Filharmonia Narodowa

---

Historia

Pierwszy budynek Filharmonii Warszawskiej został zaprojektowany przez Karola Kozłowskiego, a jego wznoszenie miało miejsce w latach 1900–1901. Znajduje się on w kwartale ulic Jasnej, Moniuszki oraz Nowosiennej, a także ulicy Sienkiewicza. Uroczyste otwarcie miało miejsce 5 listopada 1901 roku, kiedy orkiestra była prowadzona przez jej ówczesnego dyrektora muzycznego, Emila Młynarskiego. W ramach wydarzenia, na scenie wystąpił solista Ignacy Jan Paderewski, który zagrał swój Koncert fortepianowy z akompaniamentem orkiestry, oraz zaprezentował szereg kompozycji Fryderyka Chopina. Do występu dołączył także wokalista Wiktor Grąbczewski (bas), wykonując solową partię w kantacie Władysława Żeleńskiego.

Projekt architektoniczny budynku, zrealizowany w latach 1901-1945, był inspirowany europejskimi filharmoniami i operami z XIX wieku, szczególnie Operą Paryską. Charakteryzował się bogatym, eklektycznym stylem, w którym można dostrzec wpływy neorenesansu oraz neobaroku, przefiltrowane przez nowoczesną interpretację tamtych czasów. Budowla usytuowana była na działce o wymiarach około 58 na 44 metry i miała trzy różne elewacje. Pierwotne główne wejście umiejscowione było od strony ulicy Jasnej, a na fasadzie znajdowały się rzeźby autorstwa Stanisława R. Lewandowskiego i Władysława Mazura.

Filharmonia Warszawska została ufundowana przez szereg wpływowych osób, w tym m.in. bankiera Leopolda Juliana Kronenberga oraz pianistę Ignacego Jana Paderewskiego. Wśród rzeźb, które zdobiły fasadę pierwotnego budynku, wyróżniały się postacie takich wielkich kompozytorów jak Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin oraz Stanisław Moniuszko. Główna sala koncertowa miała imponującą powierzchnię wynoszącą 730 m², mogąc jednocześnie pomieścić około 2000 widzów. Plafon w tej sali został stworzony przez artystę Henryka Siemiradzkiego.

Okres II wojny światowej wpłynął drastycznie na działalność Filharmonii, ponieważ gmach został zniszczony przez niemieckie wojska podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. W trakcie zawirowań, jakie towarzyszyły powstaniu warszawskiemu w 1944 roku, Filharmonia uległa dalszym zniszczeniom, w tym bombardowaniom.

Na mocy zarządzenia Ministra Kultury i Sztuki z 25 października 1949 roku powstało państwowe przedsiębiorstwo znane jako „Filharmonia Narodowa w Warszawie”. Odbudowany gmach został otwarty 21 lutego 1955 roku, coincydując z inauguracją V Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Tego dnia nadeszła także zmiana nazwy Filharmonii Warszawskiej na Filharmonię Narodową. Nowa, odbudowana siedziba, stworzona według projektu Eugeniusza Szparkowskiego i Henryka Białobrzeskiego, pozbawiona została pierwotnej, bogatej dekoracji, na rzecz stylistyki architektury socrealizmu. Aby ułatwić komunikację wewnętrzną, główne wejście zostało przeniesione na ulicę Sienkiewicza.

W murach Filharmonii Narodowej oraz przy jej pomocy odbywa się obecnie festiwal Warszawska Jesień. Sala koncertowa w tym obiekcie dysponuje 1072 miejscami, natomiast sala kameralna oferuje 378 miejsc dla słuchaczy.

Orkiestra Filharmonii Narodowej

Na początku działalności, orkiestra Filharmonii Narodowej zapisała się w historii muzyki polskiej, a ich pierwszy koncert miał miejsce 5 listopada 1901 roku w nowo wybudowanej sali filharmonijnej. Od tego momentu, zespół zyskał ogromne uznanie, koncertując z wieloma wybitnymi artystami epoki.

Wśród znanych dyrygentów, którzy kierowali orkiestrą, byli tacy wielcy twórcy jak Edvard Grieg, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Camille Saint-Saëns, Richard Strauss oraz Igor Strawinski. Każdy z nich wniósł coś niepowtarzalnego do repertuaru tej znakomitej orkiestry, co przyczyniło się do jej renomowanej pozycji.

Soliści

Na scenie w Filharmonii Narodowej w Warszawie mieli również zaszczyt występować znani soliści, wśród których byli takie gwiazdy jak Martha Argerich, Kathleen Battle, Teresa Berganza, a także Rafał Blechacz i Nelson Freire. Prócz nich, na estradzie można było zobaczyć takich artystów jak Nigel Kennedy, Evgeny Kissin, Midori Gotō, Arturo Benedetti Michelangeli oraz Shlomo Mintz.

Orkiestra miała również okazję gościć takich mistrzów jak Anne-Sophie Mutter, Garrick Ohlsson, Dawid Ojstrach oraz Murray Perahia. Nie sposób pominąć również wybitnych muzyków takich jak Jean-Pierre Rampal, Swiatosław Richter i Mstisław Rostropowicz. Wśród nich wyróżnia się Henryk Szeryng oraz Krystian Zimerman, którzy swymi występami przyczynili się do wzbogacenia artystycznego dorobku tej instytucji.

