Andrzej Cretti

---

Życiorys

Warszawa (1923–1949)

Andrzej Cretti przyszedł na świat jako najmłodszy w rodzinie, mając za rodziców Stanisława Cretti, który był nauczycielem, oraz Helenę, z domu Bobrowską. Został wychowany obok swojej siostry Zofii, urodzonej 6 kwietnia 1921 roku, oraz brata Stanisława.

W czasie II wojny światowej ukończył liceum o profilu humanistycznym na tajnych kompletach w Milanówku. W 1942 roku, po zdaniu matury, rozpoczął naukę na studiach medycznych pod kierunkiem profesora Jana Zaorskiego. Równocześnie zarabiał na życie pracując m.in. jako ortoptysta w Aninie.

W latach 1942-1944 Andrzej, znany jako „Górski”, służył w 10. pułku piechoty Armii Krajowej w Milanówku, gdzie działał w Obwodzie Błonie. Żołnierze z Ośrodka „Mielizna” zajmowali się wytwarzaniem sprzętu bojowego, takiego jak granaty oraz butelki z benzyną, które przekazywano powstańcom. Wspierali również operacje związane z odbieraniem zrzutów spadochronowych, zabezpieczając lądowiska oraz miejsca zrzutów.

Od lutego 1945 roku Andrzej Cretti kontynuował swoje studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, kończąc je uzyskaniem absolutorium w 1947 roku oraz dyplomu lekarza w 1949 roku.

Gdańsk (1949–1954)

W 1949 roku rozpoczął pracę w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych w Akademii Medycznej w Gdańsku, pod przewodnictwem profesora Henryka Gromadzkiego, który pełnił tę rolę aż do swojej śmierci w 1952 roku. Andrzej pracował także w regionach gdańskich szpitalach, w tym w szpitalu rejonowym w Nowym Dworze Gdańskim oraz w Szpitalu Miejskim.

Białystok (1954–1976)

Od 1954 roku Andrzej Cretti kontynuował pracę w Klinice Położnictwa i Chorób Kobiecych Akademii Medycznej w Białymstoku, początkowo pod kierownictwem prof. Stefana Soszki, a od 1963 roku był pod nadzorem profesora Józefa Musiatowicza. W 1960 roku odbył staż naukowy w Zakładzie Fizjologii Zwierząt Uniwersytetu w Nottingham.

W latach 1955–1967 uzyskał szereg tytułów i stopni naukowych: w 1955 roku zdobył tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii, w 1960 roku obronił doktorat na podstawie pracy „Obraz morfologiczny ściany macicy w zakażeniu wewnątrzmacicznym podczas porodu” wydanej w Rocznikach Akademii Medycznej w Białymstoku, a w 1967 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie dorobku naukowego oraz rozprawy dotyczącej wpływu hormonów na gojenie się ran.

W swojej karierze przez 22 lata zajmował kolejno miejsca pracy jako starszy asystent, adiunkt, a później docent, aż do lat 1971–1976, kiedy pełnił funkcję kierownika Kliniki Ginekologii i Położnictwa Septycznego w Instytucie Położnictwa i Ginekologii.

W 1968 roku Andrzej Cretti został członkiem międzynarodowego komitetu badań nad gestozą (Organization Gestosis), a w 1975 roku wybrany na sekretarza tej organizacji dla regionu Europy Wschodniej. Od 1973 roku aż do przejścia na emeryturę w 1993 roku był przewodniczącym Sekcji Gestozy w Polskim Towarzystwie Ginekologicznym.

Szczecin (1976–2017)

W latach 1976–1993 Andrzej Cretti był kierownikiem Kliniki Patologii Ciąży i Porodu Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Jego wkład w rozwój młodej kadry naukowej był ogromny – mobilizował młodych lekarzy do przeprowadzania badań oraz publikowania swoich wyników. Miał zaszczyt pełnić funkcję promotora dla 15 prac doktorskich, w tym 14 prac asystentów zatrudnionych w PAM.

Należy do grupy jego byłych podopiecznych, takich jak Wiesław Wieczorek i Olimpia Sipak-Szmigiel, którym pomagał w ich naukowych badaniach w zakresie zdrowia reprodukcyjnego oraz patologii ciąży.

Stanowisko profesora nadzwyczajnego objął w 1982 roku, a w 1990 roku otrzymał tytuł profesora nauk medycznych. Po przejściu na emeryturę w 1993 roku, kontynuował swoją działalność w krajowych oraz międzynarodowych instytucjach i towarzystwach medycznych, m.in. w Polskiej Akademii Nauk, gdzie pełnił różnorodne funkcje.

