Halina Skibniewska

---

Życiorys

Działalność zawodowa

Halina Skibniewska jest absolwentką Politechniki Warszawskiej, gdzie ukończyła studia w 1948 roku. Wkrótce po tym, w latach 1948–1949, miała okazję pracować w Biurze Odbudowy Stolicy, co stanowiło początek jej kariery zawodowej.

Jej talent dostrzegł Romuald Gutt, który zaprosił ją do pracy jako asystenta na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Halina wkrótce znalazła też miejsce w jego biurze projektowym. Wśród jej osiągnięć znajduje się uczestnictwo w odbudowie Teatru Narodowego w Warszawie, co podkreśla jej zaangażowanie w ważne przedsięwzięcia architektoniczne.

Od 1957 roku, Halina była związana z Warszawską Spółdzielnią Mieszkaniową. Jej prace szczególnie łączą się z Żoliborzem, gdzie zrealizowała projekt Sadów Żoliborskich, uważany za jedno z najlepszych osiągnięć w jej karierze. Halina była pionierką modernizmu w architekturze i w swojej pracy wykorzystywała nowatorskie rozwiązania, takie jak zastosowanie naturalnych elementów zieleni w projektach (jak w przypadku Sady Żoliborskie) oraz detale architektoniczne pochodziące z historycznych ruin, jak w osiedlu Szwoleżerów.

W latach 1975-1985 pełniła funkcję profesora na Politechnice Warszawskiej. Jej badania koncentrowały się na relacjach pomiędzy człowiekiem a przestrzenią miejską, a szczególnie na społecznej roli obiektów mieszkalnych oraz ekologii miasta. Skibniewska zwracała także uwagę na dostosowanie budynków mieszkalnych do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Jej działania w świecie nauki zaowocowały też wychowaniem wielu adeptów, z których Grażyna Dąbrowska-Milewska uzyskała stopień naukowy doktora pod jej kierunkiem w 1989 roku. Halina była członkinią wielu komitetów w Polskiej Akademii Nauk, m.in. w Komitecie Architektury i Urbanistyki oraz Komitecie Prognoz „Polska 2000”. Aktywnie uczestniczyła również w pracach Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiej Rady Architektury. Jej działalność naukowa poszerzyła się o członkostwo w zagranicznych organizacjach, w tym Académie d’Architecture de France. Dodatkowo, była długoletnią korespondentką prestiżowego czasopisma architektonicznego „L’Architecture d’Aujourd’hui”.

Działalność polityczna

Podczas II wojny światowej Halina Skibniewska angażowała się w działalność Armii Krajowej. Jej kariera polityczna nabrała rozpędu, gdy w latach 1965-1985 zasiadała w Sejmie PRL. W kolejnych kadencjach, IV, V, VI, VII oraz VIII, reprezentowała okręg wyborczy Warszawa-Praga, a także Warszawa-Praga Południe. Jej aktywność w Sejmie była związana z pracą w komisjach Budownictwa i Gospodarki Komunalnej, Mandatowo-Regulaminowej oraz Kultury i Sztuki.

Jako pierwsza kobieta w historii polskiego Sejmu, Halina objęła funkcję wicemarszałka w 1971 roku i utrzymała tę funkcję do 1985. Była posłem, który najdłużej sprawował to stanowisko w historii. W trakcie VIII kadencji, w czasie stanu wojennego, pomagała wielu działalnikom opozycji uzyskać wolność, w tym Bronisławowi Komorowskiemu.

Po zakończeniu VIII kadencji w 1985 roku, Skibniewska nie kontynuowała sprawowania mandatu poselskiego, a niedługo potem, w 1986 roku, została powołana do Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa, Wojciechu Jaruzelskim. Gdy w 1989 roku ciało to zostało rozwiązane, Halina wycofała się z działalności politycznej.

W okresie PRL działała jako prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej oraz członek Społecznego Komitetu Odnowy Starego Miasta Zamościa w latach 1986-1988. Po 1989 roku rozpoczęła współpracę z Ośrodkiem Studiów Międzynarodowych przy Senacie RP. Jej działalność społeczna obejmowała również Fundację Polska w Europie oraz Polską Radę Ruchu Europejskiego. Halina była przewodniczącą Komisji Ochrony Przyrody przy Wojewodzie Warszawskim.

Na planie osobistym, Halina była żoną Zygmunta Skibniewskiego, architekta i posła na Sejm PRL I kadencji. W ostatnich latach swojego życia, Halina spoczęła na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 76-1-21).

Halina Skibniewska w krzywym zwierciadle

W satyrycznym artykule opublikowanym w „Gazecie Wyborczej”, autor Michał Ogórek przygląda się Halinie Skibniewskiej, opisując ją jako architektkę, która w czasach PRL stała się symbolem zmiany. W swoim tekście noszącym tytuł „Polki idolki”, Ogórek zwraca uwagę na jej determinację, dzięki której zyskała znaczący wpływ na standardy mieszkalne. Halina Skibniewska na stałe wpisała się w historię polskiego budownictwa, projektując osiedla, które miały na celu nie tylko estetykę, ale także komfort mieszkańców.

