Kładka Pamięci

---

Kontekst historyczny miejsca

„Drewniany most nad ulicą Chłodną, wyłączoną z warszawskiego getta ze względu na swoje kluczowe znaczenie komunikacyjne, stanowił największą z czterech podobnych konstrukcji, które znajdowały się na terenie dzielnicy zamkniętej. Został zbudowany na wysokości drugiego piętra, pomiędzy kamienicami o numerach 23 i 26 przy ulicy Chłodnej. To unikalne przejście miało na celu ułatwienie Żydom transportu pomiędzy południową a północną częścią getta, znaną jako małe i duże getto, szczególnie przez ruchliwe skrzyżowanie z ulicą Żelazną. Mieszkańcy getta mieli możliwość zobaczenia fragmentu Warszawy, który pozostawał dla nich niedostępny, dlatego most ten bywał określany mianem mostu westchnień.

Projekt mostu został opracowany przez niemiecką firmę Schmied i Muentzermann, a obiekt oddano do użytku 26 stycznia 1942 roku. Ruch kołowy wciąż odbywał się ulicą Żelazną, ponieważ po zmianach granic getta, które miały miejsce jesienią 1941 roku, mur getta przesunięto na środek ulicy. Ruch na skrzyżowaniu był kontrolowany przez polskich i żydowskich policjantów, którzy używali specjalnej bramy w celu regulacji przepływu pojazdów.

Most, wzniesiony w pobliżu istotnego skrzyżowania nad przelotową ulicą Chłodną, stał się jednym z symboli podzielonego przez Niemców miasta. Niestety, poniósł on swój los i został rozebrany po zmniejszeniu obszaru getta w trakcie wielkiej akcji deportacyjnej oraz włączeniu części getta położonej na południe od ulicy Leszno do „aryjskiej” części Warszawy, co miało miejsce w sierpniu 1942 roku.”

Opis

Pomnik, który przyciąga uwagę, został skonstruowany w oparciu o dwa potężne słupy, które wznoszą się na ponad dziesięć metrów. Znajdują się one po przeciwnych stronach ulicy, a ich powierzchnia pokryta jest brązem krzemowym, co ma na celu przypomnienie drewnianych belek mostu. Znajdujące się pomiędzy nimi cztery światłowody, każde o długości 27 metrów, symbolicznie wskazują lokalizację, w której niegdyś mieściły się podesty oraz poręcze mostowe.

Projektant, Tomasz Lec, stworzył tę instalację jako dzieło pełne niejednoznaczności, które zarówno w słoneczny dzień, jak i podczas deszczu oraz nocą ma budzić różne refleksje. Po zapadnięciu zmroku, iluminacja wydobywająca białe linie światła pomoże w wytyczeniu w powietrzu pustej i niedostępnej przestrzeni, a cienie, które będą rzucane przez dwa małe ekrany umieszczone na wysokości ośmiu metrów, mają tworzyć iluzję, że po kładce poruszają się ludzie.

Warto zwrócić uwagę na dwa słupy ulokowane po północnej stronie ulicy Chłodnej, w których zainstalowano cztery stereoskopy. Dzięki nim można podziwiać trójwymiarowe zdjęcia mostu oraz wysłuchać dźwięków związanych z jego historią, jak przejeżdżające tramwaje, tupot ludzkich stóp czy śpiew żydowskiego kantora.

Instalacja została uruchomiona 1 października 2011 roku, co zbiegło się z oddaniem do użytku przebudowanego odcinka ulicy Chłodnej. Jest to trzecie upamiętnienie drewnianego mostu z 1942 roku w obrębie tego skrzyżowania, obok odsłoniętego w kwietniu 2007 muralu „Tam była kładka” oraz jednego z 22 pomników granic getta, który został ustawiony w listopadzie 2008 roku.

---

Oceń: Kładka Pamięci

---