Władysław Ostrowski (chirurg)

---

Życiorys

Dzieciństwo i studia

Władysław Ostrowski przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie Bolesława i Józefy z d. Lachowicz, co miało istotny wpływ na jego przyszłe życie. Jego ojciec był spedytorem, zatrudnionym w firmie przewozowej „Hartwig”. W latach 1908–1914 dzieciństwo Władysława upływało na nauce w IV Gimnazjum Rządowym. W 1914 roku, w obliczu trudnych okoliczności, szkoła została przeniesiona do Moskwy, gdzie Władysław zdał maturę w 1916 roku, zdobywając srebrny medal za swoje osiągnięcia. Następnie, w latach 1916–1921, odbywał studia medyczne na Uniwersytecie Moskiewskim, równocześnie zmagając się z chorobą tyfusu plamistego i finansując naukę dzięki udzielanym korepetycjom.

Okres 1921–1939

Po zakończeniu studiów w styczniu 1921 roku, Ostrowski szukał możliwości zatrudnienia w klinice chirurgicznej, ale jego kandydatura jako Polaka została odrzucona. W rezultacie trafił do Tweru, gdzie przez kilka miesięcy pracował w szpitalu gubernialnym na oddziale chirurgicznym oraz jako lekarz w szkołach i domach dziecka. W sierpniu 1921 roku powrócił do Warszawy, podejmując pracę na oddziale wewnętrznym Szpitala Dzieciątka Jezus, pod kierownictwem dr. Józefa Skłodowskiego.

W styczniu 1922 roku Władysław otrzymał powołanie do pracy w szpitalu w Baranowiczach, który był etapową placówką NNK dla powracających Polaków. Po przerażającej wiadomości o nieuzyskaniu nostryfikacji swojego dyplomu, zapisał się na Uniwersytet Warszawski. Po uzupełnieniu wykształcenia pracował w szpitalu baranowickim do jego likwidacji w listopadzie 1923 roku, a później w warszawskim Szpitalu Okręgowym Wojska Polskiego. W styczniu 1925 roku rozpoczął działalność jako wolontariusz w Szpitalu Dzieciątka Jezus na oddziale chirurgicznym pod opieką prof. Zdzisława Sławińskiego.

W marcu 1925 uzyskał dyplom doktora nauk medycznych i zatrudnił się w tym szpitalu. Zaczynał jako asystent i z czasem awansował na starszego asystenta na oddziale chirurgicznym, gdzie pracował od stycznia 1927 do sierpnia 1936 roku. W ciągu trzech lat zdobywał doświadczenie w II klinice chirurgicznej zarządzanej przez prof. Zygmunta Radlińskiego, jednocześnie prowadząc działalność w ambulatorium chirurgicznym Szpitala Przemienienia Pańskiego (1926–1928). W latach 1930–1936 podnosił swoje kwalifikacje poprzez staże w renomowanych ośrodkach zagranicznych.

Sześć miesięcy spędził w klinikach A. Gosseta oraz L. Bérarda w Lyonie. W 1931 roku uczęszczał na czterotygodniowy kurs operacyjny klatki piersiowej w Brompton Hospital w Londynie oraz studiował w Nowym Jorku u Howarda Lilienthala. Działał jako stały konsultant w Szpitalu Wolskim w latach 1933–1936 oraz pracował w sanatoriach i szpitalach specjalizujących się w chorobach płucnych. W 1934 roku podjął współpracę w Zakładzie Patologii Ogólnej pod nadzorem Franciszka Venuleta.

W 1937 roku przyznano mu habilitację na podstawie pracy „O wywołaniu zrostów wewnątrz-płucnych dla celów chirurgicznych”, co umożliwiło mu rozpoczęcie wykładów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego jako docent. W latach 1936–1939 obsługiwał pacjentów w Szpitalu Św. Ducha, który w tym okresie pełnił rolę pierwszej kliniki chirurgicznej UW. Był również członkiem redakcyjnym czasopism takich jak „Chirurg Polski”, „Polski Przegląd Chirurgiczny” oraz „Gruźlica”, a także członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Okres II wojny światowej

W czasie niemieckiej okupacji Władysław Ostrowski zakotwiczył w Warszawie, gdzie kontynuował pracę jako lekarz w Szpitalu Św. Ducha. Przedwojenna klinika chirurgii przy ul. Elektoralnej została przekształcona w oddział chirurgiczny zarządzany przez Wydział Zdrowia. Od grudnia 1939 roku Ostrowski pełnił rolę ordynatora. Oddział chirurgiczny był wielokrotnie przenoszony, organizując się kolejno w różnych lokalizacjach: przy ul. Ogrodowej, w budynku sądów na ul. Leszno, w Czystem, a ostatecznie w Szpitalu Ujazdowskim.

Na jego oddziale ćwiczenia prowadzone były przez studentów tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich oraz słuchaczy Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego w Warszawie, znanej jako szkoła dr. Jana Zaorskiego. Po wybuchu powstania warszawskiego Ostrowski pracował w Lecznicy Św. Józefa oraz w jednym z punktów sanitarnych w Śródmieściu. Po upadku powstania trafił do obozu w Pruszkowie, skąd udało mu się przedostać do Milanówka, a następnie do Konstancina, gdzie znów podjął pracę w Szpitalu Św. Ducha, który ewakuowano z Warszawy.

