Antoni Szwojnicki to postać, która z pewnością zasługuje na szczególne uznanie w historii Polski. Urodził się 3 maja 1881 roku w Warszawie, gdzie spędził swoje dzieciństwo i młodość.
Był pułkownikiem lekarzem Wojska Polskiego oraz aktywnym działaczem niepodległościowym. Jako doktor wszech nauk lekarskich, specjalizował się w pediatrii, przyczyniając się do rozwoju medycyny oraz opieki zdrowotnej w Polsce. Jego praca miała wielkie znaczenie dla wielu rodzin w trudnych czasach.
Niestety, życie Antoniego Szwojnickiego zakończyło się tragicznie wiosną 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się jedną z wielu ofiar brutalnej zbrodni katyńskiej. Jego historia przypomina o tragicznych losach wielu Polaków, którzy walczyli o wolność swojej ojczyzny.
Życiorys
Antoni Szwojnicki przyszedł na świat 3 maja 1881 roku w Warszawie, w rodzinie Antoniego oraz Marii z Rogowskich. W 1908 roku ukończył Wydział Lekarski Cesarskiego Uniwersytetu Moskiewskiego, zdobywając dyplom lekarza. W swojej karierze pełnił rolę lekarza w 16 Pułku Strzelców Polskich, odznaczając się podczas bitwy pod Kaniowem, gdzie walczył zaciekle.
Po zakończeniu I wojny światowej, 27 listopada 1918 roku, był przydzielony do Szkoły Żandarmerii Wojskowej w Warszawie, gdzie objął stanowisko naczelnego lekarza. Z roli tej przeszedł do dowodzenia szpitalem polowym nr 301 podczas konfliktu z bolszewikami od 20 maja 1919 roku. Jego profesjonalizm sprawił, że 6 sierpnia 1920 roku został mianowany naczelnym lekarzem 201 pułku piechoty. W okresie od 16 października do 16 grudnia tegoż roku przystąpił do pełnienia obowiązków szefa sanitarnego Dywizji Ochotniczej, a po zakończonym działaniu pozostał w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie.
W wyniku weryfikacji po zakończeniu wojny, przyznano mu stopień podpułkownika, ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku oraz 63. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, obrane z grona lekarzy. Od 1921 roku zajmował stanowisko starszego lekarza w 21 Warszawskim Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”, pozostając w ewidencji 1 Batalionu Sanitarnego. Wiosną 1928 roku przeniesiono go z Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Komendy Placu Warszawa, gdzie zastąpił płk. Marcjana Zienkiewicza jako naczelny lekarz garnizonu.
W czerwcu 1930 roku powierzono mu odpowiedzialność za Szpital Szkolny Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie, gdzie ostatecznie został zatwierdzony na tym stanowisku. Na mocy decyzji Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego, 2 grudnia 1930 roku, otrzymał stopień pułkownika z datą starszeństwa 1 stycznia 1931 roku oraz 2. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy. Równocześnie zyskał zezwolenie na zaprezentowanie nowych oznak przed ustaloną datą.
W grudniu 1932 roku przeniósł się do Korpusu Ochrony Pogranicza, by objąć funkcję szefa sanitarnego. 30 czerwca 1934 roku przeszedł w stan spoczynku, pozostając w ewidencji Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie. Mieszkał przy ul. Wilczej 22, gdzie prowadził praktykę jako pediatra.
W trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku został wzięty do niewoli przez Sowietów i osadzony w Starobielsku. Wiosną 1940 roku stał się ofiarą zbrodni, której dopuściło się NKWD, zostając zamordowanym w Charkowie. Jego ciało pochowano w Piatichatkach, gdzie obecnie mieści się oficjalnie utworzony Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu.
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku, Antoni Szwojnicki został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. Informację o tym wydarzeniu ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Ordery i odznaczenia
Antoni Szwojnicki był odznaczony wieloma wyróżnieniami, które doceniały jego wkład w obronę i budowę niepodległej Polski. Wśród nich znajdowały się:
- Krzyż Niepodległości – 20 lipca 1932, przyznany „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
- Krzyż Walecznych – otrzymany w 1921 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi – 16 marca 1928, przyznany „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Medal Zwycięstwa.
Przypisy
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 3 [dostęp 20.09.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 09.01.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. 543, tu błędnie podano, że urodził się w 1891.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003, s. LXXIV.
- Rocznik Oficerski 1932, s. 321, 826.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 16 z 03.12.1930 r., s. 327.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 146.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 13 z 09.12.1932 r., s. 439.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 11 z 18.06.1930 r., s. 213.
- Rocznik Oficerski 1928, s. 709, 725.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 26.04.1928 r., s. 162.
- Rocznik Oficerski 1924, s. 1017, 1079.
- Rocznik Oficerski 1923, s. 186, 1123, 1198.
- Spis urzędowy 1939, s. 227.
- Rocznik Lekarski 1938, s. 764.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 42 z 24.12.1921 r., s. 1669.
- M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198.
- M.P. z 1928 r. nr 65, poz. 88.
- a b c Kolekcja, s. 2.
- a b c d e Kolekcja, s. 8.
- Kolekcja, s. 3, 10.
- Kolekcja, s. 6.
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Henryk Brokman | Kazimierz Szretter | Antoni Natanson | Jan Kurdwanowski | Jerzy Fryszman | Janina Galasińska-Landsbergerowa | Władysław Ostrowski (chirurg) | Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska | Anna Dydyńska-Paszkowska | Waldemar Koszewski | Mikołaj Ludwik Brunner | Władysław Janowski (lekarz) | Gustaw Bychowski | Wojciech Kuś (lekarz) | Maria Miller (lekarka) | Antoni Julian Motz | Maria Kobuszewska-Faryna | Wanda Stankiewicz-Szymczak | Barbara Krupa-Wojciechowska | Wisława Samulska-SkłodowskaOceń: Antoni Szwojnicki