Jerzy Lefeld

---

Życiorys

Jerzy Lefeld przyszedł na świat w rodzinie Karola i Heleny ze Szneidrów. Swoje pierwsze kroki w muzyce stawiał ucząc się pod okiem L. Prüfferowej oraz S. Judyckiego, gdzie poznawał tajniki gry na fortepianie. W 1908 roku rozpoczął naukę w Instytucie Muzycznym w Warszawie, gdzie w 1916 roku uzyskał dyplom pianistyczny w klasie Aleksandra Michałowskiego, a rok później ukończył studia z zakresu kompozycji pod kierunkiem Romana Statkowskiego. Z tą renomowaną uczelnią związał się praktycznie na całe życie, a współpraca dydaktyczna (1917–1939) została przerwana jedynie na lata 1919-1920, kiedy to służył w Wojsku Polskim.

W okresie od 1924 do 1926 roku pracował w eksperymentalnym studiu radiowym w Warszawie, a od 1926 roku związał się z Polskim Radiem, gdzie występował m.in. jako członek Małej Orkiestry PR, którą prowadził J. Ozimiński. W latach 1941–1944 skupiał się na pedagogice, prowadząc koncerty w kawiarniach oraz domach prywatnych. Po zakończeniu wojny, aż do 1971 roku, prowadził klasę fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. W ciągu swojej ponad 60-letniej kariery pedagogicznej, wykształcił czterdziestu pianistów, wśród których byli m.in. Witold Lutosławski, Stefan Kisielewski, Witold Małcużyński oraz Jerzy Maksymiuk.

Lefeld był uznawany za wybitnego pianistę-kameralistę, charakteryzującym się znakomitą umiejętnością gry a vista. Jego przygoda z akompaniowaniem rozpoczęła się w młodości, kiedy to towarzyszył swojemu ojcu, który był tenorowym amatorem. W latach 1917–1926 wystąpił z Stanisławem Barcewiczem na ponad 100 koncertach. Lista artystów, z którymi współpracował, obejmowała nazwiska ponad 50 śpiewaków, w tym Stanisławę Korwin-Szymanowską, Adę Sari, Ewę Bandrowską-Turską, Wandę Wermińską, Wiktora Brégy, Vittorię Calmę, Alfreda Ordę, Bogdana Paprockiego, Andrzeja Hiolskiego, Stefanie Woytowicz oraz Jerzego Artysza.

W gronie instrumentalistów, z którymi grał, znajdowali się m.in. Carl Flesch, Paul Hindemith, Ida Haendel, Zino Francescatti, Ruggiero Ricci, Irena Dubiska, Eugenia Umińska, Wacław Kochański, a także Wanda Wiłkomirska oraz Konstanty Andrzej Kulka. Oprócz tego grał w duetach fortepianowych z Zofią Rabcewiczową, Romanem Maciejewskim oraz Marią Wiłkomirską, a także z Władysławem Szpilmanem.

W 1934 roku wziął udział w koncercie kompozytorskim Grażyny Bacewicz, który odbył się 10 maja w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. Towarzyszył jej, akompaniując podczas wykonania utworów takich jak Kaprys nr 1, Pieśń litewska, Kaprys nr 2, Andante i Allegro oraz Temat z wariacjami, a strony z nutami przewracał mu wówczas Witold Lutosławski.

Dnia 25 czerwca 1927 roku pojął za żonę Stefanię Siwecką. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej (aleja 26, grób 17).

Twórczość

Debiut kompozytorski Jerzego Lefelda to wyjątkowe wydarzenie związane z wykonaniem dwóch symfonii w Filharmonii Warszawskiej. I Symfonia, stworzona w 1919 roku, miała zaszczyt być prowadzona przez Zdzisława Birnbauma. Natomiast II Symfonia, złożona sześć lat później, była dyrygowana przez Józefa Ozimińskiego. W latach 70. Wykonania tych dzieł zostały przywrócone dzięki Wielkiej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji, gdzie I Symfonia została zaprezentowana w 1978 roku pod batutą Jerzego Maksymiuka, a II Symfonia w 1979 roku, a jej wykonawcą był Wojciech Michniewski.

