Plac Dionizego Henkla w Warszawie

Ulice i place

Plac Dionizego Henkla to nie tylko lokalizacja, ale także istotny punkt na mapie warszawskiej dzielnicy, który zasługuje na szczególną uwagę. Znajduje się on w Żoliborzu, obszarze charakteryzującym się unikalną atmosferą, bogatą historią oraz interesującą architekturą.

Warto odwiedzić ten plac, aby poczuć lokalny klimat oraz poznać otaczające go atrakcje, które przyciągają mieszkańców oraz turystów.

Położenie i charakterystyka

Plac Dionizego Henkla położony jest w Warszawie, w rejonie Miejskiego Systemu Informacji, zwanym Starym Żoliborzem. Miejsce to charakteryzuje się okrągłym kształtem i znajduje się na skrzyżowaniu ulic: Stanisława Wyspiańskiego, Władysława Niegolewskiego oraz Bronisława Trentowskiego.

Nazwa placu została ustalona na mocy uchwały Rady Miejskiej Warszawy z dnia 27 września 1926 roku. Patronem tego miejsca został znany dziennikarz oraz krytyk literacki, Dionizy Henkiel.

W jego otoczeniu znajdują się trzy budynki, które są zlokalizowane pod adresami pl. Henkla 2 i 6 oraz ul. Wyspiańskiego 7. Plac ten jest integralną częścią osiedla Wyspiańskiego, co świadczy o jego wartości społecznej oraz architektonicznej w tej okolicy.

Historia

Plac Dionizego Henkla to miejsce, które zostało starannie zaprojektowane przezRomualda Gutta. Stanowił integralną część Żoliborza Urzędniczego. W okresie międzywojennym, w latach 1922–1925, wokół tego placu powstały szeregowe wille, które miały dwie kondygnacje i cztery spady dachów, utrzymane w stylu dworkowym, reprezentującym ducha modernizmu. Niestety, ta architektoniczna perełka została całkowicie zniszczona podczas tragicznych wydarzeń powstania warszawskiego.

W 1944 roku, na placu działało zgrupowanie „Żyrafa”, a powstańcy musieli wycofać się z tego rejonu 29 września 1944 roku, zaledwie dzień przed kapitulacją dzielnicy, co ukazuje dramatyczną historię tego miejsca.

Po wojnie, w latach 1951–1952, obszar placu oraz pobliskie osiedle na ul. Wyspiańskiego zostały zaprojektowane przez Jacka Nowickiego razem z Bogusławem Karczewskim. Nowa zabudowa była znacznie bardziej zwarta niż przedwojenna. Budynki z lat 1953–1956 charakteryzują się trzema kondygnacjami oraz wysokimi mansardowymi dachami z lukarnami, które pokryte są czerwoną dachówką.

Całość architektury wzbogacają szklane wystawki w narożnikach dachów, oświetlające klatki schodowe oraz przejścia bramne. Budynki zostały zaprojektowane w taki sposób, aby utworzyć pierścień wokół placu, przerywany jedynie wlotami ulic, co nawiązuje do koncepcji zabudowy charakterystycznej dla małych miasteczek.

Pomimo że projekt ten powstał w czasach schyłkowego realizmu socjalistycznego, w architekturze można dostrzec inspiracje styledworkowym i prowincjonalnym barokiem, podobnie jak w innym żoliborskim miejscu – placu Słonecznym, zaprojektowanym również po wojnie przez Jacka Nowickiego.

W 2003 roku plac Henkla został umieszczony na liście dóbr kultury współczesnej Warszawy, stworzonej przez Stowarzyszenie Architektów Polskich. Dodatkowo, od lipca 2012 roku wszystkie budynki znajdujące się w jego obrębie zostały wpisane do gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy (ID: ZOL21511, ZOL21512, ZOL21513), co podkreśla ich wartość historyczną i architektoniczną.

Przypisy

  1. MagdalenaM. Piwowar, MichałM. Krasucki, MonikaM. Powalisz: ŻOL. Ilustrowany atlas architektury Żoliborza, wyd. trzecie poprawione, Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Centrum Architektury, 35, 2021 r.
  2. a b c Główny Urząd Geodezji iG.U.G., Geoportal krajowy [online], geoportal.gov.pl [dostęp 12.08.2023 r.]
  3. Dzielnica Żoliborz – Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [online] [dostęp 12.08.2023 r.]
  4. Gminna ewidencja zabytków m.st. Warszawy [online] [dostęp 20.04.2023 r.]
  5. MariaM. Sołtys, MarekM. Kuciński: Archimapa. Dziedzictwo Architektury Warszawy lat 1939–1945, Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, Instytut Stefana Starzyńskiego, 2014 r.
  6. a b Tomasz Pawłowski, Jarosław Zieliński: Żoliborz. Przewodnik historyczny. Warszawa: Rosner i Wspólnicy, 2008 r.
  7. JarosławJ. Zieliński, Realizm socjalistyczny w Warszawie. Urbanistyka i architektura (1949–1956), Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009 r.
  8. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 2003 r.
  9. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005 r.
  10. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2005 r. OCLC 831027217.
  11. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998 r.
  12. BarbaraB. Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994 r.
  13. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987 r.
  14. Uchwała Rady Miejskiej z dnia 27 września 1926 r. w sprawie nazw ulic w Cytadeli i w mieście. „Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy”. nr 67/68, 1926-10-20 r.
  15. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977 r.

Oceń: Plac Dionizego Henkla w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:5