Zygmunt Kramsztyk

---

Życiorys

Zygmunt Kramsztyk przyszedł na świat w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako potomek rabina Izaaka Kramsztyka (1814–1899). W jego rodzinie znajdowała się również trójka braci: Stanisław (1841–1906), Julian (1851–1925) oraz Feliks (1853–1918).

Po ukończeniu warszawskiego gimnazjum, Zygmunt Kramsztyk podjął studia medyczne na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał dyplom lekarza w 1872 roku. Już rok później otrzymał stanowisko ordynatora w uniwersyteckiej Klinice Oftalmologicznej. W 1879 obronił pracę doktorską, a także objął ordynaturę Oddziału Ocznego Szpitala Starozakonnych w Warszawie. Od 1898 do sierpnia 1902 pełnił funkcję naczelnym lekarza tego szpitala, gdzie po jego odejściu na jego miejsce przeszedł Jakub Szwajcer.

Zygmunt był osobą bardzo aktywną, był jednym z inicjatorów powstania ogrodu zoologicznego w Warszawie, a także współzałożycielem Towarzystwa Miłośników Przyrody oraz Towarzystwa Medycyny Społecznej. Protestował na rzecz zakładania miast-ogrodów, które miały na celu polepszenie jakości życia. Przez długie lata związany był z Towarzystwem Lekarskim Warszawskim, z którego wystąpił w 1905 roku, kiedy to zaczęto ograniczać członkostwo dla Żydów. Od 1904 roku nie prowadził działalności w szpitalnictwie, decydując się na praktykę prywatną, w której przyjmował ubogich pacjentów z chęcią niesienia im pomocy bezpłatnie.

Oprócz pracy lekarskiej, Kramsztyk angażował się również w badania dotyczące polskich twórców romantyzmu, szczególnie interesując się dziełami takich postaci jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki oraz Seweryn Goszczyński. Jego zainteresowania obejmowały również filozofię medycyny, w której reprezentował polską szkołę myślenia.

W 1906 roku był jednym z członków zarządu utworzonego w Królestwie Kongresowym Towarzystwa Kultury Polskiej. Prywatnie, Zygmunt Kramsztyk był żonaty z Heleną z domu Zweigbaum (1857–1935). Po jego śmierci, spoczął na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, w kwaterze 52.

Twórczość

Dokonał istotnych osiągnięć w obszarze medycyny oraz okulistyki. Kramsztyk był aktywnym autorem, który często publikował swoje prace w różnych czasopismach medycznych. Jego artykuły ukazywały się między innymi w takich gazetach jak Gazeta Lekarska, Nowiny Lekarskie oraz Krytyka Lekarska, którą miał honor założyć w 1897 roku. Również Medycyna była platformą, na której dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 60 pozycji, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój wiedzy w tych dziedzinach.

• 1879: Optometrya obiektywna,
• 1892: O znaczeniu szpitali: odczyt publiczny Zygmunta Kramsztyka,
• 1899: Wzrok.

Bibliografia, linki

Oto zestawienie ważnych opracowań oraz publikacji dotyczących Zygmunta Kramsztyka:

• Agnieszka Polak, Andrzej Grzybowski, Jarosław Sak poświęcili uwagę Zygmuntowi Kramsztykowi w swoim artykule, który można znaleźć w „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”, tom 78, strony 96-108, Poznań 2013. Opracowanie to jest dostępne w wersji zdigitalizowanej,
• Interesującą pozycją jest także słownik pod redakcją Aliny Całej, Hanny Węgrzynek oraz Gabrieli Zalewskiej zatytułowany „Historia i kultura Żydów polskich”, wydany przez Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne w 2000 roku. Książka ta nie zawiera numerów stron,
• Zenon Maćkowiak zrealizował fragment dotyczący Zygmunta Kramsztyka w pracy „Polska szkoła filozofii medycyny. Przedstawiciele i wybrane teksty źródłowe”, pod redakcją Michała Musielaka oraz Jana Zamojskiego, opublikowanej przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu w 2010 roku,
• Warto również sięgnąć po „Wspomnienia Emilii Kramsztykowej”, publikację zatytułowaną „Z pamięci dla pamięci”, wydaną w „Podkowiańskim Magazynie Kulturalnym” w 2003 roku, numer 39,
• Dostępne są również prace Zygmunta Kramsztyka w Internecie, które można znaleźć w Katalogu HINT,
• Ostatecznie, jego publikacje można przeglądać w bibliotece Polona.

---

Oceń: Zygmunt Kramsztyk

---