W bogatym dorobku kompozytorskim Lefelda można znaleźć różnorodne utwory, w tym zarówno orkiestrowe, jak i kameralne, jak również wokalne oraz wokalno-instrumentalne. Ponadto, jego twórczość obejmuje także aranżacje fortepianowe ważnych koncertów, takich jak oba koncerty Fryderyka Chopina, I Koncert skrzypcowy Karola Szymanowskiego, a także operę „Straszny dwór” Stanisława Moniuszki. Interesującym uzupełnieniem jego twórczości są poematy symfoniczne, między innymi „Stanisław i Anna Oświęcimowie”, oraz „Epizod na maskaradzie” autorstwa Mieczysława Karłowicza.

Wybrane kompozycje

Oto selekcja utworów autorstwa Jerzego Lefelda, prezentująca jego różnorodność kompozycyjną i artystyczną. Poniżej znajduje się lista wybranych dzieł, które obrazują jego twórczość na przestrzeni lat.

• I Symfonia f-moll op. 2, wersja 1. na orkiestrę (1917),
• Sekstet smyczkowy Es-dur op. 3 (1919),
• II Symfonia e-moll op. 5, wersja 1. na orkiestrę (1921),
• Cztery pieśni op. 4 na głos z fortepianem (1921–1923),
• Trzy preludia op. 6 na fortepian (1936),
• Nokturn op. 7 na fortepian (1943),
• Osiem utworów dla dzieci op. 8 na fortepian (1945),
• Jesień op. 11 nr 2 na fortepian (1945),
• Dwa mazurki op. 9 na fortepian (1947),
• Zachowaj mnie u swoich drzwi op. 10 nr 1 na głos z fortepianem (1947),
• Cóż jest prócz nieba op. 10 nr 2 na głos z fortepianem (1948),
• Krakowiak op. 11 nr 1 na fortepian (1948),
• Kołysanka op. 11 nr 3 na fortepian (1948),
• Cztery sonety krymskie op. 15 na baryton i orkiestrę symfoniczną (1964),
• Sonet „Błogosławieństwo” op. 14 na baryton, orkiestrę smyczkową i harfę (1967),
• I Symfonia f-moll op. 2, wersja 2. na orkiestrę (1969–1976),
• II Symfonia e-moll op. 5, wersja 2. na orkiestrę (1969–1976),
• Intermezzo symfoniczne op. 16 na orkiestrę (1970),
• Odchodzę, wersja 1., pieśń na głos solowy i fortepian (1970),
• Odchodzę, wersja 2., pieśń na głos solowy i orkiestrę (1970),
• Mazurek-impromptu na fortepian (1976),
• Preludium na fortepian (1977).

Twórczość Lefelda jest nie tylko bogata, ale również różnorodna, obejmująca różne formy muzyczne, od symfonii po kameralne utwory. Jego kompozycje pozostają ważnym elementem polskiego dziedzictwa muzycznego.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Lefeld otrzymał szereg wyróżnień i odznaczeń w uznaniu za swoje zasługi. Poniżej przedstawiono listę jego najbardziej znaczących nagród:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 15 lipca 1954 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany 11 listopada 1936 roku,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 7 stycznia 1955 roku.

Nagrody

Jerzy Lefeld, uznawany za jednego z najwybitniejszych akompaniatorów swojego czasu, był laureatem licznych nagród, które podkreślają jego wkład w muzykę.

• Nagroda Państwowa II stopnia za wybitną działalność w dziedzinie akompaniamentu, przyznana w 1955 roku,
• Nagroda muzyczna miasta Warszawy, zdobyta w 1957 roku,
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, otrzymana w 1965 roku.

---

Oceń: Jerzy Lefeld

---