Pomnik Poległych w Bitwie pod Grochowem

---

Opis

Po zakończeniu powstania listopadowego, władze rosyjskie zadecydowały o zakazie wszelkiego rodzaju upamiętniania miejsc związanych z bitwą. W wyniku zaciętej walki, olchowy las mocno ucierpiał, a do lat międzywojennych przetrwała jedynie jedna olcha, na której znajdowała się tabliczka z dramatycznym przesłaniem. Warto przytoczyć jej treść w formie cytatu:

Jestem jedyną wnuczką bohaterów z 1831 r. Mam w sobie krew praojców, którzy tu padli. Ludzie nie rańcie mnie! Dajcie żyć jeszcze radością, że Polska wolna!

W czwartek, 13 lipca 1916 roku, na jednej z wydm postawiono drewniany krzyż z daszkiem, który łączył się z jego ramieniem i miał gwiazdę z dwunastoma promieniami. Krzyż ten był symbolicznym upamiętnieniem bohaterów bitwy, a jego projekt został stworzony przez Stefana Szyllera. W skład Komitetu Organizacyjnego weszli także: inż. Aleksander Około-Kułak (były prezes Komitetu Obywatelskiego w Wawrze), Aleksander Karwowski (ziemianin i przemysłowiec), dyrektor Antoni Wysocki oraz przemysłowiec Karol Geber.

W setną rocznicę tych wydarzeń krzyż został wymieniony na metalowy, a przy tej okazji złożono akt erekcyjny dotyczący budowy mauzoleum. W roku 1936, podczas prac melioracyjnych, odkryto resztki broni, fragmenty umundurowania oraz kości osób, które zginęły w trakcie walki. Znalezione szczątki złożono w krypcie wybudowanej przy krzyżu.

Na wspomnianej krypcie umieszczono tablicę z tekstem nawiązującym do bitwy pod Termopilami:

Przechodniu powiedz współbraciom, Że walczyliśmy mężnie i umierali bez trwogi Ale z troską w sercu o losy Polski, Losy przyszłych pokoleń – o Wasze losy

Dodatkowo, na krypcie widnieje tablica z następującym napisem: Krwawy posiew na polach Grochowa, przeradzający się w potężny prąd siły odrodzeńczej Narodu w naszym pokoleniu wyda plon niepodległości Ojczyzny. Ku czci poległych w 1831 r. Bohaterskich Obrońców Ojczyzny. Zrzeszenie Własności Nieruchomości Koła Grochów 1932 r.

Aleja Chwały

Wzdłuż ulicy Traczy, która znajduje się w dzielnicy Rembertów i łączy Kawęczyn z mogiłą powstańczą, realizowana jest w ostatnich latach Aleja Chwały. Ta wyjątkowa aleja składa się z głazów, na których umieszczono tablice pamiątkowe. Pierwsze z tych kamieni zostały wmurowane w 1999 roku. Następnie, w 2008 roku, blisko pierwszej tablicy pamiątkowej powstała kaplica filialna parafii św. Wacława.

W tym samym obszarze można również znaleźć Krzyż Obrońców Olszynki oraz pomnik w formie figury Matki Boskiej Fatimskiej, jak również Dzwon Wolności. Jak dotąd odsłonięto już 32 tablice, poświęcone pamięci wielu wybitnych postaci, wśród nich są:

• gen. Ludwika Bogusławskiego i IV Pułku Piechoty Liniowej,
• gen. Ludwika Kickiego i Ułanów Grochowskich,
• Sejmu Narodowego 1831 roku,
• gen. Kazimierza Małachowskiego,
• gen. Józefa Grzegorza Chłopickiego,
• gen. Józefa Bema,
• gen. Karola Kaczkowskiego,
• gen. Ignacego Prądzyńskiego,
• gen. Macieja Rybińskiego,
• gen. Franciszka Żymirskiego,
• gen. Józefa Dwernickiego,
• płk Piotra Wysockiego,
• gen. Henryka Dembińskiego,
• gen. Piotra Szembeka,
• gen. Jana Umińskiego,
• Emilii Plater, Józefy Rostkowskiej, Barbary Bronisławy Czarnowskiej, Klaudyny Potockiej oraz Emilii Sczanieckiej,
• mjr Waleriana Łukasińskiego,
• braci Mycielskich (Ludwika, Józefa oraz gen. Michała Mycielskiego),
• kpt. Artura Zawiszy,
• gen. Kazimierza Skarżyńskiego oraz gen. Henryka Milberga,
• spiskowców belwederczyków: Ludwika Nabielaka, Józefa Zaliwskiego, Karola Szlegla, Feliksa Nowosielskiego, Janusza Swiętopełka Czertwertyńskiego, Wincentego Kobylińskiego, Aleksandera Swiętosławskiego, Karola Paszkiewicza, Edwarda Rottermunda, Rocha Rupniewskiego, Ludwika Orpiszewskiego, Walentego Nasierowskiego,
• gen. Ludwika Michała Paca,
• gen. Franciszka Sznajdego,
• gen. Klemensa Kołaczkowskiego,
• gen. Jana Skrzyneckiego,
• gen. Józefa Sowińskiego,
• obrońców twierdz w Modlinie i Zamościu: gen. Ignacego Hilarego Ledóchowskiego i gen. Jana Krysińskiego,
• papieża Jana Pawła II,
• ks. Wacława Karłowicza oraz Stefana Melaka,
• poetów – piewców powstania listopadowego: Kazimierza Delavigne, Stefana Garczyńskiego, Juliusza Mosena, Adama Mickiewicza, Konstantego Gaszyńskiego, Aleksandra Odojewskiego, Wincentego Pola, Juliusza Słowackiego, Stefana Witwickiego,
• jedna z tablic powstała w hołdzie rządowi narodowemu, marszałkowi sejmu, bohaterom wojny polsko-rosyjskiej 1830–1831 oraz zesłańcom i męczennikom spisku syberyjskiego: Adamowi Jerzemu Czartoryskiemu, Wincentemu Niemojowskiemu, Joachimowi Lelewelowi, Władysławowi Tomaszowi Ostrowskiemu, Romanowi Sołtykowi, Stanisławowi Barzykowskiemu, Bonawenturze Niemojowskiemu, Janowi Ledóchowskiemu, Julianowi Niemcewiczowi, Teodorowi Morawskiemu, Gustawowi Małachowskiemu, Teofilowi Morawskiemu, Walentemu Józefowi Zwierkowskiemu, ks. Janowi Henrykowi Sierocińskiemu, Franciszkowi Szokalskiemu, Wincentemu Migurskiemu,
• wszystkich bohaterów bitwy pod Olszynką Grochowską.

Dzięki staraniom ks. Wacława Karłowicza oraz Stowarzyszenia Krąg Pamięci Narodowej, miejsce to zostało niemal wzorcowo zagospodarowane. W 2012 roku zaproponowano stworzenie w tym miejscu 50-metrowego kopca, na wierzchołku którego planowano umieścić historyczne trzonów kolumny Zygmunta, które obecnie znajdują się przy Zamku Królewskim. Na kopcu planowano umieścić także wyrzeźbione gniazdo z orłem, który ma się wznieść do lotu. Od ulicy Chełmżyńskiej do kopca prowadzić miała zatem Aleja Chwały z głazami ukazującymi historię Polski, począwszy od potopu szwedzkiego, aż po katastrofę smoleńską. Koszt realizacji tego ambitnego projektu szacowano na około 200 milionów złotych. W kopcu miałyby się znaleźć m.in. muzeum Powstania Listopadowego oraz kaplica, a na jego szczycie przewidziano taras widokowy.

---

Oceń: Pomnik Poległych w Bitwie pod Grochowem

---