Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

---

Historia

Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej ma swoją bogatą historię, sięgającą 7 stycznia 1928 roku. Wówczas na mocy rozkazu Józefa Piłsudskiego powstała instytucja, która początkowo nosiła nazwę Centrum Badań Lotniczo-Lekarskich (CBLL). Z biegiem lat, 1 sierpnia 1936 roku, zmieniono jej nazwę na Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa (IBLL).

W trudnym okresie II wojny światowej, instytut ten odgrywał kluczową rolę w organizacji Lotniczej Służby Zdrowia, działając zarówno we Francji, jak i w Wielkiej Brytanii. Można zauważyć, że właśnie w marcu 1945 roku powstał zalążek WIML, którym było Ruchome Laboratorium Sanitarno–Epidemiologiczne utworzone przy Dowództwie Lotnictwa Wojska Polskiego.

Ponad kilka miesięcy później laboratorium przekształciło się w Laboratorium Fizjologii i Higieny Lotniczej. Do tej instytucji 1 czerwca 1946 roku dołączono szpital kliniczny, co przyczyniło się do utworzenia Centralnego Laboratorium Medycyny Lotniczej. Kierownictwo nad tym laboratorium objął ppłk. lek. Adam Gasperowicz. Po zakończeniu wojny, 1 maja 1947 roku, instytut zmienił nazwę na Centralny Instytut Badań Lotniczo-Lekarskich (CIBLL) i przeniósł siedzibę do Warszawy.

Dnia 14 stycznia 1955 roku, instytut przyjął nową nazwę, stając się Wojskowym Instytutem Naukowo-Badawczym i Doświadczalnym Medycyny Lotniczej. Obecną nazwę, Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej, instytucja otrzymała dzięki zarządzeniu Ministerstwa Obrony Narodowej z 21 maja 1958 roku. Dwa lata później, instytut otrzymał stałą siedzibę w Warszawie przy ul. Krasińskiego 54.

W 1959 roku, w instytucie rozpoczęła działalność Rada Naukowa WIML. Od 1967 roku, instytut współpracuje z Polską Akademią Nauk. Na mocy zarządzenia przewodniczącego Komitetu Nauki i Techniki z 24 kwietnia 1968 roku, instytut uzyskał prawo do nadawania stopnia naukowego doktora nauk medycznych.

W latach 1970–1978, WIML pełnił rolę kluczową w przygotowaniach do lotu człowieka w kosmos. Z okazji 50-lecia istnienia, w 1978 roku, instytut został uhonorowany przez Radę Państwa Orderem Sztandaru Pracy II klasy. Dnia 18 kwietnia 1980 roku, Minister Obrony Narodowej wydał zarządzenie Nr 15/MON, które miało na celu nadanie Wojskowemu Instytutowi Medycyny Lotniczej uprawnień do nadawania stopni naukowych w obszarze nauk wojskowych. W efekcie tego zarządzenia, WIML uzyskał również prawo do nadawania stopnia naukowego doktora nauk wojskowych oraz stopnia doktora habilitowanego nauk wojskowych, w zakresie organizacji i taktyki służby zdrowia wojsk lotniczych oraz obrony powietrznej kraju.

Kalendarium

Kalendarium Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej to bogata historia rozwoju naukowego oraz badań nad medycyną lotniczą. Oto kluczowe daty i wydarzenia:

