Ulica Skaryszewska w Warszawie

---

Przebieg

Ulica Skaryszewska w Warszawie posiada unikalny przebieg, który rozpoczyna się od ul. Targowej, w okolicach alei Zielenieckiej. Kieruje się ona na północny wschód, zmierzając w stronę Dworca Wschodniego.

Po przejechaniu około 230 metrów, przecina ul. Lubelską, a swój bieg kończy na pętli autobusowej, tuż przed wejściem do dworca.

Historia

Historia ulicy Skaryszewskiej sięga roku 1883, kiedy to została wytyczona jako droga do Dworca Kolei Terespolskiej, zlokalizowanego na terenach dawnego Skaryszewa, co dało podstawy do jej nazwy. Na początku łączyła ona ulicę Wołową z późniejszym Dworem Wschodnim.

W 1927 roku kapliczka usytuowana przy tej ulicy została przejęta przez Stowarzyszenie Księży Pallotynów, którzy przekształcili ją w kaplicę pod wezwaniem Chrystusa Króla Pokoju. Z kolei w 1934 roku, w nowopowstałym budynku pod nr 8, zaczęło funkcjonować IV Miejskie Gimnazjum Męskie im. gen. Jasińskiego, które przeniesiono z ul. Szerokiej (obecnie ul. ks. Ignacego Kłopotowskiego) nr 5, oraz szkoła powszechna nr 91.

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku, wspomniana kaplica pallotynów została niemal całkowicie zniszczona. Po tym zdarzeniu przystąpiono do odbudowy znacznie większego kościoła, który został poświęcony w listopadzie 1941 roku. W lutym 1941 roku w budynku szkolnym Niemcy utworzyli oboz przejściowy, przeznaczony dla osób wywożonych na przymusowe roboty do Niemiec. Komendantem tego obozu, znanego jako oboz na Skaryszewskiej lub od niemieckiej nazwy Durchgangslager – Dulagiem na Skaryszewskiej, był Eugen Bollongino. 8 czerwca 1944 roku przeprowadzono na niego skuteczny zamach w ramach akcji „Główki”, a 27 sierpnia tego samego roku oboz został zamknięty. Ślady po tych wydarzeniach wciąż można dostrzec w budynku, w którym obecnie znajduje się Izba Pamięci.

Na koniec lat 50. XX wieku na placu u zbiegu ulic Skaryszewskiej i Lubelskiej uruchomiono bazar „Ciuchy”, który działał tam do 1973 roku, po czym został przeniesiony do Rembertowa, na plac przy ul. Paderewskiego. W 2012 roku, w związku z organizacją Euro 2012, ulica przeszła rewitalizację, co przyczyniło się do jej dalszego rozwoju oraz poprawy estetyki.

Upamiętnienia

W 1994 roku zaszczycono pamięć wydarzeń z 50. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego. W tym szczególnym miejscu, gdzie niegdyś znajdowała się rampa wykorzystywana do wywózki mieszkańców, postawiono symboliczny krzyż. Warto zauważyć, że w 2015 roku dodano do niego tabliczkę, która upamiętnia oboz w tym rejonie.

W kulturze

Ulica Skaryszewska odgrywa istotną rolę w polskiej kulturze, będąc nie tylko miejscem, ale również inspiracją dla artystów i pisarzy.

O prawdziwej atmosferze tej ulicy mówi piosenka „Siekiera, motyka”, która nawiązuje do obozu przejściowego znajdującego się w jej pobliżu. Warto również wspomnieć o Tadeuszu Borowskim, autorze opowiadań, który podczas okupacji niemieckiej był magazynierem w przedsiębiorstwie budowlanym Pędzich przy ul. Skaryszewskiej 4. Borowski mieszkał w barakach należących do firmy, które były zlokalizowane nieopodal obozu.

W opowiadaniu „Pożegnanie z Marią” opisał ulicę w sposób niezwykle sugestywny: „Latem, jesienią, zimą i wiosną uliczka – ślepa, wybrukowana kocimi łbami, śmierdząca zgnilizną otwartych rynsztoków, uliczka zgubiona między grząskim jak przegniły trup polem a szeregiem zmurszałych, parterowych domów mieszczących pralnię, fryzjera, mydlarnię, parę sklepików spożywczych i obskurny bar – dzień w dzień pęczniała wzbierającym, rozfalowanym tłumem, który podpływał pod betonowe mury szkoły, wyciągał twarze ku nowoczesnym oknom, ku pokrytemu czerwoną karpiówką dachowi, podnosił głowy, wymachiwał rękoma i krzyczał. Ujęty jak w groble w dwa szeregi policjantów, tłum odpływał korytem ulicy, odchodził aż do placu leżącego u jej wylotu, skąd otwierała się miła oczom perspektywa na zapuszczone mielizny nad rzeką, porosłe kępami postrzępionej wikliny i pokryte z rzadka liszajami śniegu, na most nad leżącą na migotliwym nurcie mgłą, na żółte, pastelowe domy miasta, roztapiające się w czystym, spokojnym, błękitnym niebie – kłębił się rozpaczliwie na placu i znowu powracał z krzykiem.”

W 2015 roku zrealizowano spektakl zatytułowany „Róża ze Skaryszewskiej” w reżyserii Dariusza Kunowskiego, którego fabuła koncentruje się na losach mieszkańców tej ulicy na przestrzeni różnych lat.

---

Oceń: Ulica Skaryszewska w Warszawie

---