Plac Sokratesa Starynkiewicza w Warszawie

---

Opis

Plac Sokratesa Starynkiewicza, znany w dużej mierze z różnych publikacji, jest podzielony na dwie wyraźne części. Północna część tego placu, która styka się z Alejami Jerozolimskimi, często bywa oznaczana jako plac Starynkiewicza. Z kolei południowa jego część, usytuowana blisko ulicy Nowogrodzkiej, określana jest mianem skweru Alfonsa Grotowskiego.

Wschodnia pierzeja tego miejsca jest zlokalizowana przy ulicy Lindleya, co dodatkowo podkreśla znaczenie tego obszaru. Z kolei dane geodezyjne wskazują, że działki przypisane do nazwy plac Starynkiewicza znajdują się na zachodnim krańcu całego kompleksu (numery 7 i 23). Te rozciągają się od ulicy Koszykowej aż do Alej Jerozolimskich, obejmując częściowo ulicę Nowogrodzką oraz mając sąsiedztwo z ulicą Lindleya jedynie na północno-wschodnim końcu.

Dodatkowo, skwer Alfonsa Grotowskiego to pięcioboczna działka nr 34, umiejscowiona między tym wytyczonym placem, ulicą Nowogrodzką, Lindleya, Oczki oraz Koszykową. Co ciekawe, większa część pętli tramwajowej znajduje się nie w obrębie placu, lecz pomiędzy nim a ulicami Lindleya oraz Nowogrodzką. Warto zauważyć, że numeracja adresów przypisanych do placu dotyczy wyłącznie budynków umiejscowionych po jego zachodniej stronie, natomiast budynki położone na wschód mają przypisane numery według ulicy Lindleya.

Historia

Historia terenu, na którym znajduje się plac Sokratesa Starynkiewicza, sięga 1842 roku, kiedy to przez obecny obszar przebiegała ul. Żelazna. Po raz pierwszy plac został wytyczony w 1893 roku, a jego nazwa upamiętniła Sokratesa Starynkiewicza, który pełnił funkcję prezydenta Warszawy w latach 1875–1892. Warto zaznaczyć, że zanim nadano mu stałą nazwę, w 1892 roku, na cześć Sokratesa Starynkiewicza zmieniono nazwę ul. Filtrowej.

W 1902 roku na wschodniej stronie placu powstał Szpital Dzieciątka Jezus. W tym samym roku zakończono budowę kaplicy Dzieciątka Jezus, która została usytuowana symetrycznie wzdłuż frontowego gmachu administracyjnego szpitala. Przylegająca do niego cerkiew Matki Boskiej Nieustającej Pomocy została zniszczona w okresie międzywojennym.

Kolejnym ważnym wydarzeniem miało miejsce w 1926 roku, kiedy to przez plac zbudowano tory Warszawskiej Kolei Dojazdowej. W latach 1928–1930, pod adresem nr 5, powstała monumentalna siedziba Dyrekcji Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Pierwotny projekt autorstwa Stefana Szyllera w stylu klasycyzmu akademickiego został zmieniony i dokończony jako obiekt modernistyczny przez Romualda Millera, po katastrofie budowlanej, która miała tam miejsce.

Rok 1933 przyniósł zmianę nazwy południowego odcinka ul. Żelaznej, który tworzył wschodnią pierzeję placu. Odcinek ten został nazwany na cześć ul. Williama Heerleina Lindleya. W latach 1936–1938 na rogu placu (nr 7) i Alej Jerozolimskich wzniesiono nowoczesny budynek Domu Turystycznego, zaprojektowany przez Władysława Borawskiego. Szacowano, że budynek ten miał służyć jako hotel dla turystów, w szczególności dla młodzieży szkolnej, z dominującą liczbą pokojów 4-osobowych.

W trakcie powstania warszawskiego budynek był świadkiem ciężkich walk, co spowodowało znaczące uszkodzenia. Odbudowę zrealizowano w 1947 roku, a z racji bliskości drukarń i Domu Słowa Polskiego, w obiekcie mieściły się redakcje gazet oraz agencji prasowych. W gmachu tym z powodzeniem działały redakcje takich dzienników jak „Trybuna Ludu”, a później „Rzeczpospolita”.

W 1936 roku, dla upamiętnienia 50. rocznicy uruchomienia Stacji Filtrów, na placu powstał Skwer im. Alfonsa Grotowskiego. Nazwa, nadana w grudniu 1936 roku, honoruje twórcę Wodociągu Praskiego, a na skwerze umieszczono pamiątkowy głaz, wydobyty z prac kanalizacyjnych.

Zabudowa placu przetrwała II wojnę światową. Na mocy decyzji wydanej na 15 września 1945 roku uruchomiono pierwszą po wojnie linię tramwajową w lewobrzeżnej Warszawie, która biegła między placem a Okęciem. W północnej części placu znajduje się obecnie pętla tramwajowa, używana sporadycznie, najczęściej w ramach obsługi linii turystycznych.

Ważniejsze obiekty

Na obszarze Placu Sokratesa Starynkiewicza w Warszawie można znaleźć kilka istotnych obiektów, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów.

• Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus, znajdujący się przy ulicy Lindleya 4, jest jednym z kluczowych instytucji medycznych w tym rejonie,
• Kościół Dzieciątka Jezus, który stanowi ważny punkt na mapie kulturalnej i religijnej Warszawy,
• Obelisk przy ulicy Lindleya, upamiętniający lokalne wydarzenia i osobistości,
• Klinika Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, oznaczona jako nr 1/3, która oferuje specjalistyczną opiekę zdrowotną,
• Pierwszy oraz Trzeci Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście, w budynku pod nr 14, zajmujący się obsługą podatników w tym rejonie.

---

Oceń: Plac Sokratesa Starynkiewicza w Warszawie

---