Stanisław Kramsztyk

---

Życiorys

Stanisław Kramsztyk przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie żydowskiej, która była w pełni zasymilowana. Był synem rabina Izaaka Kramsztyka (1814–1899). Wśród jego braci znajdował się Zygmunt (1848–1920), Julian (1851–1925) oraz Feliks (1853–1918).

Stanisław otworzył nowe rozdziały swojego życia w 1859 roku, kiedy to ukończył gimnazjum gubernialne w Warszawie. W tym czasie rozpoczął także studia na Akademii Medyko-Chirurgicznej. Po utworzeniu Szkoły Głównej Warszawskiej w 1862 roku, zdecydował się na kontynuację nauki na wydziale Matematyczno-Fizycznym, który ukończył w 1866 roku jako jeden z pierwszych magistrów tej instytucji.

Po zakończeniu nauki, przez wiele lat uczył fizyki oraz przyrody w prywatnych szkołach średnich w Warszawie. W okresie od 1875 do 1891 roku pełnił funkcję wykładowcy arytmetyki handlowej w Szkole Handlowej im. Leopolda Kronenberga. Kramsztyk nauczał również na Wyższych Kursach Handlowych dla kobiet oraz brał udział w prowadzeniu tajnych kompletnych kursów. W swojej karierze zawodowej, przez lata 1869–1886 pracował jako urzędnik w Banku Polskim, a następnie w latach 1890–1906 zaangażował się w działalność Warszawskiego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia.

Był jednym z założycieli Kasy im. Mianowskiego, której celem było wsparcie finansowe młodych naukowców. Kramsztyk ochoczo wygłaszał publiczne wykłady z zakresu przyrody, fizyki oraz astronomii, a dochody z tych wystąpień przeznaczał zazwyczaj na działalność instytucji naukowych i społecznych. Aktywnie uczestniczył w życiu pozytywistów warszawskich, zarówno w sferze społecznej, jak i naukowej.

Rozpoczął swoją działalność popularyzatorską w 1862 roku, kiedy to jego cykl Gawędy naukowe publikowany był w czasopiśmie Przyjaciel Dzieci. Już od 1868 roku, regularnie publikował artykuły naukowe oraz popularyzatorskie w licznych polskich czasopismach, takich jak Kłosy, Biblioteka Warszawska, Ateneum oraz Kraj. W swojej pracy opracował szereg działów przyrodniczych w Encyklopedii Powszechnej Mniejszej oraz Encyklopedii Powszechnej Ilustrowanej Samuela Orgelbranda, a także materiały dotyczące astronomii i fizyki w Wielkiej Encyklopedii Ilustrowanej. Kramsztyk był także redaktorem Encyklopedii Wychowawczej. Jego dorobek obejmował pisanie książek edukacyjnych oraz podręczników dotyczących matematyki i fizyki, a także translację licznych publikacji naukowych na język polski. Całkowita liczba jego prac popularyzatorskich oraz publicystycznych szacowana jest na kilka tysięcy pozycji.

W związku małżeńskim z Heleną z domu Lewy (1856–1925) Stanisław doczekał się trojga dzieci: Wandy (1879–1889), Karoliny (1887–1896) oraz Stefana (1877–1942), który był lekarzem pediatrą oraz ofiarą getta warszawskiego. Stanisław Kramsztyk znalazł swój spoczynek na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie, w kwaterze 71.

---

Oceń: Stanisław Kramsztyk

---