekty, które przyciągają uwagę mieszkańców oraz turystów. Wśród najważniejszych z nich można wyróżnić:

• Cmentarz Wojskowy na Powązkach,
• Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
• Instytut Chemii Przemysłowej,
• Instytut Mechaniki Precyzyjnej,
• Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej,
• Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii,
• Hala Marymoncka,
• Stacja metra Marymont.

---

Oceń: Sady Żoliborskie

---