Okres powojenny

Po zakończeniu wojny szpital został przeniesiony na ul. Kasprzaka. Władysław Ostrowski powrócił do Warszawy w czerwcu 1946 roku, wprowadzając nowe metody w zakresie torakochirurgii, a także prowadząc ćwiczenia na Uniwersytecie Warszawskim. Odrzucał liczne propozycje objęcia katedr w innych polskich uczelniach takich jak Lublin, Wrocław, Łódź, Gdańsk, Poznań czy Szczecin. Na początku był członkiem Rady Wydziału Lekarskiego UW jako przedstawiciel docentów, a w 1948 roku otrzymał tytuł profesora chirurgii.

W styczniu 1949 roku wybrano go na dyrektora I Kliniki Chirurgicznej UW, jednak nie przyjął nominacji, a w marcu 1949 roku niespodziewanie zmarł w Krakowie, gdzie uczestniczył w Zjeździe Ogólnopolskiego Związku Stowarzyszeń Medycznych. Równocześnie, poza działalnością dydaktyczną i kliniczną, Władysław Ostrowski był zaangażowany w:

• Ministerstwo Obrony Narodowej, pełniąc funkcję naczelnego chirurga WP w stopniu podpułkownika (maj 1946–kwiecień 1947),
• Ministerstwo Zdrowia, gdzie działał jako konsultant oraz członek Komisji Podręcznikowej Inst. Wyd. Naukowo-Lekarskim,
• Ministerstwo Oświaty, w ramach którego był członkiem Sekcji Zdrowia i Sekcji Szkół Wyższych Rady Głównej,
• Polski Komitet Normalizacyjny, będąc członkiem Komisji Organizacji Szpitali,
• różne towarzystwa naukowe, m.in. Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgów, Towarzystwo Badań Naukowych nad Gruźlicą oraz Towarzystwo Naukowe Warszawskie.

Dorobek zawodowy

Władysław Ostrowski przyczynił się znacznie do rozwoju chirurgii, mając na swoim koncie ponad 70 publikacji naukowych. Jego prace były publikowane w różnych czasopismach, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, w języku polskim, niemieckim, francuskim, włoskim oraz czeskim. Szczególną uwagę zwraca jednak jego dorobek w zakresie torakochirurgii, gdzie zrealizował aż 32 artykuły, opierając się na doświadczeniach zdobytych w międzynarodowych placówkach oraz na własnych badaniach.

Jedne z najważniejszych jego prac dotyczą leczenia gruźlicy płuc, w tym wyróżniają się następujące tytuły:

• W sprawie operacyjnego leczenia gruźlicy płuc („Medycyna” 1931),
• Apikoliza zaopłucna w leczeniu gruźlicy płuc („Gruźlica” 1931),
• Leczenie plombą zewnątrzopłucną jam gruźliczych w szczytach płuc („Polski Przegląd Chirurgiczny” 1934),
• Własny sposób wycinania pierwszego żebra („Polski Przegląd Chirurgiczny” 1937).

Interesujący jest również artykuł dotyczący parafinowych plomb pozaopłucnowych w leczeniu gruźlicy, który stał się pierwszym takim opracowaniem opublikowanym w Polsce. Warto zaznaczyć, że Władysław Ostrowski był pionierem tej metody wśród polskich chirurgów, wdrażając ją w praktyce już od 1931 roku.

Odznaczenia i wyróżnienia

Władysław Ostrowski stał się laureatem licznych odznaczeń, które stanowią uznanie jego wkładu w dziedzinie medycyny.

Oto kluczowe wyróżnienia, które otrzymał:

• Krzyż Walecznych za odwagę i udział w obronie Warszawy,
• Złoty Krzyż Zasługi,

W 1938 roku Ostrowski został również nagrodzony przez Warszawskie Towarzystwo Lekarskie za całokształt swojej działalności naukowej. Jego osiągnięcia kliniczne oraz wyniki badań doświadczalnych były wielokrotnie doceniane podczas konkursów organizowanych przez Warszawskie Towarzystwo Chirurgiczne i Wiedzy Lekarskiej.

Życie osobiste

Władysław Ostrowski zawarł związek małżeński ze Stefanią Kuszłejko w 1925 roku. Para doczekała się córki Teresy, która w późniejszych latach stała się nie tylko lekarzem, ale także historykiem medycyny oraz profesorem doktorem habilitowanym nauk humanistycznych, a jednocześnie członkiem Polskiej Akademii Nauk.

Niestety, jego życie zakończyło się nagle 23 marca 1949 roku w Krakowie w wyniku zawału serca. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 26 marca, kiedy to spoczął na warszawskim cmentarzu Bródnowskim w kwaterze 24F, w rzędzie III, na grobie numer 6.

---

Oceń: Władysław Ostrowski (chirurg)

---