Szczepan Jeleński był niezwykle ważną postacią w polskiej kulturze i nauce. Urodził się 22 grudnia 1881 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się 27 maja 1949 roku w Poznaniu.
Jeleński, znany również pod pseudonimem Bohdan Katerwa, wyróżniał się jako inżynier oraz pisarz, którego działalność przyczyniła się do popularyzacji nauki w Polsce. Swoją pracą inspirował wielu ludzi do zgłębiania tajników różnych dziedzin, łącząc techniczne umiejętności z pasją do pisania.
Życiorys
Szczepan Jeleński przyszedł na świat 22 grudnia 1881 roku w Warszawie, pochodząc z rodziny Jana Jeleńskiego oraz Ludwiki z Czajewskich. Ukończył gimnazjum w Warszawie, a następnie kontynuował naukę na Politechnice Warszawskiej.
W latach 1904–1907 piastował funkcję redaktora w „Dzienniku dla Wszystkich”, a w kolejnych latach, 1909–1913, był redaktorem „Roli”. W czasach I wojny światowej Jeleński zaangażował się w politykę, stając się członkiem zarządu głównego Koła Międzypartyjnego w Warszawie, pełniąc funkcję delegata Stronnictwa Chrześcijańsko-Demokratycznego.
W okresie międzywojennym pełnił rolę dyrektora Księgarni św. Wojciecha w Poznaniu. Dodatkowo, był członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek oraz rady Polskiego Związku Wydawców Dzienników i Czasopism. Warto zauważyć, że Jeleński był także redaktorem tygodnika ilustrowanego „Tęcza”.
Twórczość
Szczepan Jeleński to autor, którego twórczość obejmuje różnorodne formy literackie. Wśród jego znanych dzieł znajdują się:
- Urwis (1918) – komedia,
- Igraszki z ogniem – komedia,
- Przechodzień (1921) – nastrojowa sztuka,
- Lilavati (1926; zawierająca anegdoty, gry, ciekawostki oraz zadania matematyczne),
- – wznawiana w wyd. WSiP, Warszawa (w roku 1971 po raz siódmy),
- – a następnie w Poznaniu w 1982 roku,
- Śladami Pitagorasa (1928; podobny charakter jak Lilavati),
- – który w latach 60. stał się tytułem teleturnieju,
- – a wznowienie odbyło się w wyd. WSiP, Poznań, 1988,
- Pod strażą Sfinksa,
- Płomienne serca, wyd. Pelikan.
Oprócz tego Jeleński angażował się w publicystykę religijną, tworząc takie dzieła jak:
- O siódmej godzinie – opowieść ewangeliczna,
- Woda żywa,
- Mała Miriam.
Warto zaznaczyć, że jego książki popularyzujące matematykę, takie jak Lilavati oraz Śladami Pitagorasa, są uznawane za prekursorskie i są nadal wznawiane. W 1951 roku wszystkie jego utwory zostały objęte cenzurą w Polsce, co skutkowało natychmiastowym wycofaniem ich z bibliotek. Mimo to później zapis ten częściowo cofnięto, co umożliwiło ponowne wydania Lilavati oraz Śladami Pitagorasa w czasach PRL.
Przypisy
- Cenzura PRL, posłowie Zbigniew Żmigrodzki, Wrocław 2002 r., s. 18.
- S.S. Jeleński, Mała Miriam: opowieść ewangeliczna [online], polona.pl [dostęp 29.04.2020 r.]
- Śladami Pitagorasa: rozrywki matematyczne, S.S. Jeleński (oprac.), Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1928 r. [dostęp 29.04.2020 r.] Brak numerów stron w książce.
- Lîlâvatî: rozrywki matematyczne, S.S. Jeleński (oprac.), Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, [ok. 1930] [dostęp 29.04.2020 r.] Brak numerów stron w książce.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939 r., s. 122–123. [dostęp 28.07.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Michał Głowiński | Henryk Elzenberg (filozof) | Andrzej Wąsowski | Andrzej Sieczkowski | Kalina Bartnicka | Piotr Jędrzejowicz | Ewa Smuk-Stratenwerth | Andrzej Hopfer | Estera Mangel-Szmaragd | Stanisław Mrówczyński | Stefan Srebrny | Dawid Bieńkowski | Aleksy Franciszek Bachulski | Wojciech Dziembowski | Krystyna Juchniewicz | Jerzy Lefeld | Krzysztof Radosław Mazurski | Grzegorz Myśliwski | Stanisław Gebethner | Bronisław BaczkoOceń: Szczepan Jeleński