• 07.01.1928 – w wyniku rozkazu ministra spraw wojskowych (Dz. Rozk. 1/28) nastąpiło powołanie Centrum Badań Lotniczo-Lekarskich (CBLL), które składało się z 9 lekarzy, 4 urzędników oraz 2 pracowników pomocniczych,
• 1931 – utworzenie Rady Naukowej Centrum,
• 1934 – publikacja Polskiego Przeglądu Medycyny Lotniczej. W latach 1935–1937 wydano dwa roczniki bibliograficzne pt. Lotnictwo i Medycyna,
• 1936 – zmiana nazwy Centrum na Instytut Badań Lekarskich Lotnictwa (IBLL),
• 1939 – wybuch II wojny światowej znacząco wpłynął na działalność instytutu, a część personelu kontynuowała prace we Francji i Wielkiej Brytanii. Wśród nich był płk dr Antoni Fiumel, były szef IBLL,
• 1945 – początek działań po wojnie z Laboratorium Fizjologii i Higieny Lotniczej, które uznano za zalążek Instytutu Medycyny Lotniczej,
• 01.06.1946 – do Laboratorium dołączono Szpital Lotniczy w Otwocku. Tak powstało Centralne Laboratorium Medycyny Lotniczej z szpitalem na 100 łóżek, którym kierował ppłk lek. Adam Gasperowicz,
• 1947 – CLML przekształcone w Centralny Instytut Badań Lotniczo-Lekarskich w Warszawie,
• 1950 – powstanie komory niskich ciśnień w Stoczni Gdańskiej, zaproponowane przez płk S. Marczewskiego,
• 1955 – instytut zyskał nową nazwę: Wojskowy Instytut Naukowo-Badawczy i Doświadczalny Medycyny Lotniczej, a przewodniczącym Wojskowej Komisji Lotniczo-Lekarskiej został ppłk dr Włodzimierz Miasopust,
• 31.05.1958 – przekształcenie instytutu na Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej,
• 1958 – rozpoczęcie działalności wydawniczej związanej z Medycyną Lotniczą, a od 1965 rozpoczęto wydawanie Informacji Lotniczo-Lekarskiej,
• 1959 – minister obrony narodowej powołuje Radę Naukową Instytutu,
• 1970 – uzyskanie uprawnień do prowadzenia przewodów doktorskich w dziedzinie medycyny,
• 1974–83 – udział członków kadry naukowej w Doraźnych Siłach Zbrojnych ONZ oraz szkolenie lekarzy w Libii i Iraku,
• 1976 – przeprowadzenie selekcji pilotów do lotów kosmicznych oraz udział w badaniach biologicznych na biosatelitach,
• 1977 – rozwiązywanie problemów naukowych w ramach programu Interkosmos,
• 1978 – 50-lecie instytutu, które zbiegło się z pierwszym lotem Polaka w Kosmos. Wybitne wydarzenia zaowocowały medalami oraz publikacjami naukowymi,
• 1979 – uzyskanie uprawnień do prowadzenia przewodów habilitacyjnych w zakresie medycyny,
• 1984 – opracowanie nowych przepisów orzeczniczych dla personelu latającego,
• 1986 – wybór komendanta WIML na członka KC PZPR,
• 1987 – powołanie zespołu odnowy biologicznej w Instytucie,
• 1988 – 60-lecie działania instytutu, obejmującego m.in. przygotowanie filmu, otwarcie muzeum oraz wydanie książek,
• 1991 – rozpoczęcie badań nad zastosowaniem metody oceny układu krążenia,
• 1992 – stworzenie prototypu kabiny wirówki dla pilotów,
• 1993 – współpraca z Wojskowo-Cywilnym Instytutem Medycyny Środowiskowej w Toronto,
• 1994 – opracowanie urządzenia POWERTEST do diagnozowania i programowania treningu siłowego,
• 1997 – umowa o badania naukowe z Holenderskim Laboratorium Medycyny Lotniczej oraz rozpoczęcie badań nad terapią nowotworów,
• 1999 – projekt AGAT 2-M monitorujący stan psychofizyczny pilota,,
• 2002 – rozszerzenie badań bioelektrycznej aktywności mózgu oraz utworzenie Polskiego Towarzystwa Medycyny Lotniczej,
• 2004 – uzyskanie amerykańskiej certyfikacji badań medycznych dla personelu latającego,
• 2005 – zakończenie badań nad narządem wzroku u pilotów w warunkach awaryjnych,
• 2006 – uruchomienie nowoczesnych badań nad widzeniem nocnym, wdrożenie instrukcji szkoleniowej, oraz zakupy nowoczesnych urządzeń diagnostycznych,
• 2007 – badania geotechniczne pod nową wirówkę przeciążeniową,
• 2008 – podpisanie umowy z AMST Systemtechnik GmbH na budowę wirówki,
• 2010 – rozpoczęcie budowy wirówki, uzyskanie certyfikacji oraz nawiązanie współpracy z NASA w zakresie badań bioinżynieryjnych,
• 2011 – uroczyste otwarcie nowoczesnej wirówki przeciążeniowej,
• 2012 – utworzenie pracowni badań psychofizjologicznych oraz seminarium z astronautką NASA,
• 2013 – otrzymanie Medalu Pamiątkowego „Pro Masovia” oraz certyfikatu zgodności programu szkolenia,
• 2014 – przyjęcie instytutu do Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki,
• 2015 – otwarcie Ośrodka Zintegrowanych Badań Strukturalnych i Czynnościowych Centralnego Układu Nerwowego – CNSLab,

Kadra instytutu

Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej miał w swojej historii wielu wybitnych komendantów, którzy przyczynili się do rozwoju tej instytucji. Wśród nich można wymienić:

• płk lek. dr Adam Huszcza (20 II 1928 – 1934),
• płk lek. dr Antoni Fiumel (1934–1939),
• dr Adam Gasperowicz (1946–1947),
• dr Władysław Okniński (1947–1951),
• dr Marian Chodorowski (1951–1955),
• płk prof. dr Stanisław Haduch (1955–1964),
• płk doc. dr hab. med. Władysław Barcikowski (1964–1967),
• płk doc. dr hab. med. Zbigniew Jethon (1967–1970),
• płk prof. dr hab. med. Stanisław Barański (1970–1994),
• płk prof. dr hab. med. Krzysztof Kwarecki (1994–1997),
• płk prof. dr hab. med. Krzysztof Klukowski (1997–2002),
• p.o. płk prof. dr hab. med. Lech Kopka (2002–2003).

W latach późniejszych, instytut miał również dyrektorów, którzy pełnili kluczowe funkcje:

• płk dr n. hum. Olaf Edmund Truszczyński (2003–2016),
• płk dr hab. med. Ewelina Zawadzka-Bartczak (od 2016-2019),
• płk dr n. med. Alicja Trochimiuk (od 2019-2024),
• p.o. płk lek. med. Robert Drozdowski (od 2024).

W instytucie pracowali także oficerowie, w tym:

• mjr lek. dr Włodzimierz Missiuro (zastępca komendanta od 20 II 1928),
• mjr lek. dr Adam Szebesta (internista i neurolog 20 II 1928 – IX 1929).

---

Oceń: Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

---