W okresie, gdy dominowały oszczędności i tendencje do projektowania mieszkań bez indywidualnych łazienek, Skibniewska zdołała wprowadzić zmiany, które skutkowały lepszymi warunkami życia. W jej projektach, takich jak te realizowane na osiedlu Sadów Żoliborskich w Warszawie, zadbano o wprowadzenie pełnego wyposażenia, co w tamtych czasach było rewolucyjne. Jej prace zostały docenione, a sama architekt otrzymała Nagrodę Leninowską, co zostało przyjęte z uznaniem i wywołało podziw w całym kraju.

W innych publikacjach, takich jak artykuł Konrada Kuczy-Kuczyńskiego pt. „Kobiety w architekturze”, Halina Skibniewska jest również wymieniana w kontekście osiedli, takich jak Sady Żoliborskie z lat 1958–1963 oraz projekty Szwoleżerów z okresu 1974–1976. Te realizacje pokazują, że nawet w czasach dużych ograniczeń, architektura mogła być tworzona z dbałością o etykę oraz odpowiedzialność wobec przyszłych mieszkańców. Jej osiągnięcia potwierdzają, że wielka wizja może przełamać nawet najtrudniejsze normy i bariery związane z budownictwem.

Ordery i odznaczenia

Halina Skibniewska otrzymała wiele prestiżowych nagród i odznaczeń w uznaniu za jej znaczący wkład w różne dziedziny. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę wyróżnień, które świadczą o jej zaangażowaniu i osiągnięciach.

• Order Sztandaru Pracy I klasy,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (24 października 2003),
• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1969),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1962),
• Srebrny Krzyż Zasługi (15 lipca 1955),
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974),
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1998),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
• Medal Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” za wytrwałą i pełną poświęcenia pracę na rzecz Rodaków poza granicami kraju (2000),
• Medal Politechniki Warszawskiej Alma Mater Bene Merentibus za nacechowaną humanizmem twórczość architektoniczną i stałe oddanie potrzebującym pomocy (2000),
• Złota Odznaka SARP (1977),
• Złota Odznaka Honorowa TUP (1996),
• Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1972),
• Międzynarodowa Leninowska Nagroda Pokoju na lata 1977/1978 (ZSRR, 1979),
• Medal Jana Pawła II za ofiarne i odważne interwencje podczas stanu wojennego na rzecz osób represjonowanych i chorych (Watykan, 1983).

Nagrody i wyróżnienia

Halina Skibniewska, uznawana za jedną z czołowych architektek swojego czasu, zdobyła wiele prestiżowych odznaczeń za swoją twórczość. Poniżej przedstawiamy jej kluczowe osiągnięcia:

• 1961 – „Mister Warszawy” (nagroda dla najładniejszego nowo powstałego budynku w Warszawie),
• 1972 – „Mister Warszawy”,
• 1974 – „Mister Warszawy”,
• 1974 – Nagroda Sześcian,
• 1975 – Nagroda Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki,
• 1976 – Nagroda Państwowa I stopnia,
• 1978 – Honorowa Nagroda SARP.

Ważniejsze projekty

Halina Skibniewska, wybitna architektka, przyczyniła się do wielu ważnych realizacji w Polsce. Oto niektóre z jej kluczowych projektów:

• Odbudowa Sal Redutowych Teatru Narodowego w Warszawie, w partnerstwie z Romualdem Guttem,
• Nieukończony projekt teatru na placu Żelaznej Bramy, również z Romualdem Guttem, z roku 1951,
• Jedno z jej największych osiągnięć to osiedle Sady Żoliborskie, położone na Żoliborzu w Warszawie, zrealizowane w 1961 roku,
• Osiedle Wolska IV, które powstało w Warszawie w 1965 roku,
• Plan szczegółowy inwestycji osiedla Winogrady w Poznaniu z 1964 roku,
• ZETO-ZOWAR (obecnie KRUS), projekt realizowany w latach 1970-1973,
• W 1971 roku zaprojektowała szkołę na Sadybie,
• Osiedle Szwoleżerów w Warszawie to kolejna jej realizacja z 1974 roku,
• Plan szczegółowy dla osiedli winogradzkich w Poznaniu, które wykonała na przestrzeni lat.

Ważniejsze publikacje

Halina Skibniewska jest autorką wielu istotnych prac naukowych, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy w dziedzinie urbanistyki i mieszkalnictwa.

• Rodzina a mieszkanie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1974,
• Tereny otwarte w miejskim środowisku mieszkalnym, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1979.

---

Oceń: Halina Skibniewska

---