Chór Filharmonii Narodowej

Chór Filharmonii Narodowej rozpoczął swoją artystyczną podróż w 1953 roku. Jego pierwszym dyrygentem był Zbigniew Soja, a przez lata kierownictwo pełnili również inni wybitni muzycy, tacy jak Roman Kuklewicz w latach 1955-1971, Józef Bok (1971-1974), Antoni Szaliński (1974-1978) oraz Henryk Wojnarowski, który prowadził chór od 1978 do 2016 roku. Obecnie, od stycznia 2017 roku, zespół jest pod batutą Bartosza Michałowskiego.

Chór Filharmonii Narodowej ma na swoim koncie liczne koncerty, które odbyły się w takich krajach jak Austria, Belgia, Dania, Finlandia oraz Hiszpania. Występowali również w Izraelu, Niemczech, Rosji i Szwajcarii, a także na Litwie, Łotwie, w Francji oraz Włoszech. Zespół regularnie angażowany jest do wspólnych występów z prestiżowymi orkiestrami, takimi jak Berliner Philharmoniker i Muncher Philharmoniker. Do ich partnerów należą również Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin i orchestre symfoniczne w Tel Awiwie oraz Jerozolimie.

Repertuar

Repertuar Chóru FN to prawdziwy skarb, obejmujący ponad 400 kompozycji oratoryjnych oraz utworów a cappella, które reprezentują różne epoki od średniowiecza po czasy współczesne. Muzyka polska odgrywa szczególnie istotną rolę w ich programie, z naciskiem na utwory Krzysztofa Pendereckiego, którego twórczość znacząco wzbogaca ich repertuar.

Nagrody

Chór Filharmonii Narodowej zdobył wiele nagród, w tym:

• 2020 – Fryderyk za nagranie opery Hagith (wraz z Polską Orkiestrą Radiową pod dyrekcją Michała Klauzy),
• 2018 – Fryderyk za album z Litanią do Maryi Panny, Stabat Mater i III Symfonią „Pieśń o nocy” (wraz z Orkiestrą Filharmonii Narodowej pod batutą Jacka Kaspszyka),
• 2017 – Grammy w kategorii Best Choral Performance za płytę z cyklu Penderecki conducts Penderecki (Dies illa, Psalmy Dawida i Hymny do św. Daniiła i Wojciecha),
• 2011 – Fryderyk za nagranie Requiem. Missa pro defunctis Romana Maciejewskiego z 1989 roku,
• 2010 – „Złoty Orfeusz” francuskiej Academie du Disque Lyrique w kategorii „Najlepsza inicjatywa fonograficzna”, uznany za promocję twórczości Stanisława Moniuszki,
• 2009 – Fryderyk za Album Roku – Muzyka Chóralna i Oratoryjna za płytę z mszami Stanisława Moniuszki (DUX),
• 2005 – Record Academy Award (przyznawana przez japoński magazyn „Record Geijutsu”).

Wykonawcy gościnni

Przed wybuchem I wojny światowej oraz w okresie międzywojennym XX wieku, Filharmonia Warszawska zyskała status kluczowego centrum muzycznego w zaborze rosyjskim i później w całej Polsce. Stała się także jedną z najbardziej znaczących instytucji muzycznych całej Europy. W salach tej filharmonii mieli zaszczyt występować niemal wszyscy wybitni dyrygenci oraz soliści tamtych czasów. Do tej zaszczytnej grupy należeli m.in.: Claudio Arrau, Edvard Grieg, Arthur Honegger, Vladimir Horowitz, Bronisław Huberman, Wilhelm Kempff, Otto Klemperer, Siergiej Prokofjew, Siergiej Rachmaninow, Maurice Ravel, Artur Rodziński, Artur Rubinstein, Pablo Sarasate oraz Richard Strauss.

Orkiestry

Na deskach Filharmonii Narodowej w Warszawie, gościnnie występowały prestiżowe orkiestry z różnych zakątków świata, w tym:

• Academy of St. Martin in the Fields (dyrygent: Neville Marriner),
• Academy of Ancient Music (Christopher Hogwood),
• BBC Symphony Orchestra (Pierre Boulez),
• Berliner Philharmoniker (Daniel Barenboim, Simon Rattle),
• Chicagowska Orkiestra Symfoniczna (Riccardo Muti),
• City of Birmingham Symphony Orchestra (Simon Rattle),
• Cleveland Orchestra (George Szell, Christoph von Dohnányi),
• Gewandhausorchester Leipzig (Kurt Masur),
• Los Angeles Philharmonic Orchestra (Zubin Mehta),
• Münchener Philharmoniker (Sergiu Celibidache),
• Sankt-Petersburska Akademicka Filharmonia (Jewgienij Mrawinski),
• Filharmonia Nowojorska (Leonard Bernstein, Lorin Maazel),
• Orkiestra Filadelfijska (Eugene Ormandy),
• Kammerakademie Potsdam (Trevor Pinnock).

Organy

W 2001 roku w sali koncertowej zainstalowano nowe organy, które zostały stworzony przez renomowaną berlińską firmę Karl Schuke, Berliner Orgelbau Werkstatt. Ten wspaniały instrument muzyczny dysponuje trzema manuałami oraz pedałem, oferując 71 głosów do wykorzystania przez wykonawców.

Organy te wyróżniają się mechaniczną trakturą gry, która zapewnia autentyczne odczucia podczas gry, natomiast elektryczna traktura rejestrów umożliwia wygodną kontrolę nad brzmieniem instrumentu.

Inne informacje

Na bocznej ścianie budynku Filharmonii umieszczona jest tablica upamiętniająca Emila Młynarskiego.

---

Oceń: Filharmonia Narodowa

---