Karol Szlegel

---

Życiorys

Młodość

W wieku zaledwie 14 lat Karol Szlegel rozpoczął swoją wojskową karierę, wstępując do batalionu strzelców pieszych gwardii królewskiej. Jego dalsza edukacja miała miejsce w Korpusie Kadetów w Kaliszu, gdzie zdobył podstawy wojskowe. W roku 1822, po ukończeniu nauki, awansował na stanowisko podporucznika, a w dniu 8 listopada 1830 roku osiągnął rangę porucznika.

Powstanie listopadowe

Karol był aktywnym uczestnikiem wydarzeń, które doprowadziły do wybuchu powstania listopadowego, będąc członkiem Sprzysiężenia Wysockiego. Tuż przed wybuchem powstania, sprowadzał amunicję do spiskowców z Podchorążówki. Towarzyszył on także Piotrowi Wysockiemu w noc listopadową, gdy odbyło się wezwanie podchorążych do walki. Na terenie Szkoły doszło do próby udaremnienia ich działań przez dwóch oficerów przeciwnych powstaniu; na rozkaz Szlegla zostali oni ranni bagnetem.

Józef Zaliwski, dowódca, przydzielił Szlegla do oddziału, który miał zaatakować skoszarowane w Łazienkach pułki rosyjskie. W trakcie przemarszu podchorążych z Łazienek pod Arsenał, Szlegel przejął kontrolę nad grupą, co miało miejsce, gdy Piotr Wysocki stracił nad nią panowanie. W wyniku tego ataku zginęli trzej oficerowie lojalni wielkiemu księciu Konstantemu oraz gen. Józef Nowicki, który w zamieszaniu został pomylony ze znienawidzonym generałem Lewickim.

Według niektórych relacji, to właśnie Karol Szlegel i Stanisław Mazurkiewicz mieli zastrzelić generała Maurycego Haukego. Śmierć Haukego miała miejsce w trakcie strzelaniny, w której towarzyszący mu pułkownik Filip Meciszewski zranił podchorążego Tomasza Kicińskiego. Zdarzenie miało miejsce na Krakowskim Przedmieściu, tuż przed pałacem Namiestnikowskim.

W trakcie wojny polsko-rosyjskiej (1831), Szlegel systematycznie awansował do rangi kapitana, następnie majora, a w końcu podpułkownika. Brał czynny udział w bitwie pod Grochowem, gdzie zdobył dwa nieprzyjacielskie działa. Zaledwie kilka dni później, 10 marca, odebrał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari. W obronie Warszawy, we wrześniu 1831, stanął na czele batalionu grenadierów, a za wzorową postawę w trakcie walki został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Virtuti Militari. Po przegranej powstania udał się na emigrację do zachodniej Europy. Wyrokiem Najwyższego Sądu Kryminalnego z 1832 roku, przeznaczonego do osądzania powstańców listopadowych, został zaocznie skazany na karę śmierci.

Emigracja i śmierć

Józef Zaliwski wysłał Szlegla do Awinionu, aby zorganizował werbunek ochotników na planowaną wyprawę partyzancką do Polski. Oprócz tej misji, Szlegel angażował się także w organizację pogrzebu ppor. Jana Misiewicza, oficera byłego 4 Pułku Piechoty Liniowej, który zginął w pojedynku. Kilka tygodni później sam Karol został wciągnięty w wydarzenia związane z pojedynkiem. W Awinionie popadł w konflikt z kpt. Kacprem Dziewickim, co było efektem różnic poglądów politycznych. Spór osiągnął szczyt, gdy Szlegel spoliczkował Dziewickiego, co doprowadziło do tragicznego pojedynku.

W wyniku tego incydentu, 5 lipca 1832 roku, Karol Szlegel zginął, podczas gdy Dziewicki odniósł obrażenia. Kilka miesięcy później, w trakcie wyprawy Zaliwskiego, popełnił samobójstwo. Pogrzeb Szlegla odbył się 6 lipca i został zorganizowany z honorami przez francuską kompanii garnizonową. Mowę pogrzebową wygłosił francuski pułkownik Augustyn Picarde, który ostro skrytykował kłótliwość Polaków oraz marnotrawienie cennej polskiej krwi z nieistotnych powodów. Pojedynek, w którym brał udział Szlegel, pogłębił podziały wśród polskiej emigracji po listopadowym powstaniu. Po śmierci Szlegla, Leon Zaleski objął funkcję pełnomocnika Zaliwskiego w Awinionie.

W kulturze

W fabularyzowanym filmie dokumentalnym „Powstanie Listopadowe 1830-1831” widzowie mogą zobaczyć, jak w postać Karola Szlegla wcielił się utalentowany aktor Andrzej Żółkiewski. W jednym z kluczowych momentów filmu przedstawiony jest burzliwy spór pomiędzy Mochnackim, podchorążymi oraz Piotrem Wysockim, a tematem niezgody staje się atak na „Bank”, który był siedzibą ministra Druckiego Lubeckiego.

Dodatkowo, znany artysta De Villain stworzył portret Karola Szlegla, bazując na rysunku Jeana Gigoux, co dodaje historycznemu kontekstowi filmu jeszcze większej głębi. Obraz ten staje się nie tylko wizualnym świadectwem epoki, ale także istotnym elementem rozwoju postaci w filmie.

---

Oceń: Karol Szlegel

---