Był również członkiem Brytyjskiego Towarzystwa Preeclamptic Toxaemia Society oraz członkiem honorowym Włoskiego Towarzystwa Położnictwa i Ginekologii, a także Jugosłowiańskiego Towarzystwa USG, wykazując niezwykłe zaangażowanie w rozwój badań nad zdrowiem kobiet.

Dorobek naukowy

Profesor Andrzej Cretti stworzył oraz współtworzył imponującą liczbę 134 publikacji naukowych, które ukazały się w czasopismach zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Dodatkowo, był autorem trzech monografii. Jego rola jako promotora obejmowała nadzorowanie 15 rozpraw doktorskich oraz pełnienie funkcji opiekuna naukowego w dwóch przewodach habilitacyjnych.

W szczególności koncentrował się na zagadnieniach związanych z gestozą, co w dużej mierze ukształtowało jego karierę naukową. Na początku lat 60. XX wieku, opracował podział i klasyfikację przypadków tego schorzenia, a także wprowadził nowatorski schemat postępowania terapeutycznego, który obejmował leczenie sterowane oraz skojarzone.

Profesor Cretti był także autorem wielu artykułów publikowanych w uznawanych czasopismach międzynarodowych. Do jego znaczących prac należą m.in.:

• Cretti A.: Combined treatment of eclampsia with hypotensive drugs, magnesium sulfate and saluretics, Am J Obstet Gynecol, 1964 Dec 15; 90:1319–23,
• Cretti A.: Wie kann den Schwierigkeiten in der antihypertensiven Behandlung von Spätgestosen vorgebeugt werden? Zentralblatt fur Gynakologie. 1966: 88, s. 770–777.

Jako przewodniczący Sekcji Gestozy w Polskim Towarzystwie Ginekologicznym, zorganizował wiele ogólnopolskich oraz międzynarodowych sympozjów. Wydania materiałów z tych wydarzeń specjalistycznych cieszą się dużym uznaniem i są uważane za kluczowe osiągnięcia w jego dorobku naukowym, m.in.:

• O wpływie estradiolu i progesteronu na gojenie się ran = Influence of oestradol and progesterone on wound healing = O bliânii èstradiola i progesterona na zaživlenie ran / Andrzej Cretti. Wydanie I. Białystok; Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1966,
• Aktualne badania nad gestozą: I Sympozjum Sekcji Gestozy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Kielce 8-9 XI 1974 / redaktor naukowy Andrzej Cretti, druk 1975,
• Badania naczyń krwionośnych i układu krążenia w gestozie: zbiór prac: III Sympozjum Sekcji Gestozy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Szczecin, 10-11. V.1980 / [kom. org. sympozjum; przew. Andrzej Cretti],
• Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w gestozie EPH (późnym zatruciu ciążowym) / Andrzej Cretti; Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie, 1985,
• Olej z nasion wiesiołka w profilaktyce i terapii: 2 Sympozjum (Łódź, 6-7.10.1995): zbiór prac / komitet nauk. Andrzej Cretti [et al.]. Łódź: MakoLab, 1996.

Odznaczenia i wyróżnienia

Andrzej Cretti zdobył liczne odznaczenia oraz wyróżnienia, co świadczy o jego znaczących osiągnięciach i uznaniu w różnych dziedzinach. Oto wyróżnienia, które otrzymał:

• Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• tytuł doktora honoris causa Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie.

Życie pozazawodowe

Prof. Cretti to postać, która nie tylko wyróżniała się w swojej dziedzinie, ale także prowadziła bogate życie pozazawodowe. Jego pasje obejmowały różnorodne zainteresowania, które pozwalały mu na aktywne spędzanie wolnego czasu.

Był zapalonym żeglarzem i z entuzjazmem brał udział w pełnomorskich rejsach, które odbywały się na przepięknym Morzu Śródziemnym czy w malowniczych jeziorach mazurskich. Jego zamiłowanie do żeglarstwa nie tylko dało mu radość, ale także umożliwiło kontakt z naturą oraz spędzanie czasu na świeżym powietrzu.

Oprócz żeglarstwa, Cretti był również pasjonatem turystyki rowerowej, co świadczy o jego chęci do eksploracji oraz aktywnego wypoczynku. Warto również zaznaczyć, że muzyka poważna zajmowała ważne miejsce w jego życiu. To zainteresowanie pozwalało mu zanurzać się w bogactwie dźwięków oraz czerpać radość z obcowania z tym wysokim rodzajem sztuki.

W relacjach z innymi ludźmi, profesorem kierowała potrzeba ochrony swojej prywatności. Unikał nawiązywania bliższych kontaktów z osobami, które były mu nieznane, co można interpretować jako refleksję nad wartościami charakterystycznymi dla jego pokolenia, które przeżyło trudne i dramatyczne czasy wojny.

---

Oceń: Andrzej Cretti

---